موسیقی درمانی: کاربرد سیستم های زیستی

موسیقی یک الگوی خوبی را برای بررسی تعاملات پیچیده ای که در سطح سیستم های مغز اتفاق می افتد فراهم می کند. امروزه فن آوری های پیچیده و پیشرفته تصویر برداری از مغز دانشمندان را قادر ساخته تا مطالعه کنند چطور موسیقی تاثیر بر فعالیت های مغز در بیماران آسیب دیده روانی دارد. بدیهی است موسیقی بر بیمارانی که بیماری آلزایمر رنج می برند اثر مثبتی داشته است با توجه به اینکه درمان قطعی برای این بیماری کشف نشده است. با تحقیقات بیشتر و پیشرفت حیطه های چند رشته ای که متمرکز می کند موسیقی درمانی را (فن آوری تصویر برداری در پیشرفت سیستم های موسیقی اطلاعات کامپیوتری و نرم افزار پزشکی) ممکن است، درمان اختلالات روانی غیر قابل درمان مثل بیماری آلزایمر، اوتیسم (autism)و بیماری پارکینسون را با موسیقی درمانی امکان پذیر کند.
موسیقی درمانی آسایش لازم را فراهم می کند، از اضطراب و افسردگی می کاهد، و مشکل بی خوابی را بدون وابستگی به دارو با استفاده از موسیقی مغز (brain music) درمان می کند. اگر تحقیقات به طور گسترده و مداوم ادامه یابد این امکان را به وجود می آورد که در آینده‌، درمان این اختلال با موسیقی درمانی بر طرف شود، بجای اینکه از داروهای بسیار زیاد استفاده شود.
دانش پزشکی دنیای پیچیده و گسترده دارد. هر بیماری با علایم مشخص و به دلایل گوناگون به وجود می آید و درمان های مختلی نیز برای او ممکن است. تحقیقات نشان می دهد که موسیقی از طریق تاثیر بر هورمون های مختلف، ضربان قلب و فشار خون، تغییر پتانسیل الکتریکی عضله ها و همچنین تقویت مهارت ها و حرکات بدن و زمینه های روانشناسی وارد عمل شده است. به عبرت دقیق تر موسیقی با تحریک مرکز عواطف در مغز (نظام لیمبیک) بر اعصاب مرکزی خودکار و واکنش بیوشیمیایی و عضلانی اثر گذاشته و هم چنین با تاثیر بر حافظه و یادآوری خاطرات و احساس های گذشته تغییراتی را در شرایط فیزیولوژیک و پزشکی بر جای می گذارد.
● موسیقی درمانی چیست؟
موسیقی درمانی، استفاده ماهرانه از موسیقی و آلات موسیقی توسط یک موسیقی درمان گر ماهر و مجرب برای ترفیع ‌حفظ و بازگرداندن بهداشت روحی ‌روانی‌، جسمانی و هیجانی است.
● تکنیک های موسیقی درمانی:
موسیقی درمانی شامل تکنیک های مختلف مانند: آواز خواندن، حرکات موزون، گوش دادن به موسیقی، و آهنگ سازی یا نواختن موسیقی است.
گوش دادن به موسیقی به پیشرفت مهارت های شناختی مانند ‌تاثیر هیجانات و اظهار خود و برای درمان بیماران با زوال عقلی موثر می باشد.
آواز خواندن و گوش دادن به موسیقی به افراد مسن کمک می کند حوادث با ارزش زندگی اشان را به خاطر آورند.
حرکات ریتمیک و موزون به درمانی ناراحتی های ماهیچه ای و مفصلی کمک می کند.
ارگان های احساسی (دریافتی) همه اطلاعات گرد آوری شده را مستقیما به بخش های مشخص در لوب های گیجگاهی در قشر مرکزی می رسانند. اما پاسخ به موسیقی به امورات ، خیلی بیشتر از این ها نیاز دارد.
حافظه قرار گرفته در طرف پشت لوب های پیشانی‌، ذرات موسیقی را در خود ذخیره می کند، ‌در صورتی که مغز همه آهنگ ها را احساس می کند.
● تاثیر موسیقی بر سلامت و آسایش و رفاه بیماران:
تحقیقات موسیقی پزشکی نشان می دهد که موسیقی به چندین طریق بر سلامت و آسایش و رفاه بیماران پزشکی اثر می گذارد:
▪ پیشگیری، آموزش و یادگیری
▪ کاهش دردهای گوناگون پزشکی و دندان پزشکی
▪ کاهش تنش ها و نگرانی های ناشی از جراحی, آسیب ها و بیماری ها
▪ توانبخشی بعد از جراحی, آسیب ها و تصادف ها
▪ کاهش خستگی حاصل از گرفتگی های عضلانی و کارکرد ماهیچه ها
▪ کاهش عوارض جانبی داروها
▪ کاهش مدت استفاده از داروها
▪ کاهش طول مدت درمان و بستری
● پاسخ هیجانی به موسیقی:
پاسخ هیجانی به موسیقی در مجموعه ساختاری بسیار گسترده در سراسر مغز پردازش می شود. غشای محاسبه گر، ساختاری که در هر یک از لوب های گیجگاهی با چین خوردگی در بافت که شیار جانبی نامیده می شود‌، نشان داده می شود. به نظر می رسد که شامل مهار ت های ادراکی باشد.
