بررسی درمان‌های گیاهی زگیل و مقایسه آنها با درمان طب رایج WARTS HERBAL MEDICINE

● خلاصه مقاله:
زگیل (Wart) یک ضایعه خوشخیم می‌باشد که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در پوست و مخاط ایجاد می‌شود. درمان رایجی که درماتولوژیست‌ها به کار می‌برند محلول حاوی ساسیلیک اسید، لاکتیک اسید و کلودین می‌باشد که طی سه ماه تنها ۶۷% زگیل‌ها بهبود می‌یابند و بالاتر از ۵۰% موارد عوارض دارند. به دلیل عوارض و میزان عدم پاسخ‌دهی بالا و زمان طولانی درمان، بر آن شدیم تا با بررسی تحقیقات انجام شده روی گیاهان داروئی به معرفی گیاهانی بپردازیم که در درمان زگیل مؤثر هستند. با بررسی مروری روی چند مقاله از MEDLINE و استفاده از کتب طب سنتی ایران (Iranian Mediciane Traditional) و کتب معتبر فیتوتراپی به گیاهانی دست یافتیم که علاوه بر عوارض و طول درمان کمتر واجد پاسخ‌دهی بیشتری بودند. تحقیقات نشان می‌دهند که اثر درمانی عصاره سیر (Garlic) بر روی زگیل ۹۰% است. تحقیق دیگری صمغ انجیر (ficus carica) را با داروی شیمیائی مقایسه کرده بود که میزان اثردهی عصاره بالاتر و عوارض آن کمتر از نصف داروی شیمیائی بود. هم‌چنین در این مقاله به گیاهان داروئی دیگر مؤٍر بر زگیل و هم‌چنین گیاهان ذکر شده در کتب طب سنتی پرداخته شده است. امید است با استناد به این تحقیقات و منابع طب سنتی به درمانی جایگزین با اثردهی بیشتر و با عوارض کمتری دست یابیم.
● واژگان کلیدی:
Wart (زگیل). TIM- ficus carice (انجیر). garlic (سیر). herbal treatments (درمان‌های گیاهی)
زگیل (wart) یا وروکا (verruca) یک ضایعه کوچک خوشخیم است که معمولاً به وسیله یک عفونت ویروسی در پوست با غشای مخاطی ایجاد می‌شود. ویروس لایه سطحی پوست را مبتلا می‌کند. ویروس‌هائی که باعث ایجاد زگیل می‌شوند عضو خانواده ویرویس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند که تعداد زیادی گونه را شامل می‌شوند. زگیل از فردی به فردی دیگر و از یک ناحیه بدن به جای دیگر بدن قابل انتقال است.
درمان رایجی که توسط درماتولوژیست‌ها انجام می‌شود، محلولی حاوی سالیسیلیک اسید، لاکتیک اسید و کلودین می‌باشد که با صرف آن در طی ۳ ماه، ۶۷ درصد زگیل‌های معمولی دست را بهبود می‌بخشد.
● سیر
garlic
allium sativum
سیر در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های پوستی مفید است بر همین اساس در مطالعه‌ای عصاره آبی و آلی از سیر استخراج گردیده و در درمان زگیل و میخچه به‌کار برده شده است برای این کار ۳۷ بیمار که ۲۸ نفر زگیل و ۹ نفر مبتلا به میخچه بودند انتخاب شدند عصاره آلی سیر برای این بیماران در نظر گرفته شده این عصاره روزی ۲ بار و به مدت ۱۴ ـ ۷ روز برا روی موضع بیماری قرار داده شد نتیجه حاصل نشان داد که بیماران مبتلا به میخچه ۱۰۰ درصد بهبودی داشتند در حالی‌که در بیماران مبتلا به زگیل ۹۰ درصد بهبودی وجود داشتند.
● مهر گیاه (نوعی زرشک)
Mayapple
podohyllium peltatum
صمغ مشتق شده از مهر گیاه (گونه‌ای زرشک) شامل عامل فعال سایتوتوکسیک podophyllotoxin است که میتوز را در متافاز متوقف می‌کند. این گیاه به‌طور گسترده در طب سنتی چین استفاده می‌شود. از این گیاه داروی podophyllin تهیه شده است که در درمان زگیل‌های ژنیتال به‌طور موضعی استفاده می‌شود. این دارو توسط FDA به‌عنوان اولین داروی اصلی تجویز شده برای درمان زگیل تناسلی تائید شده است.
● انجیر
Fig
ficus carica
صمغ انجیر که ماده سفید و سوزاننده‌ای است و از محل اتصال انجیر کال به شاخه درخت تراوش می‌کند در درمان زگیل مفید است. این تحقیق جهت اثر درمانی صمغ انجیر با داروی شیمیائی روز زگیل پشت دست در مراجعین به کلینیک انجام شده است. تعداد نمونه ۶۰ عدد بود که به دو گروه درمانی داروی گیاهی (صمغ انجیر) و داروی شیمیائی (محلول ۷/۱۶% حاوی سالیسیلیک اسید ۶ گرم، لاکتیک اسید ۶ گرم، کلودین ۱۵ گرم) تقسیم‌بندی شدند. سپس با سه دوره پیگیری نتایج مقایسه شد.
البته در آزمایش دیگری، روی زگیل‌های گاوی نیز از انجیر استفاده کردند.
۱۲ گاو را به سه گروه تقسیم کردند. در گروه اول که درمان گیاهی استفاده شده بود از روز ۵ام بهبودی شروع شد و در طول ۳۰ روز بهبودی کامل گشت.
● مامیران
chelidonium majus
Greater celandine
زگیل‌ها می‌توانند با شیره تازه مامیران از بین بروند. از مامیران در درمان زگیل‌ها، پاپیلوماها، کاندپلوماها و نودول‌ها می‌توان استفاده کرد. این گیاه در هرجائی به‌خصوص اطراف نرده‌ها و جوی‌ها به‌عنوان علف هرز می‌روید به همین دلیل دسترسی به آن مشکل نیست. در تحقیقی شیره آن را تقریباً ۲ دفعه در روز به مدت ۳ـ۲ دفعه بر روی محل ضایعه قرار دادند. بهبودی کامل زگیل‌ها در ۱۳۵ نفر بعد از ۲۰ ـ ۱۵ روز اتفاق افتاد.
● فرفیون سروی
Euphorbia
Caper spurge
این جنس در ایران قریب به ۷۰ گونه گیاه علفی و درختچه‌ای دارد که همگی شیرابه دارند. شیره فرفیون سروی نیز به شیوهٔ مامیران برای درمان زگیل استفاده می‌شود. این گیاه حاوی مواد ضد ویروسی و ضد توموری می‌باشد. (شیره آن سفید و حاوی لاکتون، لئوفوربون ورزین است.) ۱۰ گونه فرفیون توسط طبیبان سنتی برای درمان زخم‌ها، سرطان‌ها، تومورها، زگیل‌ها و دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شود. بین ۱۰ گونه بالاترین فعالیت در عصاره آبی متانولی ساقه و برگ E. tirucalli و E. cotinifolia دیده شده است.
● سدار قرمز شرقی (ارس ویرجینیائی)
Eastern red cedar
طبق گزارش‌هائی که به‌دست آمده، برگ‌های سدار قرمز شرقی (ویرجینیائی / تیره سرو) محتوی پروفیلوتوکسین است. یک ترکیب داروئی که برای تولید دارو جهت درمان سرطان، آرتریت روماتوئید، زگیل‌های تناسلی، بیماری مولتیپل اسکروزیس استفاده می‌شود. البته در کتاب Herbal mediciane و طب سنتی از تنتور سدار زرد (آربور) به‌عنوان داروی زگیل نام برده شده است.
● سیب
Apple
آب سیب ترش نیز برای درمان مفید می‌باشد. عمل آن مربوط به مگنزیم داخل آب آن است.
● موز
Banana
پوست موز نیز از درمان‌های زگیل به شمار می‌رود. ابتدا زگیل باید توسط یک سمباده به آرامی مالیده شود بعد یک پوست تازه کنده شده موز بر روی آن قرار داده شود و به مدت یک شب باقی بماند.
در کتب طب سنتی ایران به تعداد زیادی گیاه جهت درمان زگیل اشاره شده است که عبارتند از: خرفه، کرفس، موسیر، انجیر، خرنوب‌نبطی، گل سرخ، مر، کرچک.

