تفکرات و تحولات مهم علمی با جابجایی پارادایم ها جریان می یابد

تفکرات و تحولات مهم علمی با جابجایی پارادایم ها جریان می یابد
مطالب مربوط به پارادایم ها را از کتاب استراتژی اثر بخش مرور می کنیم.
"دنیای کسب و کار طی سه دهه اخیر شاهد طرح پارادایم رضایت مشتری، مشتری گرایی، خدمات پس از فروش و ... و افول طرز تفکر مهندس گرایی و برتری فنی به عنوان مزیت رقابتی بوده است.عاقبت نافرجام شرکت خودروسازی رولز رویس (Rolls Royce) که در بعد فنی سرآمد خودروسازان جهان بود که در سال ۱۹۹۸ تجزیه و توسط دو شرکت BMW و فولکس واگن خریداری گردید. و شکوفایی مشتری گرایانی چون تویوتا وهوندا برای هیچکس جای تردید باقی نگذاشت که هرگز نمی توان با آینه عقب اتومبیل (نگاه به گذشته) رانندگی کرد و بر اساس رویکردهای موفقیت آمیز گذشته، ذنیای آینده را آباد نمود."
اگر بخواهیم معنای دقیق پارادایم را توضیح دهیم باید بگوئیم پارادایم (Paradigm) به معنای "برداشت" ار کلمه یونای Paradigma به معنای الگو و قالب، گرفته شده است. معنای مورد نظر ما از این کلمه در این مباحث "الگوهای ذهنی" است.
اولین بار توماس کوهن در جستجوی این سوال که اکتشافات علمی چگونه به وقوع می پیوندند، به وجود "پارادایم ها"در مکانیزم عملکرد ذهن انسان پی برد. او ابتدا تحصیل خود را در رشته فیزیک دانشگاه هاروارد آغاز کرد ولی علایق وی سبب شد تا دکترای خود را با موضوع تاریخ علم به پایان ببرد.
او در سال ۱۹۶۲ در کتاب برجسته خود تحت عنوان ساختار تحول علوم اعلام داشت که تفکرات و تحولات مهم علمی با جابجایی پارادایم ها جریان می یابد او در این کتاب نشان می دهد که چگونه تقریباً هر پیشرفت مهم علمی نخست حاصل سنت شکنی و جدایی از شیوه های پیشین تفکر و برداشت های کهنه می باشد.پس از وی هارمون (W.Harmon , ۱۹۷۰) واسمیت (A.Smith , ۱۹۷۵) و بارکر (J.Barker) به توسعه نظریات کوهن پرداختند و این جوئل بارکر بود که نظریه پارادایم را به دنیای صنعت، تجارت ، کسب و کار توسعه داد.
اینک فکر می کنم برای فهم بیشتر مفهوم پارادایم، بهتر است سری به گفته های دکتر استفان کاوی در کتاب هفت عادت بزنیم؛ او در این رابطه واقعه جالبی را نقل می کند و می گوید که روزی در تراموا نشسته بوده و در حالی که همه در آرامش و مشغول کار مورد نظر خویش بودند، مردی با بچه هایش وارد می شود. بچه ها با رفتارهای نابهنجار خود محیط آرام تراموا به هم می ریزند، فریاد می زنند و ... به طوری که همه افراد در مرز عصبانیت قرار می گیرند. اما پدر کاملاً خونسرد به این ماجرا می نگریسته.بالاخره دکتر کاوی به پدر بچه ها که در کنار او نشسته بوده می گوید فکر نمی کنید لازم است به بچه ها تذکری دهید. همه را کلافه کرده اند.
پدر که گویی تازه به خودش می آید می گوید:" بله، حق با شماست. بچه ها ساعتی پیش در بیمارستان مادرشان را از دست داده اند و من واقعاً نمی دانم باید چه کار کنم...؟ دکتر کاوی می گوید : با این سخن، ناگهان تمامی ذهنیتم عوض شد و با دستپاچگی به او گفتم:" ساعتی پیش اوه خدای من! چه کاری از دست من ساخته است؟
مهم نیست بچه ها چه کار می کنند واقعاً دلم می خواست هر کاری از دستم بر می آید انجام دهم تا بچه ها کمی بتوانند خودشان را تخلیه کنند." این نمونه ای از تغییر پارادایم و تاثیر آن در تغییر رفتار ماست. پس پارادایم عبارت است از الگوی ذهنی ما که بر اساس آن و از پنجره آن به واقعیت ها نگاه می کنیم، قضاوت می کنیم و عکس العمل نشان می دهیم.
اکنون دریافتیم که چرا سازمان های ما علی رغم شعارهای متعدد مشتری گرایی، گام ها اولیه جلب رضایت مشتری را هم بر نمی دارند. در واقع ما هنوز با همان پارادایم قبلی به مشتری نگاه می کنیم و پارادایم ما در این ارتباط هنوز تغییر نکرده است . درست مثل این که کاوی علی رغم آگاهی از وضعیت بچه ها به عصبانیت خود ادامه دهد و بخواهد آنان آرام و مثل بچه ای عادی سرجای خود قرار بگیرند.
در این صورت یا باید معنای از دست دادن مادر را درک نکرده باشد و یا معناس عصبانیت را اینک معنای این عبارت بهتر می دانیم که "خلق یک استراتژی اثر بخش و خلاق، در گامی جلوتر نیازمند خلق یک پارادایم خلاق می باشد. زیرا با خلق یک پارادایم جدید، منظره ای دیگر در جلوی دیدگان ما خلق می گردد و این امکان ایجاد می گردد که روابط تازه ای را در این تصویر جدید بازسازی نماییم."

برگرفته از سالنامه مدیریت زمان از آقای دکتر سعید رجحان
سعید مقدم آریایی
http://productivity.blogfa.com