سرطان سینه را با تشخیص زودرس درمان کنیم

سال‌هاست که دانشمندان تمام توان خود را برای یافتن روش‌های موفق درمان سرطان به کار برده‌اند و در تمامی این کوشش ها همیشه با یک مساله محدودکننده مواجه بوده‌اند و آن تاخیر در تشخیص بوده است.
متاسفانه بیشتر سرطان‌ها در ابتدا از خود علامت واضحی نشان نمی‌دهند و فقط وقتی که مدت‌ها از شروع بیماری گذشته، بیمار به تدریج متوجه علائم خفیفی می‌شود و معمولا بین شروع علائم اولیه تا مراجعه بیمار به پزشک نیز فاصله زمانی زیادی وجود دارد. اغلب بیماران پس از مدتی که علائم بارزتر شد به فکر مراجعه به پزشک می‌افتند و پس از مراجعه به پزشک و اطلاع از بیماری خود نیز به دلیل ترس از عواقب بیماری و درمان‌های آن زمان زیادی را صرف تصمیم‌گیری و انتخاب نوع درمان می‌کنند که موجب از دست دادن فرصت طلایی برای درمان بیماری‌شان می‌شود.
برای غلبه بر این مشکل محققان زیادی در تلاشند تا روش‌هایی برای تشخیص زودرس سرطان‌ها کشف کنند به طوری که بیماری را که محدود به یک منطقه از بدن است تا به مناطق اطراف و ارگان‌های حیاتی منتشر نشده درمان کنند. غربالگری یکی از روش‌های پذیرفته شده برای تشخیص زودرس است و در بعضی از کشورهای پیشرفته سرطان‌هایی که شایع هستند تحت برنامه‌های وسیع غربالگری قرار می‌گیرند. منظور از غربالگری بررسی افراد سالم اجتماع برای یافتن افراد بیمار و درمان به موقع آنان است یعنی قبل از اینکه علائم بیماری واضح شده و ما را مجبور به اقدام درمانی کند، آن را تشخیص داده و برای درمان کامل آن اقدام می‌کنیم.
یکی از سرطان‌هایی که برنامه‌های غربالگری در مورد آن به طور وسیعی انجام شده و نتایج مثبت چشمگیری هم داشته سرطان سینه در بانوان است. تحقیقات نشان داده است که اگر توده سرطانی در اندازه کوچک‌تر از یک سانتیمتر کشف شود، درمانی ساده و موفقیت‌‌آمیز دارد. یک توده سرطانی در سینه اگر به صورت اتفاقی کشف شود معمولا اندازه‌ای بزرگ‌تر از ۳ سانتیمتر دارد و در این مرحله احتمال انتشار به غدد لنفاوی زیر بغل و نقاط دور دست زیاد است بنابراین به روشی نیاز داریم که تومورها را در اندازه کوچک‌تر کشف کند.
خوشبختانه ۳ روش برای تشخیص سرطان سینه وجود دارد. ۱ـ خودآزمایی ماهانه ۲ـ معاینه سالانه توسط پزشک ۳ـ ماموگرافی از سن ۴۰ سالگی به بعد خودآزمایی سینه: بانوان باید در پایان عادت ماهانه (بین روزهای پنجم تا هشتم) خود را معاینه کنند و در صورت مواجه شدن با علائم مشکوک مانند توده در سینه، سفت شدن قسمتی از سینه، کشیده شدن پوست و یا نوک سینه به داخل، خارش مداوم و پوسته پوسته شدن نوک سینه و هرگونه تغییر خاص در سینه سریعا به پزشک متخصص جراحی سینه مراجعه کنند. از آنجایی که ممکن است بیمار خود موفق به کشف توده‌های کوچک در سینه نشود، توصیه می‌شود که بانوان ضمن خودآزمایی ماهانه، سالی یک بار نیز برای معاینه دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنند. توده‌های کوچک‌تر از یک سانتیمتر مخصوصاً اگر در عمق سینه باشد حتی توسط پزشک نیز قابل لمس نیستند. تحقیقات مشخص کرده بهترین و کم عارضه‌ترین درمان وقتی برای بیمار انجام می‌شود که توده زیر یک سانتیمتر قطر داشته باشد لذا ما به وسیله‌ای نیاز داریم که توده‌های کوچک‌تر را نیز کشف کند تا بتوانیم با درمان‌های سبک‌تر و عمل جراحی کوچک‌تر نتیجه بهتری از درمان این بیماری بگیریم. در این مرحله احتمال انتشار تومور به نسوج اطراف و ارگان‌های دوردست بسیار کم است و فقط با خارج کردن تومور و بدون نیاز به برداشتن کامل سینه امید بسیار زیادی برای درمان کامل بیماری و طول عمر طبیعی وجود دارد.
