خرافه درمانی در آفریقا با مثله زنان و کودکان

هر جا که علم ،دانش و اندیشه منزلتی نداشته باشد خرافات و خرافه باوری رشد می کند و قدر می یابد. پندار خرافی، مرز، رنگ و جنسیت نمی شناسد. اعتقاد به جادو و جادوگری ریشه کهنی در بین ملل جهان دارد. هرچند در حال حاضر در برخی نواحی دنیا، اعتقاد به آن کمرنگ شده، اما در مقابل، مردم سرزمینهای بسیاری همچنان به آن باورمندند، خرافات، جادو و جادوگری در آفریقا همچنان قدرتمندانه به حیات خود ادامه می دهد. در بین قبایل آفریقایی، مردان و زنانی هستند که به "دکتران جادوگر"معروفند، افرادی که در نظر مردم قبیله شان مقدس اند.
"دکترهای جادوگر" مراسم مذهبی بر پا می کنند، فال می گیرند و غیب گویی می کنند. برای هر درد و ناراحتی جسمی و روحی، داروهایی تجویز می کنند که عموما از ریشه گیاهان یا اجزای بدن حیوانات و یا انسان تهیه می شود.
گاهی اعمال اینان باعث حیرت دیگر مردمان می شود مثلا در قرن نوزدهم آن زمان که آبله در قسمت جنوب قاره آفریقا همه گیر بود و داس مرگ، مردم آن زمان را وحشیانه درو می کرد هیچ یک از بومیان ساکن بیابان های "کالاهاری" که به "بوش من" معروفند مبتلا به این بیماری نشدند. زیرا داروهای سنتی شان آنها را از ابتلا به آبله محفوظ نگه داشته بود.
امروزه هنوز در کنگو برخی از" دکترهای جادوگر" برای ترمیم بریدگی، از مورچه استفاده می کنند. بدین ترتیب که مورچه درشتی را روی زخم قرار می دهند تا گوشت بریده شده را گاز بزند، سپس مورچه را از روی گوشت برمی دارند، این کاررا بارها و بارها تکرار می کنند، تا درپایان قسمت بریده شده ترمیم گردد به نحوی که گویا جراحی متخصص آن را بخیه زده ست. البته همیشه داستان به خوشی پایان نمی گیرد.
این نوشته قصد دارد روی سیاه و وحشیانه "دکتران جادوگر" را به رشته تحریر در آورد، چهره ای که دیگر مردم به دور از این قاره چندان با آن آشنا نیستند.
در قسمت جنوب قاره آفریقا، "دکتران جادوگر" را "سن گوما " می نامند و داروی تهیه شده شان "مووتی " خوانده می شود. ۹۹ در صد " سن گوما"ها ، سیاه پوست هستند و به همین نسبت باورمندانش نیزاز همین گروه می باشند. "سن گوما" می تواند هم زن باشد و هم مرد. فردی که قصد دارد "سن گوما "شود باید سالها تحت تعلیم "سن گوما"ی دیگری قرار گیرد. سپس در روز فارغ التحصیلی اش مرغ یا بز یا گاوی را قربانی می کنند و از آن روز به بعد فرد تعلیم یافته، رسما "سن گوما" شناخته می شود.
اساس باورشان اعتقاد به "ارواح " ست بخصوص ارواح چهار پدر- پدر، پدربزرگ ،جد، پدر جد – البته زنان در گذشته نیز به همان نسبت دارای احترام اند. به همین دلیل ست که وقتی سیاه پوستی می میرد- بخصوص اگر پیر باشد – او را با احترام بسیار دفن می کنند.
بعد از این مقدمه، "سن گوما "های قبیله "زولو" در کشور آفریقای جنوبی مورد بررسی قرار می گیرند.
علت انتخاب این قبیله، اعتقاد بسیارشان به "سن گوما" ها و البته نوع "مووتی" شان می باشد .همانطور که قبلا گفته شد "مووتی" ها معمولا از ریشه گیاهان یا اجزای بدن حیوانات تشکیل می شود. البته طبق برخی توصیه های معتقدین، در تهیه "مووتی " از اجزای بدن انسان نیز استفاده می شود.
مثلا اگر فرد معتقد، به "سن گوما"مراجعه کند و از او "مووتی "یا دارویی برای تقویت قدرت " قوه شهوت "خود طلب کند، "سن گوما"یا فرد دیگری که به "قاتلان موتی "معروفند، دختر بچه باکره ای را دزدیده و آلت تناسلی او راقطع می نمایند، سپس"سن گوما " آن را با ریشه برخی گیاهان ترکیب می کند. "مووتی "آماده شده را در اختیار فرد قرار داده و در قبال آن پولی دریافت می کند. برای تهیه مووتی های "ثروت و در آمد"، "خوش شانسی" ،"عشق و علاقه" و "هوش" نیز گاهی از اجزای بدن انسان استفاده می شود.
معمولا "قاتلان موتی" شکارچیان کودکان اند که ضعیف اند و قادر نیستند از خود دفاع کنند. البته اجزای بدن کودکان برای تهیه "مووتی" سلامتی و موفقیت کاربرد بسیار دارد.
در سال ۱۹۸۱ جنازه دختر بچه ای را یافتند که نصف صورتش قطع شده بود. صورت او را زمانی که قطع می کردند هنوز دخترک زنده بوده است. چرا که در این باورهای خرافی، چنان چه اجزای بدن، در زمانی که فرد هنور زنده است تکه تکه شوند، فریاد او به گوش ارواح خواهد رسید و همین امر به قوی تر شدن خواص "مووتی" منجر می شود.
بعد از کودکان - چه پسر چه دختر - این زنانند که مورد حمله وحشیانه "قاتلان موتی "قرار می گیرند. با شیوع بیماری ایدز، برخی "سن گوما"ها به بیماران باورانده اند که اگر به دختر باکره ای تجاوز کنند بیماری ایدز از بدن آنها بیرون خواهد رفت.
دختر مورد تجاوز قرار گرفته، اگر خوش شانس باشد، می تواند جان به سلامت ببرد تا چندی بعد بر اثر ایدز به دیار مردگان بپیوندد . اما اگر چندان بخت با او یار نباشد فرد متجاوز او را کشته و اجزای بدنش را در اختیار "سن گوما"می گذارد یا اعضای بدن دخترک را خود در "بازار سیاه"به فروش می رساند.
در طول دهه گذشته در آفریقای جنوبی حداقل ۳۰۰ مورد جسد مثله گشته، یافت شده که گاه چنان تکه تکه و مثله شده که پلیس را برای یافتن هویت فرد، که تنها "تنه ای" از او باقی مانده، دچار مشکل می کند . البته این آمار فقط آمار رسمی و ثبت شده ست و قطعا رقم مقتولین بیشتر است. برخی شاهدان از انتقام "قاتلان موتی "می ترسند، به همین دلیل جنایات آنها را بر ملا نمی کنند.
البته پلیس های آفریقای جنوبی - سیاه پوستان - نمی خواهند در مسایل مربوط به "سن گوما"ها و "قاتلان موتی "دخالتی داشته باشند که با توجه به بافت قبیله ای اینان، این عدم تمایل چندان هم عجیب نیست.

زارا مجید پور، مردمشناس و ساکن ژوهانسبورگ - آفریقای جنوبی است