آشنایی فرانسه با تیغه مرگبار گیوتین و قیام مردم لهستان علیه اشغالگری روسیه تزاری

● آشنایی فرانسه با تیغه مرگبار گیوتین
۲۱۸ سال پیش در روز ۲۸ نوامبر ۱۷۸۹ میلادی ، دکتر ژوزف گیوتین دستگاهی که برای قطع کردن سر محکومین به مجازات مرگ را اختراع کرده بود ، در مقابل نمایندگان مجلس انقلاب فرانسه به نمایش گذاشت.
مردم فرانسه با وسیله ای مرگبار که بعدها به نام خود مخترع آن گیوتین نام گرفت ، آشنا شدند.
این وسیله دارای یک تیغه برنده بود که میان یک چارچوب از جنس چوب می لغزید.
هنگام فرود تیغه سنگین برنده بلافاصله سر محکوم که در زیر آن قرار گرفته بود قطع می شد.
دکتر ژوزف گیوتین برای اختراع این وسیله مجازات مرگ استدلال کرد سر محکوم فورا قطع شده و او در هنگام مرگ برخلاف اعدام ، گردن زدن با تبر یا شمشیر یا شقه شدن زجر نمی کشد.
دستگاه ژوزف گیوتین از سوی آنتوان لویی ، جراح و دبیر مادام العمر آکادمی جراحی رسما تایید شده بود.
دکتر گیوتین هنگام نمایش اختراع خود به نمایندگان در مورد کارایی این دستگاه به آنها اطمینان داد.
خود او که نماینده پاریس در مجلس انقلاب بود ، عقیده داشت برابری هنگام مجازات مرگ باید در مورد همه شهروندان در نظر گرفته شود.
بنابراین دستگاهی را اختراع کرده بود که سر همه محکومان به مرگ اعم از زن و مرد ، پیر و جوان را به یک شکل قطع می کرد!
در روز ۳۰ ژوئن سال ۱۷۹۱ میلادی ، مجلس تصویب کرد کلیه محکومان به مرگ سرشان با این وسیله قطع شود.
این دستگاه ابتدا «لوییزت» نام داشت اما روزنامه نگاران پارلمانی که دل خوشی از دکتر ژوزف گیوتین نداشتند ، آن را گیوتین نامیدند.
ابتدا برای آزمایش دستگاه گیوتین از گوسفندها و اجساد اموات استفاده شد تا این که در روز ۲۵ آوریل سال ۱۷۹۲ میلادی نیکلاس ژاک پلوتیه یک راهزن قسی القلب برای نخستین بار با گیوتین مجازات شد و نامش در تاریخ ثبت گردید.
در جریان دوره «ترور بزرگ» بین سال های ۱۷۹۳ میلادی و ۱۷۹۴ میلادی بیش از ۲۰ هزار بیگناه یا گناهکار با دستگاه مرگبار گیوتین از نزدیک آشنا شدند ، بی آنکه دیگر فرصتی داشته باشند تا این تجربه مرگبار را برای دیگران حکایت کنند.
به این ترتیب ، در روز ۲۸ نوامبر سال ۱۷۹۸ میلادی دکتر ژوزف گیوتین یک وسیله مجازات مرگ که سر محکوم را قطع می کرد به نمایندگان مجلس فرانسه نشان داد.
مردم فرانسه با دستگاهی آشنا شدند که مدتی بعد به نام مخترعش گیوتین نامیده شد.
آخرین باری که گیوتین برای مجازات یک محکوم به مرگ در فرانسه به کار گرفته شده روز ۱۰ سپتامبر سال ۱۹۷۷ میلادی بود.
● قیام مردم لهستان علیه اشغالگری روسیه تزاری
۱۷۷ سال پیش ، در روز ۲۹ نوامبر سال ۱۸۳۰ میلادی مردم لهستان علیه اشغالگران روس قیام کردند.
