هلال عربی برای مهار ایران

رییس جمهور امریکا در سفر به منطقه درباره «آزادی و دموکراسی در خاورمیانه» سخنرانی کرد و همان طور که پیش بینی می شد، نوک پیکان صحبت های او تهران را نشانه گرفت. جرج بوش، ایران را بزرگ ترین تهدید امنیت جهانی نامید، رهبری حمایت مالی از تروریسم را به جمهوری اسلامی نسبت داد و خطاب به متحدین عرب ایالات متحده در منطقه، خواست تا دیر نشده برای مقابله با حضور ایران به یاری امریکا بیایند.
صحبت های جرج بوش درباره ایران خیلی شبیه نطق سخنان روسای جمهور قبلی علیه شوروی دوران جنگ سرد است. بوش دموکراسی و آزادی را چاشنی صحبت هایش علیه ایران کرد و درست مثل هری ترومن و نیکسون، سایر روسای جمهور امریکا که از لزوم اتحاد دنیای آزاد علیه شوروی سخن می گفتند، همگامی علیه ایران را پیش کشید. این که رییس جمهور امریکا، ایران را بزرگ ترین تهدید جهان و مهمترین حامی تروریسم خطاب می کند، نشان دهنده رویکرد تازه به یک استراتژی سنتی در سیاست خارجی امریکا است. جرج بوش به خاورمیانه آمد تا توافق های نشست آناپولیس را به پیش ببرد، ولی او هدف بنیادین دیگری را هم دنبال می کرد، سیاست جدید امریکا در خاورمیانه ایجاد تقویت یک «هلال عربی» از دمشق تا بیروت و عمان و از آن جا تا ریاض و ابوظبی برای مهار ایران است.
این در واقع همان چیزی است که ولی نصر و ری تکیه در تازه ترین مقاله خود در مجله فارین افرز صحبت به میان آورده اند. نصر و تکیه می نویسند: امریکا در حال ترسیم خطی از لبنان تا عمان است تا ایران را از همسایگان عربش جدا کند.
اگر بگوییم خاورمیانه امروز به صحنه رویارویی امریکا و ایران در پایتخت های عربی تبدیل شده، چندان بی راه نیست. بحران لبنان و فلسطین، ناآرامی های یمن، کشمکش های عراق و همه و همه پاره های یک پازل پیچیده برای شکل دهی به نقشه جدید خاورمیانه است؛ نقشه ای که رد پای طرح گسترده امریکا برای مهار ایران پیدا و پنهان قابل مشاهده است. در سوریه، امریکا می کوشد با جذب و ادغام حکومت بشار اسد در روند صلح خاورمیانه از طریق طرح مساله جولان در روند صلح خاورمیانه، اتحاد سنتی تهران - دمشق را از میان بردارد. در لبنان، چند ماه است که حکومت سکولار فواد سنیوره با پشتیبانی امریکا با فشار مخالفان لبنانی مقابله می کند تا توازن قدرت به سود حزب الله رقم نخورد. دولت شیعه نوری المالکی در بغداد، بعد از چند ماه مقاومت سرانجام روز یکشنبه مجبور شد قانون بازگشت بعثی ها به مشاغل دولتی و ارتش را در مجلس تصویب کند، سناریویی که چند ماهی است امریکایی ها آن را برای بهبود توازن قدرت اعراب سنی در مقابل شیعیان دنبال می کنند.
سکوت معنادار امریکا در مقابل سرکوب اقلیت شیعیان بحرین و یمن و مهار قدرت شیعیان توسط دولت سعودی نیز از همین دریچه قابل تحلیل است و سناریوهایی شبیه همین ها در جای جای خاورمیانه جریان دارد.
از نقطه نظر دیپلماسی عمومی، امریکایی ها استراتژی مهار ایران را از طریق سفرهای پیاپی، تکرار خطر ایران برای رهبران عرب و ایجاد سناریوهای مصنوعی ایران هراسی در سطح منطقه دنبال می کنند.
درست چند روز قبل از سفر جرج بوش به منطقه پنتاگون اعلام کرد که پنج قایق ایرانی با نزدیک شدن به یک ناو امریکایی، تهدید کرده اند که آن را منفجر خواهند کرد. رییس جمهور و وزیر خارجه امریکا به فاصله کمتر از یک روز درباره این حادثه موضع گرفتند و نسبت به تبعات جاه طلبی ایران در خلیج فارس به دنیا اعلام خطر کردند. حالا به فاصله یک هفته بعد از این حادثه، نیروی دریایی امریکا اعلام می کند که ممکن است این حادثه ناشی از شیطنت یک بازیگر محلی به نام فلیپینو مانکی اتفاق افتاده باشد که قادر است روی خط تماس های بی سیم در خلیج فارس قرار گرفته و در روند پیام های طرفین اخلال کند.
این احتمال بعد از آن منتشر شد که امریکایی ها به هدف سناریوی ایران هراسی خود پیش از سفر بوش رسیده بودند و موضوع تهدید قایق های ایرانی علیه ناو امریکا مثل بمب خبری دنیا را در نوردیده بود. این فقط یک نمونه از کارکردهای دیپلماسی همدلی ایالات متحده برای پشتیبانی دکترین مهار از طریق ایجاد هلال عربی است.

علی قنادی

منبع : روزنامه جوان