References:
۱) [Silverberg N. Garlic cloves for verruca vulgaris. Pediatr Dermatol ۲۰۰۲ ۱۹:۱۸۳ PMID: ۱۱۹۹۴۱۸۹ [Pub Med
۲) Weiss RF. Herbal Medicine. Gothenberg, Sweden: Ab Arcanum, ۱۹۸۸ae۳۳۷
۳) Warzawer-SchwarczL - Treatment of plantar warts with banana skin. PMID: ۷۳۰۱۹۹۹
۴) Beutner KR, Wiley DJ, etal: Genital warts and their treatment. Clin infect Dis ۱۹۹۰ ۲۸ (Supp ۱۱):۵۶-۵۳۷
۵)WWW.Emedicine.com/ med/ topic-eMedcine -Human Papillomavirus: Peter A Gearhart, MD
۶) Moraes, R., C. Burandt, M. Ganzera, X.LI, I. Khan,& C. Canel. ۲۰۰۰ The American May apple revisited-podophylum: Still a potential cash crop? Economic Botany ۴۷۶۰-۵۴:۴۷۱
۷) Princples & practies of phytotherapy
۸) Hand book of Herbal medicine
۹) Gala Encyclopedia of Alternative medicine
۱۰) قانون ابوعلی سینا
۱۱) کتابچه خلاصه مقالات دومین کنگره طب سنتی قم ـ سال ۱۳۸۲ (ص: ۱۶ـ۱۵)
۱۲) کتاب راهنمای کابردی گیاهان داروئی.
عمار شمس‌الدینی. پزشک
فاطمه علیزاده. پزشک
دکتر مهدی علیزاده. پزشک
انجمن علمی طب سنتی ایران
دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو گروه تحقیقات طب سنتی ایران دانشگاه شاهد

منبع : فصلنامه عطارنامه