بر اساس پیچیدگی کار پردازش این منطقه به سه لایه تقسیم می شود.
▪ غشای اولیه:
داده ها را از طریق گوش، ‌از ساختاری که تالاموس نامیده می شود، ‌دریافت می کند که عناصر اصلی موسیقی را مثل شدت یا بلندی را می تواند تشخیص دهد.
▪ غشای ثانویه آهنگ و الگوهای ریتمی را تشخیص می دهد،
▪ غشای سوم این الگو ها برای درک کامل از موسیقی تلفیق می کنند.
بیماری آلزایمر، ‌از متداول ترین مشکل زوال عقلی می باشد که عملکردهای ادراکی و حافظه را تحت تاثیر قرار می دهد. این یک بیماری استحاله ای است که با آغاز آرام و در ادامه کاهش توانایی های شنوایی فرد می باشد.
● بررسی متون:
شخصیت اجتماعی و شغلی فرد در طول دوره بیماری کاهش می یابد. شیوع زوال عقلی با سن افزایش می یابد بنابر این افراد مسن بیشترین جمعیتی هستند که از این بیماری رنج می برند.
بطور معمول حدود چهار میلیون آمریکایی هستند که این بیماری را تجربه کرده اند برآورد شده که دوازده تا چهارده میلیون افراد تا سال دوهزار و چهل تحت تأثیر این بیماری قرار می گیرند مگر اینکه درمان این بیماری پیدا شود.
تأثیر پذیری بیماران زوال عقلی مخصوصا بیماری آلزایمر به موسیقی به خوبی استفاده شده است.
موارد زیادی این حقیقت را ثابت کردند که مردم با زوال عقلی علی رغم حافظه کم، قادر به بخاطر آوردن و خواندن آوازهای قدیمی و حرکات موزون با آهنگ های قدیمی می باشند.
● نتیجه گیری:
موسیقی درمانی آسایش لازم را فراهم می کند، از اضطراب و افسردگی می کاهد، و مشکل بی خوابی را بدون وابستگی به دارو با استفاده از موسیقی مغز (brain music) درمان می کند. اگر تحقیقات به طور گسترده و مداوم ادامه یابد این امکان را به وجود می آورد که در آینده‌، درمان این اختلال با موسیقی درمانی بر طرف شود، بجای اینکه از داروهای بسیار زیاد استفاده شود.
موسیقی درمانی برای تسکین ناراحتی های هیجانی جسمانی و روحی استفاده می شود.
موسیقی درمان گر مجرب و کار آزموده خدمات فردی را برای بیماران مهیا می کند. متون بسیار زیادی وجود دارد که اثبات می کند موسیقی درمانی اثرات مثبتی را بر درمان بیمارانی که دارای مشکلات عصبی هستند دارد. روان به سلول های مغز و بافت های بدن متصل است ودر واقع تراوشی از جسم است. به همین دلیل به هر ناراحتی و خستگی و دردی که به جسم وارد شود بر روان نیز تاثیر می گذارد و برعکس. تاثیر جسم و روان متقابل است.

http://www.۴one.blogfa.com
محمدرضا هاشمی اصل
منابع و مآخذ:
۱. زاده محمدی, علی. کاربردهای موسیقی درمانی در زمینه های روانپزشکی, پزشکی و روانشناختی به انضمام موسیقی و ... . تهران: اسرار دانش, ۱۳۸۰
۲. Cevasco, A. M., Grant, R. E., “Comparison of different methods for eliciting exercise-to-music for clients with Alzheimer’s disease,” Journal of music therapy, vol. ۴۰-۱, ۲۰۰۳, pp. ۴۱-۵۶.
۳. Brotons, M., Kogger, S. M., Pickett-cooper, P., “Music and Dementias: A review
literature,” Journal of Music Therapy, vol. ۳۴,۴,۱۹۹۷, pp. ۲۰۴-۲۴۵
۴. Aldridge, D., Aldridge, G. “Two epistemologies: Music therapy and medicine in the treatment of dementia,” The arts in psychotherapy, vol.۱۹, ۱۹۹۲, pp. ۲۴۳-۲۵۵.
۵. Haider, Maria. "music therapy: an application of systems biology".BME, ۱۴۵۰, Midterm Assignments, oct ۲۸, ۲۰۰۳, ۴ pages.
۶. Abbot, A., “Neurobiology: Music, maestro, please!,” Nature , vol. ۴۱۶, ۲۰۰۲, pp. ۱۲ – ۱۴.
۷. Patel, A. D., “Language, music, syntax and the brain,” Nature Neuroscience, vol. ۶ no. ۷, ۲۰۰۳, pp. ۶۷۴-۶۸۱
انجمن درمانگران ایران