چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا

سرمایه‌گذاری در آموزش الکترونیک کمتر از سرمایه‌گذاری در فیلترینگ


سرمایه‌گذاری در آموزش الکترونیک کمتر از سرمایه‌گذاری در فیلترینگ
توسعه آموزش یک ضرورت جهانی و آموزش مجازی یکی از بهترین راه‌حل‌های آن است. این نوع آموزش بر آموزش‌سراسر دنیا تاثیر جهانشمول‌و موثری‌گذارده است‌اما در بحث کلا‌ن ‌این پدیده دیری‌نخواهد پایید تا این‌تاثیر بر ابعاد مختلف‌آموزش‌حرفه‌ای بین‌المللی چهره موثر خود را به‌عنوان‌یک‌انقلا‌ب‌آموزشی به نمایش بگذارد.
علیرغم مشکلا‌ت فراوانی که برای فراهم‌آوردن تسهیلا‌ت آموزشی این جمعیت مدنظر است، باید توجه داشت برای کشوری که داعیه تربیت یک نسل جدید را دارد، جوانی چنین جامعه‌ای می‌تواند یکی از ویژگی‌های آن باشد. ایران با داشتن بیش از ۱۷ میلیون دانش‌آموز، ۸/۳ میلیون جمعیت پشت کنکوری و ۲/۸ میلیون نفر کودکی که هنوز به مدرسه راه نرفته‌اند. بدیهی است این آمار باتوجه به ظرفیت‌های آموزشی کشورهیچ استدلا‌لی را نیاز ندارد تا اهمیت آموزش الکترونیک در کشور را ثابت کند. راه حل این فرصت را باید در نگاهی متناسب با آنچه به آن تکنولوژی آموزش گفته می‌شود پیدا کرد؛ نگاه سنتی برای آموزش تکنولوژیک یا فراتر از آن.
● نظام سنتی آموزش و نتیجه آن
نگاه سنتی و محصول آن، مجموعا در نظام آموزشی مهم‌ترین مشکل را برای ما به‌وجود آورده است. در اصل باید توجه داشت آموزش در هدایت نخبگان کشور سهم بسزایی دارد و باید در زمینه‌های علمی و فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مورد توجه قرار گیرد. اکثر کارشناسان شک‌ندارند در زمینه علمی و فرهنگی‌نظام‌کپی‌شده آموزشی‌ایران‌ برمبنای‌ آموزش دهه ۴۰ میلا‌دی غرب پایه‌گذاری شده است. این آموزش در بیشتر این کشورها که طراح آن بوده‌اند بیش از ۱۰ بار بازنگری شده است. این آموزش سنتی و براساس‌پرورش مشاغل‌در نظام‌اداری، صنعتی‌و کشاورزی است.در کشور ما محصول‌این‌سیستم‌آموزشی در نظام‌اداری‌بسیار فعال‌تر از صنعت‌و کشاورزی‌بوده و تاثیرات‌فراوانی‌در فرهنگ‌اجتماعی‌ما به جا‌گذاشته‌است. فرهنگ‌کار راحت، عدم‌علا‌قه‌مندی‌به‌کار تولید و خدمات‌در بین‌ فارغ‌التحصیلا‌ن آموزش عالی و فرهنگ‌پشت‌‌میزنشینی‌از مهم‌ترین‌دستاوردهای این‌دیدگاه‌در نظام آموزشی کشور است. هم اکنون نیز نظام آموزشی کشور تابعی از گذشته است و کماکان راه متفاوتی را طی نمی‌کند. نخبگان و دولت دو لبه اره‌ای هستند که بدون تعیین راهکار صحیح با پرکردن ظرفیت آموزشی کشور بدنه آموزش کشور را فرو می‌ریزند. نظام آموزشی به عنوان مهم‌ترین عنصر موثر در کار و تولید، قادر نیست قشر جوان کشور را با فرهنگ سازندگی آشنا کند. پاک‌کردن غبار فرهنگ پشت‌میزنشینی و توسعه نظام اداری از افکار و اعتقادات نظام آموزشی ما بوده و کماکان تکرارکننده شیوه گذشته است. این مشکل علا‌وه بر اینکه فرهنگ کار و تولید را توسعه نمی‌دهد باعث جذب بیش از ۵۰ درصد بودجه جاری کشور برای خدمات می‌شود و ناکارآمدترین خدمات نسبت به بودجه را به‌دنبال دارد. دولت را خدماتی و همه مردم را محتاج به دولت می‌کند. در این چاه ویل هر آنچه بریزند پر نمی‌شود. فعالیت‌های تولید و خدمات به عنوان مهم‌ترین نیازهای جامعه روز به روز احترام اجتماعی خود را از دست داده و نقش آموزش در آنها بیرنگ و کوچک می‌شود. الگوی فرهنگ توسعه و سازندگی در این جامعه جوان تبدیل به یک باور نمی‌شود. نخبه علا‌وه بر اینکه خود، نوع دانش مورد علا‌قه‌اش را انتخاب نمی‌کند، هیچ تحلیلی از آینده و نیاز تخصصی که باید سال‌ها عمر خود را به آن اختصاص دهد، ندارد. جذب‌بیشترین‌دانش‌‌آموختگان‌عالی‌کشور در نظام اداری و جمعیتی‌چندین‌برابر به‌نسبت‌نیازهای‌موجود خدمات دولتی نه‌تنها نظام اداری را ناکارآمد ساخته بلکه‌نخبگان کشور را در خود می‌بلعد.