شفافیت سیاسی یک ضرورت یا تاکتیک

شاید هنوز سخن یکی از بزرگان انقلاب – که در خیابان فردوسی(برازجان) نوشته شده بود - از روی دیوار محو نشده باشد که « تحزب اسلامی یک وظیفه است ». هر چند این سخن که نشان از فضای ذهنی یاران و بنیانگذاران فکری نظام نوپای جمهوری اسلامی داشت و در فضای سیاسی سالهای اولیه انقلاب ایراد شده بود، در گذر زمان و با پیش آمدن وقایعی چون جنگ تحمیلی و مبارزه مسلحانه گروههای مخالف بر علیه نظام جمهوری اسلامی، عملا از عرصه سیاسی کشور به کنار گذاشته شد و حتی برخی عملا از غیر قابل استفاده بودن نظام حزبی در ایران سخن گفته و هنوز نیز بر این مدعا پا می فشارند ولی اندیشمندان سیاسی داخلی و خارجی تنها رویکرد مناسب در نظام جمهوری اسلامی جهت مشارکت مناسب و آگاهانه مردم را وجود احزابی فعال و برآمده از خواستهای عامه مردم می دانند.
هم اکنون در کشور ما احزاب به دلایلی چند دارای کارآیی و فعالیت متناسب با فلسفه وجودی خود نیستند – که بررسی این دلایل خود مجالی دیگر می طلبد – و با عمل نمودن بصورت گروههای ذی نفوذ وگاه محفلی، در ایام انتخابات سعی می نمایند که با اعلام حمایت از فرد یا افرادی خاص در مناطق مختلف بتوانند با استفاده از وجهه افراد به کرسی های قدرت دست یافته و خط مشی خود را در اداره کشور و مخصوصا در مجلس قانونگذاری اعمال نمایند. این روش گرچه با روش حزبی متعارف در دنیا که رای دهندگان به برنامه های احزاب رای می دهند و از قَبِلِ احزاب افراد حائز آراء میشوند، متفاوت است ولی به هر حال احزاب و گروههای سیاسی با انتشار لیست نامزدها در شهرهای بزرگ و حمایت از نامزدهای همسو با خود در دیگر شهرها با تاثیر نهادن بر آراء مأخوذه شکلی از سیستم حزبی را به اجرا در می آورند.
در برخی شهرستانها و شهرهای کوچکتر مانند دشتستان وضعیت کنونی حاکم بر عرصه سیاسی کشور - که نه سیستم حزبی می توان خواندش و نه سیستم غیر حزبی – شکلی جالب دارد. تا قبل از انتخابات همه سعی می نمایند که با عدم اظهار نظر و یا اظهار نظری چند پهلو و چند وجهه سعی نمایند که هیچ کدام از گروهها و جریانات سیاسی و حامیان آنها را از خود دلگیر و نگران ننمایند و همیشه تکیه کلام آنها بر این موضوع استوار است که « من طرفدار هیچ کس نیستم» گویی که اعلام حمایت از گروه و حزبی که به نظر محق می رسد جرمی است نابخشودنی و گویی همه از یاد می برند که سیاست به معنی تدبیر امور کشور است و از حقوق اساسی همه افراد حق ابراز نظر و یا اعلام حمایت از مواضع و نظرات گروههای مختلف سیاسی است. و به گمان خود با این شیوه سعی می نمایند که استقلال خود را حفظ نمایند .
به هنگام انتخابات و اعلام مواضع سیاسی هر یک از نامزدهای انتخابات، اوضاع دارای پیچیدگی های خاص خود می شود. برخی از این افراد سعی می نمایند که ضمن وارد نشدن و عدم اظهار نظر در مسائل سیاسی روز خود را کاملا از مسائل سیاسی به دور نگه دارند و تنها خود را پی گیر مشکلات و موارد اجتماعی و اقتصادی جامعه معرفی نمایند گویی که سیاست طاعونی است که حتی الامکان نباید وارد حریم آن شد. چندی پیش مصاحبه ای از یکی از نامزدهای احتمالی دشتستان در انتخابات دوره هشتم مجلس، در هفته نامه اتحاد جنوب چاپ گردیده بود و ایشان با رد تمایل به انجام هر گونه کار سیاسی و یا اظهار نظر سیاسی راجع به جریانات و گروههای مطرح موجود در عرصه سیاسی، خود را فردی فارغ از این جریانات نشان داده و تنها مشکلات روزمره جامعه را به عنوان هدف خود مطرح نموده بود. این افراد که شاید از معنای سیاست آگاه نیستند و یا سیاست را تنها در زد و بندهای سیاسی می بینند غافل از این نکته می باشند که خود با وارد شدن در عرصه انتخابات به عملی سیاسی و شاید بارزترین اعمال سیاسی روی آورده اند و اصولا امکان ندارد که فردی در عرصه انتخابات وارد شود و از کنار گذاشتن مسائل سیاسی سخن بگوید. و نمی توان بر کرسی مجلس تکیه زد و در سیاسی ترین مرجع تصمیم گیری کشور وارد شد و مسائل سیاسی را آفت جامعه عنوان نمود.
