مدیریت ماشین آلات عمرانی از طریق آنالیز روغن

سلسله مطالبی که از این پس با عنوان»تعمیر و نگهداری« منتشر می شود در برگیرنده مجموعه مقالاتی است که در رابطه با»نقش روغن و روانکارها در مبحث تعمیر و نگهداری«، در چهارمین کنفرانس بین المللی»نت« ارایه شده است. چهارمین کنفرانس بین المللی»نگهداری و تعمیرات« به همت انجمن نت ایران در روزهای۲۲ و۲۳ آبان ماه۸۶ در تهران برگزار شد و نفت پارس به عنوان حامی رسانه ای، اخبار و گزارش های مربوط به آن را به طور مشروح پوشش داد.
اطلاع دقیق و مستند مدیران از چگونگی بخش های مختلف از مهمترین عوامل در جهت برنامه ریزی، هدایت، نظارت و کنترل جریان کاری است، به ویژه در فعالیت های اجرایی و عمرانی که آماده بکار بودن تجهیزات، اساس ادامه فعالیت و تحقق اهداف برنامه هاست.
حصول اطمینان از وضعیت سلامت دستگاهها، عامل تعیین کننده ای است، مخصوصاً برای مجموعه های بزرگ ماشین آلاتی که به صورت پراکنده و فرسنگ ها دور از نظارت و کنترل مدیران فعال هستند.
براساس تجارب و گزارش های موجود در فرآیند اجرای برنامه CM مدیران در سطوح و امور مختلف اطلاعات مورد نیاز خود را برای برنامه ریزی و کنترل های مختلف از نتایج حاصل از آنالیز روغن و تحلیل های مربوطه برداشت می کنند. خرید و استفاده سهوی و یا عمدی مواد مصرفی که منجر به خسارات کوتاه مدت دستگاهها می شود، به راحتی قابل شناسایی و کنترل است. بروز خسارات و عیوب مشکوک نیز قابل بررسی و کنترل است. همچنین مدیران اجرایی براساس اطلاعاتی که از وضعیت حال و آتی تجهیزات و ماشین آلات خود دارند، نسبت به برنامه های کاری اقدام می کند. مهمترین اهداف اجرای برنامه CM را می توان به شرح زیر خلاصه کرد.
▪ افزایش قابلیت اطمینان کار دستگاه
▪ افزایش آماده به کار بودن دستگاه
▪ کاهش هزینه راهبری و صرفه جویی های اقتصادی
▪ کاهش آلودگی های زیست محیطی
▪ افزایش کنترل های مدیریتی
● مدیریت بر ماشین آلات از طریق آنالیز روغن
برنامه های مراقبت وضعیت به دلیل توانایی در ایجاد یک سیستم کنترلی و نظارتی در زمینه های فنی و مدیریتی چند سالی است که مورد توجه صنایع و سازمان های مختلف اجرایی قرار گرفته است.
در این رابطه مراقبت وضعیت از طریق آنالیز روغن یکی از روش های موثر در افزایش کنترل های مدیریتی به ویژه در بخش سرویس و نگهداری است که در وزارت راه و ترابری مورد استفاده قرار گرفته است.
محورهای کنترل های مدیریتی در بخش سرویس و نگهداری را می توان به این شرح برشمرد:
▪ مدیریت برنحوه نگهداری ماشین آلات در واحدهای تابعه
▪ مدیریت برنحوه سرویس ماشین آلات در واحدهای تابعه
▪ مدیریت برنحوه عملکرد پرسنل تحت سرپرستی
▪ مدیریت برنحوه عملکرد واحدهای تحت سرپرستی
● مدیریت برنحوه نگهداری ماشین آلات در واحدهای تابعه
ورود و نفوذ آلاینده های مختلف به درون سیستم های مکانیکی امری اجتناب ناپذیر است، هرچند که در طراحی سیستم های حساس و دقیق حداکثر تمهیدات برای پیشگیری از احتمال نفوذ مواد و ذرات خارجی به داخل سیستم به عمل می آید.
آب، سوخت و ذرات فرسایشی را شاید بتوان از متداول ترین آلودگی های روغن های روان کننده برشمرد که از داخل و یا خارج سیستم وارد روانکار می شوند.
آگاهی از نفوذ آلاینده ها ضمن کمک به مسئولین نت برای جلوگیری از ادامه نفوذ و فرسایش، به مدیریت ارشد سازمان کمک می کند که پرسنل تحت سرپرستی خود را براساس تحلیل نتایج نمونه های روغن مورد ارزیابی قرار داده و نسبت به نحوه عملکرد آنها آگاهی پیدا کند.
در نمودارهایی که مشاهده خواهید کرد بررسی مقایسه ای از نظر نفوذ آلاینده ها(سیلیس، آب، گازوئیل) برروی نمونه های روغن بیش از۱۸۰ دستگاه از ماشین آلات به تفکیک واحدهای تابعه صورت گرفته است.
نمودارهایی ارایه شده، محصول بررسی نزدیک به۱۰۰۰ نمونه موتور و۳۰۰۰ نمونه از قسمت های مختلف ماشین آلات فعال در واحدهای تابعه است.