● ماموگرافی:
در حال حاضر ماموگرافی استاندارد طلایی و بهترین روش برای تشخیص زودرس سرطان سینه است زیرا با استفاده از آن قادر خواهیم بود توده‌های کوچک را در عمق سینه تشخیص داده و برای درمان سریع آنها اقدام کنیم. در سال‌های اخیر استفاده از ماموگرافی در غربالگری سرطان سینه موفقیت بزرگی را در تشخیص به موقع و درمان کامل این بیماری به دنبال داشته است، به‌طوری که در برخی از کشورها تا حد زیادی از مرگ و میر در نتیجه‌ این سرطان در میان بانوان کاسته است.انجام ماموگرافی دوره‌ای اگر همواره با مراجعه به پزشک متخصص این بیماری و معاینات دوره‌ای همراه شود، به بانوان کمک شایانی در کنترل این بیماری می‌کند به این شرط که در صورت کشف یک ضایعه مشکوک در ماموگرافی بدون اینکه دچار اضطراب و هراس نابجا شوند سریعا برای درمان آن به توصیه پزشک متخصص جراحی سینه عمل کنند. ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا اشعه ماموگرافی خود عاملی برای ایجاد این سرطان نیست؟ و آیا دست زدن به عمل جراحی یا نمونه برداری از توده باعث پخش شدن تومور در بدن نخواهد شد؟ در این زمینه هم تحقیقات وسیعی انجام شده است و مشخص شده با وجود دستگاه‌های جدید ماموگرافی که میزان اشعه در آنها کاهش داده شده و با انتخاب زمان مناسب برای انجام آن، این خطر بسیار کم و در مقابل منافع ماموگرافی قابل چشم‌پوشی است.
ماهیت توده‌ها نیز با عمل جراحی و یا نمونه‌برداری تغییری نخواهد کرد. به عبارت دیگر اگر یک توده بدخیم باشد باید سریع و بدون فوت وقت از سینه خارج شود تا از پخش شدن آن در بدن جلوگیری شود و اگر توده‌ای خوش‌خیم باشد، با نمونه‌برداری از آن به هیچ‌وجه تغییر ماهیت نمی‌دهد. انجام ماموگرافی از سن ۴۰ سالگی به بعد آغاز می‌شود و پس از آن به فاصله یک تا ۲ سال و به تشخیص پزشک تکرار می‌شود. دلیل این مساله این است که نسج سینه در خانم‌های جوان‌تر متراکم بوده و اشعه از آن خوب عبور نمی‌کند. در نتیجه اشعه بیشتری جذب سینه این خانم‌ها می‌شود و عکس به‌دست آمده نیز از کیفیت خوب و قابل تفسیری برخوردار نیست لذا انجام ماموگرافی به صورت چک آپ در خانم‌های زیر ۴۰ سال ارزشی ندارد اما برخی از خانم‌ها مانند افرادی که سابقه ابتلا به سرطان سینه را در سنین پایین‌تر از ۴۰ سال در خانواده‌شان دارند یا بانوانی که معاینه بالینی آنها مشکوک است می‌توانند با صلاحدید پزشک متخصص جراحی سینه انجام ماموگرافی را از سنین پایین‌تر آغاز کنند.
باید توجه داشت ماموگرافی اگر چه روش بسیار خوب و استاندارد طلایی در تشخیص زودرس سرطان سینه است، اما مانند همه ساخته‌های دست بشر بدون نقص نیست و حدود ۸ درصد موارد ممکن است خطا داشته باشد لذا پزشک نباید فقط با تکیه بر آن برای بیمار تصمیم بگیرد به عبارت دیگر دانش و تجربه پزشک در تفسیر صحیح ماموگرافی و مطابقت آن با یافته‌های کلینیکی بیمار حائز اهمیت است. امیدواریم که با رعایت نکات فوق، روز به روز شاهد تشخیص سریع‌تر و درمان موفق‌تر این بیماری باشیم.

منبع : روزنامه تهران امروز