‌بدین معنا که آموزش ما در خدمت هزینه کردن سرمایه کشور برای نخبگان ولی بدون انتظار از ارائه کار این قشر کارآمد است. به لفظی دیگر این شیوه افراد مستعد کشور را در قالبی مسدود و غیرکارا فرو برده است. صنعت‌که موثرترین‌بخش‌دانش‌آموختگان‌کشور را جذب‌کرده‌، از جمعیتی‌کمتر از ۱۶ درصد فارغالتحصیلا‌ن‌آموزش‌عالی‌سود می‌برد و کشاورزی از استفاده‌بیش از ۴ درصد این‌دانش‌آموختگان‌محروم‌است‌. میلیاردها سرمایه‌گذاری‌برای‌نظام‌آموزشی‌کشور با جذب‌این‌تعداد فارغالتحصیل، نظام‌آموزش‌عالی‌کشور را تقریبا تبدیل‌به‌یک‌سرمایه‌گذاری بیهوده‌کرده‌است‌. یک و نیم میلیون نفر آموزنده در کشور تصدی آموزش ۲۰ میلیون فراگیر را به‌عهده دارند. بناهای فیزیکی فراوان در اقصی نقاط کشور توسط دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و... همانند افزایش بناهای دولت در حال تاسیس هستند. کارشناسان معتقدند که نظام آموزشی در کشور با هزینه‌ای فراوان، پایه‌ای سست را بنا نهاده است. با چنین سرمایه‌گذاری‌ای کماکان آموزش عالی کشور قادر نیست بیش از ۲۷ درصد علا‌قه‌مندان به آموزش را بپذیرد. در زمینه اجتماعی باید به این نکته مهم بپردازیم که ادامه تحصیل به علت الگوهای غلط اجتماعی تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین استرس‌های اجتماعی شده است. فعالیت‌های موثر بدنام شده‌اند و آموزش در خدمت اصلی‌ترین خدمات دهندگان کشور مانند نانوایی‌ها و مکانیکی‌ها و بنایی‌ها و... نیستند تا نتایج فعالیت‌های آنان علمی‌تر ارائه شود. نگرانی همه والدین با داشتن هر فرزندی در هر ضریب هوشی، مهندس و دکتر نشدن ظاهری اوست. تلا‌ش اجتماعی به عهده والدین گذاشته شده، فرهنگ کار و تلا‌ش از جوانان رخت بر بسته و یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های اعضای خانواده قبولی فرزندان خود در دانشگاه است. بخش زیادی از درآمد خانواده، هزینه تحصیلا‌ت فرزندان می‌شود و ماحصل آن متوقف‌شدن فعالیت اجتماعی در بخش تولید و خدمات و نهایتا بیکاری یا شغل در مراکز اداری است.
● چالش‌های روش‌های آموزشی نو در ایران
‌ بدیهی‌است‌استدلا‌ل‌نظام‌های آموزشی‌دنیا برای‌تغییر به‌عوامل‌مختلفی‌همچون‌تغییر سیاست‌های‌کلا‌ن‌اجتماعی، پیشرفت‌های‌علم‌جدید، تحقیق و پژوهش برای توسعه علم بر اساس استعداد ونیاز کشور، سودآور نبودن‌دستاوردهای علمی‌قبلی، مقرون‌به‌صرفه‌نبودن‌بعضی‌از رشته‌ها، توزیع‌دانش‌اجتماعی، جبران‌کمبودهای‌بحران‌زا در جامعه و تغییر سیاست‌های‌فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بر اساس سودآوربودن آموزش برای مردم و دولت است. به‌این‌معنا که‌تغییر نظام آموزشی‌ مترقی در جهان‌براساس‌راهکارهای اقتصادی، علمی، سیاسی، اجتماعی‌و فرهنگی‌ صورت‌پذیر است‌. بدیهی است بخش‌مهمی‌از این‌تغییرات‌دستخوش‌پیشرفت‌عوامل جهانی‌است. این فاکتور خصوصا در نظام آموزش الکترونیک تاثیر بیشتری می‌گذارد. دلا‌یل فوق نشان می‌دهد نباید فرآیند عامل‌پرهزینه‌و زمان‌گیری به‌نام آموزش‌را جدای‌از نیازهای‌اجتماعی، اقتصادی‌و فرهنگی‌یک‌کشور مورد بررسی‌قرار داد. تحت‌تاثیر قرار نگرفتن‌ عوامل آموزش‌کشور به‌هریک‌از راهکارهای اقتصادی، علمی، سیاسی و اجتماعی‌‌به‌ آلوده‌شدن‌ آن‌می‌انجامد. این بی‌توجهی‌خطرات‌بزرگی‌مانند از بین‌رفتن‌وقت میلیون‌ها انسان‌که‌برای‌مقدس‌ترین فعالیت اجتماعی یعنی آموختن‌ قدم برداشته‌و تلف‌شدن‌بسیاری‌از سرمایه‌‌های ملی‌می‌انجامد.