سیلیس به عنوان اولین و مخرب ترین آلوده کننده شناخته شده است و بیشترین خسارت به ماشین آلات بدلیل نفوذ سیلیس به قسمت های مختلف ماشین آلات صورت می گیرد، همچنین آلودگی آب می تواند خوردگی سطوح فلزی، تجربه مواد افزودنی و سایر مشکلات را به دنبال داشته باشد. ضمناً نفوذ گازوئیل به داخل موتور موجب افت ویسکوزیته روغن شده و می تواند صدمات مربوط به کاهش فشار روغن موتور را به دنبال داشته باشد.
لذا مدیر یا مسئول تصمیم گیر با توجه به تحلیل نمودارها می تواند نتیجه گیری کند که:
۱) کدامیک از ادارات در جلوگیری از نفوذ آلاینده ها موفق بوده اند و چه واحدهایی نسبت به موضوع بی تفاوت بوده و موجب ضرر و زیان به ماشین آلات شده اند.
۲) در بعضی از مناطق به دلیل نوع خاک و بارندگی کم، زمینه افزایش سیلیس در ماشین آلات زیاد است. در بعضی از مناطق نیز به دلیل بارندگی زیاد احتمال آلودگی آب سیستم ها بیشتر است. لذا جهت جلوگیری از نفوذ این آلاینده ها تدابیر دیگری باید اندیشیده شود.
۳) بازرسی های مستمر از ماشین آلات واحدهایی که در این زمینه ضعیف عمل کرده اند در بازدیدهای دوره ای ضروری است.
● مدیریت بر نحوه سرویس ماشین آلات در واحدهای تابعه
استفاده از روغن با ویسکوزیته نامناسب می تواند مشکلات جبران ناپذیری به قسمت های مختلف ماشین آلات وارد کند. این مشکل اغلب در اثر ناآگاهی بخش های سرویس اتفاق می افتد.
در نمودار بعدی، تعداد بیش از سه هزار نمونه روغن از نظر مناسب بودن ویسکوزیته در قسمت مربوطه مورد بررسی و واحدهای تابعه از نظر استفاده از روغن مناسب مورد ارزیابی قرار گرفته اند. ضمناً با توجه به وضعیت روغن موتور، روی برخی از نمونه های روغن، آزمایش T.B.N انجام گرفته است. نتیجه بررسی بیانگر این بود که اکثر واحدهای تابعه در تهیه روغن مناسب خودرو تلاش داشته اند. لیکن در تعدادکمی از این واحدها، در بعضی از مقاطع از روغن های با T.B.N پایین استفاده شده است.
با توجه به بررسی و تحلیل نمودارها، مدیر یا مسئول تصمیم گیر
می تواند نتیجه بگیرد که:
۱) توانایی و شناخت سرویس کاران از قسمت های مختلف ماشین آلات و نوع روغن مصرفی و ویسکوزیته مناسب آنها در چه حدی است.
۲) مسئول سوخت(مأمور تهیه روغن) در واحدهای تابعه چه شناختی نسبت به روغن های مناسب برای دستگاههای مختلف دارد.
۳) تهیه مستقیم روغن از شرکت های تولید کننده و حصول اطمینان از سلامت روغن های خریداری شده چگونه ممکن است.
● مدیریت برنحوه عملکرد پرسنل تحت سرپرستی
با توجه به بررسی ها و تحلیل صحیح از نتایج نمونه های روغن ماشین آلات مستقر در واحدهای تابعه، مدیریت ارشد سازمان، عملکرد پرسنل مرتبط با ماشین آلات با شرح وظایف مختلف را می تواند مورد ارزیابی قرار داده و به تناسب وضعیت پرسنل را تشویق یا راهنمایی و یا توجیه کند. ضمناً نسبت به برنامه ریزی و سازماندهی جدید در واحدهایی که ضعیف عمل کرده و موجب خسارت شده اند، اقدام کند.
نتایج بررسی و تحلیل نمونه های روغن و نمودارهای ترسیمی، مدیریت ارشد سازمان را نسبت به برخورد مناسب با پرسنل تحت سرپرستی و مرتبط با ماشین آلات به شرح زیر هدایت می کند:
پرسنل بخش نگهداری از نظر میزان نفوذ آلاینده ها، اپراتورهای
ماشین آلات از نظر میزان نفوذ آلاینده ها، سرویسکاران از نظر استفاده از روغن ها با ویسکوزیته مناسب، مسئول تدارکات از نظر خرید روغن ها و فیلتر آلات مناسب برای ماشین آلات، رؤسا و مسئولین فنی از نظر مدیریت واحدها و ماشین آلات مستقر در منطقه.
● مدیریت برنحوه عملکرد واحدهای تحت سرپرستی
نمودارهای زیر حاصل بررسی و تحلیل نتایج بیش از۳۰۰۰ نمونه روغن است که در مقاطعی در شرایط غیرعادی و بحرانی بوده اند و در یک بررسی آماری مقایسه ای واحدهای تابعه مورد ارزیابی قرار گرفته اند.
ضمناً در نهایت کلیه واحدهای تابعه با در نظر گرفتن تمام موارد بررسی مورد ارزیابی قرار گرفته و رتبه بندی شده اند. از نتیجه این رتبه بندی و تحلیل سایر نمودارها، مدیرارشد سازمان می تواند یک ارزیابی کلی را از وضعیت ماشین آلات و نحوه مدیریت آنها از نظر سرویس و نگهداری و تهیه روغن های مناسب داشته باشد.

نویسنده: علی اصغر نهالپروری

منبع : ماهنامه نفت پارس