قبل از قیام مردم ، این شایعه رواج یافت که نیکلای اول تزار روسیه قصد دارد جوانان لهستانی را برای یک جنگ دیگر به بلژیک اعزام کند.با رواج این خبر مردم لهستان دست به قیام زدند.
آنها توانستند شهر ورشو را از چنگ اشغالگران روس آزاد کنند.
لهستان کشور مرفه دوران رنسانس در روز ۲۴ اکتبر سال ۱۷۹۵ میلادی قربانی اختلافات داخلی و طمع همسایگانش پروس ، اتریش و بویژه روسیه شده و از نقشه اروپا ناپدید می شود.
ناپلئون اول ، امپراتور فرانسه در پی امضای پیمان تیلسیت با الکساندر اول ، تزار روسیه بار دیگر لهستان را تحت نام دوک نشین ورشو احیا می کند اما دوران احیای لهستان بسیار کوتاه بود.
با سقوط ناپلئون ، در سال ۱۸۱۵ میلادی کنگره وین بخش اعظم خاک لهستان را تحت اقتدار الکساندر اول تزار روسیه قرار می دهد.
بخش های شرقی لهستان رسما به روسیه منضم می شوند. منطقه ورشو از سوی الکساندر اول موقعیت یک پادشاهی ملحق شده به امپراتوری روسیه را می یابد. شخص الکساندر اول پادشاه منطقه ورشو بود.
الکساندر اول که به لهستان ، فرهنگ و زبان آن علاقه داشت یک خودمختاری گسترده را به منطقه ورشو که در آن موقع به عنوان کل خاک لهستان تلقی می شد ، می بخشد.
با این حال ، مردم آرزوی استقلال کشورشان را داشتند و نمی خواستند به صورت رعیت روسیه تزاری باشند.
با مرگ الکساندر اول و به قدرت رسیدن تزار نیکلای اول که فردی مستبد و زورگو بود ، مخالفت مردم لهستان بالا گرفته و منجر به تاسیس نهادهای مخفی می شود.
در این میان خبر اعزام نیروهای لهستانی توسط تزار به فرانسه و برای کمک به شارل دهم پادشاه این کشور که با قیام مردمی مواجه شده بود ، رواج می یابد.
رهبران قیام که از قبل شورش علیه روسیه تزاری را طراحی کرده بودند ، تصمیم می گیرند قبل از اعزام نیروهای لهستانی به فرانسه دست به اقدام بزنند.
با آغاز قیام مردم ورشو ، گراندوک کنستانتین ، فرمانده روسی ارتش لهستان فرار می کند و مجلس لهستان استقلال کشور را اعلام می نماید. اما لهستانی ها دچار تفرقه بوده و قادر به حفظ پیروزی خود نشدند.
تزار نیکلای اول در روز ۸ سپتامبر سال ۱۸۳۱ میلادی با اعزام یک ارتش ۱۱۰ هزار نفری باردیگر ورشو را تصرف کرده و سپس بی رحمانه لهستانی ها را سرکوب کرد.
هزاران لهستانی راه تبعید را در پیش گرفته و به سایر کشورهای اروپایی مهاجرت کردند.
به این ترتیب ، در روز ۲۹ نوامبر سال ۱۸۳۰ میلادی مردم لهستان علیه اشغالگران روسیه تزاری دست به قیام زدند ، اما نتوانستند وحدت خود را حفظ کنند و کمتر از یک سال بعد دوباره سرزمین آنها به اشغال روس ها درآمد.
درپی شکست قیام لهستان ، نیکلای اول، تزار روس به خودمختاری لهستان خاتمه داد و این سرزمین را به یک ایالت امپراتوری روسیه تبدیل کرد.
نیکلای اول با توسل به زور و خشونت سیاست روسی کردن اجباری لهستان را درپیش گرفت.
علی رغم گذشت نزدیک به دو قرن هنوز مردم لهستان نتوانسته اند سرکوب وحشیانه روسیه تزاری را فراموش کنند.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم