طرح نهضت نرم افزاری از نگاه رهبری (مدظله)

«نهضت نرم­افزاریاز نگاه مقام معظم رهبری (مدظله)» دومین پژوهش از مجموعه پژوهشهای محور ادبیات جنبش نرم­افزاری می باشد که توسط جمعی از محقین دفتر تبلیغات اسلامی نگارش یافته است.
این پژوهش در سه بخش زیر صورت گرفته است.
بخش اول) محتوای نهضت نرم­افزاری
در فصل اول این بخش مفهوم، ضرورت و اهداف نهضت نرم­افزاری در کلام مقام معظم رهبری بررسی شده است و این نتیجه حاصل گردیده است که منظور ایشان از نرم­افزاری معطوف به «طرح و مفاهیم اداره و تئوریهای جدید در علوم حوزوی، علوم پایه، علوم انسانی و تجربی» است و تولید هم به مبنای ایجاد افق ها و راه های جدیدی در مجموعه علوم و شکستن مرزهای علوم موجود می باشد.
ولی نکته قابل توجه در طرح مسئله نهضت نرم­افزاری توجه به واژه نهضت می باشد چرا که منظور از نهضت اشاره به این نکته مهم است که برای رسیدن به اهداف نهضت نرم­افزاری تنها نباید به فرهنگ تخصصی توجه کرد وتمام برنامه ریزی ها و بسترهای لازم را در این حوزه فرهنگ دید بلکه باید علاوه بر حوزة فرهنگ تخصصی، باید این ارزش تبدیل به یک فرهنگ عمومی و فراگیر شود به این معنا که خواست و اراده عمومی یک ملت جهت تولید علم تقویت شود.
در باب ضرورت این نهضت علمی هم توجه به خلأهای موجود در در سطح ملی، منطقه ای و جهانی لازم می باشد. یعنی توجه به خلأ الگوی اداره نظام اسلامی در سطح ملی و منطقه ای و جهان اسلام وخلأ در سراسر جهان، ضرورت تحقق چنینن نهضت علمی را ایجاب می نماید.
در باب اهداف نهضت نرم­افزاری به سه هدف محوری مهم در فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره شده است:
الف) ساخت تمدن اسلامی
ب) ارایه الگوهای اداره اسلامی
ج) حفظ عزت اسلامی
در فصل دوم مبانی نهضت نرم­افزاری طرح گردیده است و از میان مبانی تنها دو مبنای تأثیرگذاری، دین شناسی و معرفت شناسی بررسی شده است. در بحث دین شناسی ابتد بیان شده که در اعتقاد فقهاء شیعه اسلام، دین برای تمام بشریت تا انتهای تاریخ است و لازمة ای خاتمیت، جامعیت و کامل بودن دین اسلام است و لذا بر خلاف نگاه سکولاریسمی به غرب بر اساس نگاه امام راحل و مقام معظم رهبری اسلام ادعا می کند ارکان بنای یک نظام اجتماعی را در اختیار دارد. لازمه این نگاه حداکثری به دین این است که باید سیستمی جامع بر اساس آموزه های دین اسلام طراحی شود تا بر اساس آن بتوان تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را سرپرستی کرد و لازمه این طراحی در قدم اول تولید علم در تمامی حوزه ها و تکامل فقه و فقاهت در راستای ساخت تمدن اسلامی و نرم افزارهای مورد نیاز آن می باشد.
در بحث معرفت شناسی بیان شده که نگاه رهبر معظم انقلاب به علم، یک نگاه تجریدی نیت بلکه ایشان معتقدند که ارزش یک علم بستگی به این دارد که در اختیار کلام مدیریت و حکومت باشد و چگونه و برای چه امری استفاده شود؟ لذا نباید فهم را مطلق کرد و همین مطلق نکردن فهم، راز و رمز پویای اجتهاد شیعی است.
بر این اساس جهت تولید علم باید شاخصه های زیر مد نظر قرار گیرند:
▪ علم ابزار حاکمیت بر هستی
▪ علم در خدمت ارزشها
▪ تکامل ایمان در سایه تکامل معرفت
▪ هماهنگی با نیازهای انقلاب و فرهنگ بومی
▪ کم رنگ نشدن خط هدایت دینی
▪ علم تمدن ساز