اما شاید بتوان تبدیل و تغییر مداوم مواضع سیاسی و به نوعی به روز کردن مواضع و شعارهای سیاسی را به عنوان خصیصه تعداد زیادی از کاندیداهای انتخابات در شهرستانی چون دشتستان برشمرد. آقایی که با پیروزی دولت احمدی نژاد ندای مخالفت با دولتهای قبل را سر می داد و خود را اصولگرایی معتقد نشان می داد - گویی که آگاهان ندای همراهی ایشان با اصلاحات خاتمی را از یاد برده اند – هم اکنون با سهمیه بندی بنزین خود را به هاشمی رفسنجانی نزدیک می داند شاید که فراموش کند یار امروز رقیب یار دیروز بوده است. و صد البته اینسان افراد با واقعه ای سیاسی دیگر با حساب و کتابی دیگر پوست عوض نمایند و بسان آفتاب پرستی خود را به رنگ مکان خود درآورند که آموخته اند و برایشان اینگونه گفته اند که آدمی باید زرنگ باشد و موقعیت سنج .
گروهی دیگر که گوی سبقت را در حسابگری و موقعیت سنجی از دیگر رقبای خود ربوده اند سعی می نمایند که با همراهی با گروههای مختلف و گاه مخالف یکدیگر در یک زمان و شریک دزد و رفیق قافله بودن از همه طرف سود ببرند. اینگونه افراد که بواسطه همان موقعیت سنجی ذاتی خود در هر زمان و بروز واقعه ای سیاسی اظهار نظری داشته اند تا در مواقع لزوم بکار آید در نزد هر گروهی که حضور می یابند دلیلی بر همراهی خود با ایشان اقامه می نمایند تا بتوانند حمایت آنان را با خود داشته باشند .
گر چه مثال و نمونه در این موارد فراوان پیش آمده اما شاید جدیدترین مثال مربوط به نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی باشد. در این روزها خبری در محافل سیاسی به گوش می رسد که نماینده دشتستان با تماس با فرزند کروبی سعی نموده است که خود را همراه با اعتقادات و اظهارات ایشان نشان داده و حمایت کروبی و حزب متبوع ایشان - اعتماد ملی - را بدست آورد. گر چه تا کنون آقای دکتر در این زمینه هیچگونه اظهار نظری ننموده است اما با توجه به قرائن و شواهد موجود و اینکه ایشان خود را از طیف اصولگرایان معرفی می نموده است، تلاش در جهت جلب حمایت کسی که خود را سردمدار اصلاحات معرفی می نماید به چه معنی می باشد ؟
این فضای نفاق دورویی و ریاکاری که متاسفانه بصورتی نامیمون فراگیر نیز شده است ثمره مهیا ننمودن و ممانعت و جلوگیری از رشد و بالندگی احزاب در جامعه می باشد و عده ای نیز که منافع خویش را در وجود همین فضای سیاسی تیره و تار می دانند بر ادامه وضع موجود به عناوین مختلف پای میفشارند. و در این موقعیت است که نامزدهای انتخاباتی راه دست یابی به آراء لازمه را در حرکت چند لبه و حرکت در میان سایه و روشن و به دیگر سخن خاکستری عمل نمودن می دانند هر چند که در سخنان و تبلیغات انتخاباتی خود از شفافیت و مشخص بودن مواضع خود داد سخن می دهند. و تنها با سخن از شفافیت مواضع دل در گرو حفظ منافع خود به هر نحو ممکن دارند .
امید آنکه با بتوان با رشد هر چه بیشتر فکری و فرهنگی جامعه مسیر دست یابی جامعه به خواسته ها و نیازهایش را نهادینه نمود و جامعه اسلامیمان را ازشِّر دروغ و دورویی به دور داشت .

حمیدی

منبع : نشریه بازدم