اسرائیل، موجودیتی سوال برانگیز

اگر بخواهیم اختلافات اسرائیل و فلسطینیان را در یک بررسی اجمالی برشمریم به نکات زیادی برمی خوریم اما آنچه بیش از همه مورد توجه است ادعای اسرائیل است مبنی بر اینکه حماس باید این رژیم را به رسمیت بشناسد. به رسمیت شناختن اسرائیل نه تنها از سوی چهار کشور عرب بلکه از سوی غرب نیز به عنوان شرط دریافت کمک های بین المللی برای حماس قرار داده شده است. اما شرط به رسمیت شناختن موجودیت اسرائیل به عنوان یک کشور خلاف بسیاری از اصول پایه قوانین بین المللی است و این مساله هیچ گرهی از کشمکش های میان اسرائیل و فلسطینیان را باز نخواهد کرد.
● ویژگی های یک کشور چیست
معیارهای موجودیت یک کشور در کنوانسیون مونته ویدئو در سال ۱۹۳۳ ذکر شده است که عبارتند از جمعیت ثابت و دائمی، محدوده مرزی مشخص، برخورداری از دولت و دارا بودن صلاحیت ورود به دالان روابط با دیگر کشورها. اگرچه اسرائیل از سوی بسیاری از کشورها به عنوان یک کشور مورد پذیرش قرار گرفته است اما نباید این حقیقت محض را فراموش کرد که تفاوتی بنیادین میان پذیرفتن یک رژیم به عنوان کشور با کشور بودن یک رژیم یا حق یک کشور برای موجودیت وجود دارد. براساس قوانین بین المللی یک رژیم از دو راه به رسمیت شناخته می شود. نخست به رسمیت شناختن براساس معیارهای عینی و دیگری به رسمیت شناختن براساس تایید صریح توسط دیگر کشورها. اگر فاکتورهای سه گانه موجودیت که در ابتدا ذکر کردیم، موجود باشند، الزامی در به رسمیت شناختن صریح وجود ندارد چراکه این فاکتورها فی نفسه مفاهیم سیاسی زیادی را در خود دارند. مثال این مدعی نیز جمهوری خلق چین است. کشوری با مساحت و اهمیت بسیار زیاد که تا سال ۱۹۷۱ که به عضویت سازمان ملل درآمد از سوی بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته نشده بود. همچنین هستند کشورهایی که روابط سیاسی با دیگر کشورها ندارند. این کشورها یا از سوی دیگر کشورها به صراحت به رسمیت شناخته نمی شوند یا اینکه دیگر کشورها به دلایلی نظیر نقض حقوق بشر توسط دولت کشور مزبور، روابط سیاسی شان را با آنها قطع می کنند. با نگاهی به گذشته می توان اتحاد جماهیر شوروی و آفریقای جنوبی را به عنوان چنین کشورهایی مطرح کرد.
آنچه در این مبحث مورد غفلت واقع می شود این است که موجودیت اسرائیل به عنوان یک کشور محذوراتی نیز برای آن کشور به دنبال دارد که یکی از آنها التزام آن کشور به رفتار با آوارگان ساکن در مناطق تحت کنترلش (چه مناطق اشغالی چه غیره) براساس قوانین بشردوستانه و حقوق بشر است. این به معنای لزوم احترام به حقوق اقلیت است. این به معنای تبعیض قائل نشدن میان شهروندان براساس نژاد، مذهب و محل تولد است. آخرین موضوع که اتفاقاً اهمیت بسیاری دارد اینکه «حق موجودیت» برای یک سرزمین یک حق محرمانه و سری نیست. این حق باید در محدوده سرزمینی مشخص به صورت عینی تعریف شود. اگرچه مفهوم «حق موجودیت» فی نفسه با مساله مرزهای یک سرزمین مرتبط است، با این حال این حقیقت که اسرائیل هنوز به طور واضح مرزهای خود را تعریف نکرده است همواره به طور گسترده یی از سوی دیگر کشورها مورد غفلت واقع شده است.
● یک تقاضای یک طرفه
درخواست غرب و برخی از کشورهای عرب از حماس این است که حق اسرائیل برای موجودیت را به رسمیت بشناسد. اما حتی اگر این چهار قدرت بین المللی در اصرارشان برای به رسمیت شناختن اسرائیل منصف باشند، باید توجه داشت که حماس تنها یک جنبش سیاسی است نه یک کشور مستقل و از لحاظ قوانین بین المللی در جایگاهی قرار ندارد که بتواند سرزمینی را به طور رسمی و قانونی به رسمیت بشناسد. با این فرض این ظن قوت می گیرد که این درخواست با دلایل سیاسی مطرح شده است و این قدرت ها باید به این سوال جواب دهند که اگر منصف هستند چرا از اسرائیل چنین درخواستی نمی کنند. برای مثال این درخواست می تواند این باشد که اسرائیل حق آوارگان فلسطینی را برای بازگشت به سرزمین شان براساس قوانین بین المللی به رسمیت بشناسد یا اینکه بپذیرد کرانه غربی، غزه و بلندی های جولان جزء سرزمین های اشغالی محسوب شوند که البته اسرائیل هیچ کدام از این درخواست ها را نپذیرفته است. مدت ها پیش عرفات حق اسرائیل را برای موجودیت در صلح و امنیت، به رسمیت شناخت. سوال اینجاست که معنی درخواست اخیر اسرائیل و اتحادیه اروپا چیست؟ حقیقت این درخواست چیست؟
از آنجایی که درخواست اخیر اتحادیه اروپا از حماس برای به رسمیت شناختن اسرائیل هیچ مبنایی در قانون بین الملل ندارد و همچنین از آنجایی که هیچ درخواست مشابهی از اسرائیل برای به رسمیت شناختن حقوق فلسطینیان نشده است، تنها می توان اینگونه نتیجه گرفت که اتحادیه اروپا، عمدی یا غیرعمدی، تنها به دنبال راه حل سیاسی یک طرفه یی است تا به گونه یی به صلح ختم شود.
● اروپا باید در موقعیت خود تجدیدنظر کند
اتحادیه اروپا به عنوان یکی از بزرگترین شرکای تجاری اسرائیل باید در موقعیت خود با توجه ویژه به درخواستش از حماس، تجدیدنظر کند. اتحادیه اروپا باید مواضع خود را بر اساس قوانین صادر شده از سوی دادگاه بین المللی در سال ۲۰۰۴ اتخاذ کند. در این قوانین دادگاه بین المللی ذکر کرده است تعهداتی که اسرائیل به عنوان یک جامعه بین الملل از آن سر باز زده، شامل احترام به حقوق فلسطینیان برای انتخاب و برخی دیگر از تعهدات بشر دوستانه است. تمامی کشورها وظیفه دارند از اسرائیل بخواهند حق مردم فلسطین را برای انتخاب آزاد به رسمیت بشناسند. همان گونه که دادگاه بین المللی توصیه کرده است، مجمع عمومی سازمان ملل وظیفه دارد تمام تلاش خود را برای تحقق اجرای قوانین بین المللی و برقراری صلح و امنیت در منطقه به کار گیرد.

منبع؛اکونومیست

منبع : روزنامه اعتماد