▪ توجه به عدالت در تولید و توزیع علم
▪ عدم تقلید کورکورانه از غرب
در فصل سوم این بخش به گستره نهضت نرم­افزاری از نگاه مقام معظم رهبری (مدظله) پرداخته شده است و در این باب بیان شده است که نهضت نرم­افزاری می بایست در سه حوزه « علوم حوزوی، علوم دانشگاهی و مدل های اجرایی» صورت گیرد. لذا در علوم حوزوی نیازمند به تکامل و کارآمد شدن فقه و فقاهت، کلام و فلسفه، اخلاق و تحول در روش تحقیق می باشیم و در علوم دانشگاهی باید تولی علم در سه حوزه علوم انسانی، علوم تجربی وعلوم پایه صورت گیرد و آخرین حوزه هم و کارآمد تولید مدل های اجرایی کارآمد در اداره نظام می باشد.
بخش دوم) موانع و راهکارهای تحقق نهضت نرم­افزاری
در این بخش موانع و راهکارهای تحقق نهضت نرم­افزاری بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری بررسی شده است.
در باب موانع به چهار دسته موانع اشاره شده که به ترتیب به قرار زیر است:
الف) موانع مشترک تولید علم در حوزه و دانشگاه
▪ یأس و شتابزدگی
▪ افکار التقاطی
▪ تحجّر
▪ آنارشیزم علمی
ب) موانع تولید علم در دانشگاه
▪ نگرش انحصاری به مفاهیم وارداتی
▪ وجود روحیه ترجمه گرایی
ج) موانع تولید علم در حوزه های علمیه
▪ عدم شناخت زمانه
▪ عدم تکامل فقاهت
د) موانع عرضه و بهره وری
▪ برخورد متعصبانه با افکار دیگران
▪ سیاست زدگی و سیاست زدای
▪ نفوذ مخالفان اسلام و انقلاب در بدنه انقلاب
▪ غرب زدگی
در باب راهکارها هم به سه دسته راهکارهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی پرداخته شده است.
الف) راهکارهای سیاسی
▪ تقویت روحیه استکبار ستیزی
▪ تشویق به حرکت جهادی در تولید علم
▪ ایجاد روحیه خود باوری و خود آگاهی جمعی
▪ ایجاد تغییر در فرهنگ اجتماعی
ب) راهکارهای فرهنگی
▪ شکستن جزمیتها
▪ تبیین آثار سوء مصرف زدگی
▪ تئوری پردازی
▪ نقد تفکر جدایی دین از سیاست
▪ رفتن از راههای میان بر
ج) راهکارهای اجرایی
▪ ایجاد فضای باز علمی
▪ مناظره های علمی سازمانی
▪ ایجاد ارتباط بین مراکز پژوهشی وآموزشی
▪ عملگرا بودن پژوهش
▪ میدان دادن به جوانان
▪ تبدیل تولید علم به ارزش عمومی
بخش سوم) سازمان جامع نهضت نرم­افزاری
در این بخش در سه فصل در غالب عنوان سازمان جامع نهضت نرم­افزاری وظائف مهم تصمیم گیران نظام اسلامی، وظائف حوزه های علمیه و وظائف دانشگاهها در تحقق نهضت نرم­افزاری بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری بررسی شده است.
نسبت به وظائف نظام اسلامی، وظائف رهبری، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دولت، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مدیران اجرایی و نخبگان بررسی شده است.
در باب وظایف حوزه های علمیه مسائلی همچون ایجاد دستگاه برنامه ریزی قوی، وظیفه علما و مراجع بزرگوار، وظائف طلاب و فضلای جوان، طراحی شبکه مراکز تحقیقات، تغییر کتب درسی و ایجاد مجمع هایی برای بررسی افکار نو طرح شده است.
و در آخر در باب وظائف دانشگاه مسائلی همچون ایجا مدیریت تحقیقات سازمان یافته، وظیفه اساتید و دانشجویان، دانشگاه و نظام اصلاح سیستم آموزشی دانشگاه و ایجاد محیط سالم در دانشگاه طرح گردیده است.

صاحب اثر : مصطفی جمالی ـ علی اصغر کوثری ـ مهدی قربان زاده
منبع : سایت دانایی

منبع : پایگاه‌ اطلاع‌‌رسانی نهاد