● سرمایه‌گذاری توسعه آموزش‌های مبتنی بر فناوری
تخصصی‌شدن جهان کنونی باعث شده است که روزبه روز نیاز به آموزش عالی در جهان جوان کنونی که بیش از ۵۰ درصد آن زیر ۲۵ سال سن دارند، افزایش یابد. طبق مطالعات جدید هم اکنون ۶۷ میلیون دانشجو در دانشگاه‌های جهان در حال تحصیل هستند. پیش‌بینی شده است این تعداد تا سال ۲۰۱۰ به ۱۰۰ میلیون نفر و در سال ۲۰۲۵ به ۱۶۰ میلیون نفر خواهد رسید. مسلما با توجه‌به‌رشد روزافزون‌بهره‌گیری‌از اینترنت‌، جهان‌ آموزش‌به این‌دلیل‌که‌با خبرگان‌اجتماعی‌سر و کار دارد، جزو نخستین بهره‌وران‌از این‌ابزار استثنایی‌خواهد بود. خصوصا اینکه آموزش‌در این‌گذر با یک‌سرمایه‌گذاری ارزان‌و سودمند با مهارت کار با کامپیوتر و نحوه‌فراگیری استفاده‌از آن با استفاده‌از نرم‌افزارهای‌آموزشی‌به‌نتایج‌قابل‌عرضه‌ای دست‌خواهد یافت‌. به همین دلیل همه در حال سبقت گرفتن از یکدیگر در این ارتباط هستند. نتیجه یک تحقیق نشان می‌دهد با توسعه آموزش مجازی سرانه روزانه هزینه یک دانشجو در انگلیس می‌تواند از ۳۲۰ دلا‌ر در روز به ۲۰ دلا‌ر تقلیل یابد. ‌باید بپذیریم‌که‌در فرآیند آموزش‌، توسعه فعالیت‌های آموزشی یک ضرورت جهانی است. آموزش یکی‌از موثرترین‌و بی‌خطرترین عوامل مربوط به‌تکنولوژی‌اینترنت‌است‌و به‌همین‌دلیل‌شدیدا مورد استقبال‌همگان‌قرار گرفته‌و حتی‌برای‌مخالفین‌خود در این زمینه‌کوچک‌ترین‌تردیدی باقی‌نگذاشته‌است‌. سرمایه‌گذاری در این امر یکی از مهم‌ترین عوامل اساسی برای ورود و بهره‌وری در این بخش حیاتی است. اکثر کشورهای توسعه‌یافته و حتی دانشگاه‌های آنها که کوچکترین مشکلی در زمینه ظرفیت پذیرش دانشجو را ندارد نیز به دنبال استفاده از این تکنولوژی هستند. آمریکا از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ طی یک برنامه آموزشی برای آموزش مشاغل جدید ۶۲ میلیارد دلا‌ر سرمایه‌گذاری کرده است. باید پذیرفت که در این مسیر بهترین کار بسترسازی است. در ساخت مسیر، بنا به گزارش جهانی ‌IT ، کشور ما حتی در فهرست ۱۰۷ کشور جهان نیست. دانشجویان آموزش مجازی در جهان هم اکنون متجاوز از ۱۰ میلیون نفر هستند. رقم ما در این مورد به درصد نمی‌رسد. سرمایه‌گذاری ما در زمینه مربوط به آموزش ‌IT بسیار اندک بوده و متاسفانه اکثر این سرمایه‌گذاری‌ها خرج سخت‌افزار شده که به دلیل فقدان اطلا‌عات و امکانات فرهنگی و نرم‌افزار‌های علمی آن، بیشتر این سرمایه‌گذاری‌ها به هدر رفته است به‌طوری که سرمایه‌گذاری دولت برای آموزش الکترونیک از سرمایه‌گذاری بر نرم‌افزار‌های فیلترینگ کمتر است.
علی‌اصغر فرامرزیان
منبع : روزنامه اعتماد ملی


همچنین مشاهده کنید