جام جهانی ۲۰۱۴ در سرزمین فوتبال

باز هم فوتبال به مهد خود بازگشت و برزیل میزبان جام جهانی ۲۰۱۴ شد.
برزیل تنها متقاضی میزبانی این مسابقات بود که براساس سیستم ”میزبانی چرخشی“ قرار بود در آمریکای جنوبی برگزار شود.
لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل پس از اعلام نام کشورش گفت: ”برای ما فوتبال چیزی بیش از یک ورزش است. فوتبال عشق ملی ماست.“
برزیل که پنج بار و بیش از هر کشور دیگری قهرمان جام جهانی فوتبال شده است، در سال ۱۹۵۰ هم میزبانی جام جهانی را به‌عهده داشت که در مسابقه نهائی آن دور جام جهانی، دو بر یک مقابل اروگوئه شکست خورد.
برزیل که بزرگ‌ترین کشور آمریکای جنوبی است، رقمی معادل ۵۵۰ میلیون پوند را برای بازسازی و به‌روز رسانی استادیوم‌های فوتبال کنار گذاشته است.
● نیاز استادیوم‌ها به تعمیرات اساسی
از جمله استادیوم‌هائی که به تعمیرات نیاز دارند می‌توان به استادیوم مشهور ماراکانا اشاره کرد که مسابقه نهائی جام جهانی ۱۹۵۰ در آن برگزار شد. نحوه تخصیص و تقسیم بودجه بازسازی باید با دقت زیادی انجام شود زیرا در گزارش بازرسی فیفا، نام ۱۸ استادیوم که ظرفیتی بالاتر از ۴۰ هزار نفر دارند را به‌عنوان گزینه‌های بالقوه میزبانی مسابقات اعلام شده است که پس از به‌روز رسانی، فیفا نه یا ده ورزشگاه را از این بین انتخاب خواهد کرد. از میان ۱۸ استادیوم اعلام شده، چهار استادیوم نیاز به بازسازی کامل دارند و در دیگران هم باید تعمیرات اساسی انجام شود.
در حال حاضر برخی از این استادیوم‌ها حتی امکانات تفسیر تلویزیونی را نیز ندارند. با این‌حال سپ‌بلاتر رئیس فیفا گفت هر چند برزیل تنها متقاضی برگزاری است اما او تحت‌تأثیر برنامه‌های این کشور برای برگزاری جام‌جهانی ۲۰۱۴ قرار گرفته است.
● انتخاب دشوار از میان یک نامزد
او گفت: ”کار (فیفا) ساده نبود. بررسی و تصمیم‌گیری ملزومات و شرایط برای تنها یک نامزد برای ما یک چالش بود.“
”هیئت برزیلی طرحی فوق‌العاده را به نمایش گذاشت و ما دیدیم که این جام جهانی چه اثر فرهنگی و اجتماعی بزرگی بر برزیل خواهد داشت.“
”برزیل کشوری است که به دنیا بهترین فوتبال و بهترین بازیکنان فوتبال را هدیه کرده است.“
گزارش بازرسان فیفا ذکر کرده است: ”برزیل سابقه‌ای ارزشمند در برگزاری گردهم‌آئی‌های بین‌المللی ورزشی و غیرورزشی دارد. اما از نظر پیچیدگی و بزرگی، استاندارد و نیازهای جام جهانی بسیار بالاتر از هر گردهم‌آئی دیگری در تاریخ برزیل است.“
بازرسان فیفا از کارشناسان این سازمان خواسته‌اند پیشرفت در روند انتخاب شهرهای میزبان را در نظر بگیرند تا مشکلی از بابت تأمین منابع مالی ایجاد نشود. همچنین فیفا اعلام کرد آلمان در سال ۲۰۱۱ میزبان جام جهانی فوتبال زنان خواهد بود. آلمان با کانادا رقابتی نزدیک برای کسب میزبانی داشت.
● از نگاهی دیگر
بار دیگر موعد بازگشت جام جهانی به آمریکای جنوبی فرا رسیده است؛ قاره‌ای که در سال ۱۹۳۰ اولین دوره این رقابت‌ها را میزبانی کرد و در ۱۰ دوره بعدی یعنی تا سال ۱۹۷۸ میزبانی ۴ دوره را برعهده داشت اما در ۸ دوره جام جهانی مابین سال‌های ۱۹۷۸ تا ۲۰۰۶ این شانس را به‌دست نیاورد. تقدیر آن‌گونه رقم خورد که بار دیگر این قاره شاهد و نظاره‌گر هنرنمائی جمعی از بهترین‌های فوتبال جهان شود. این‌بار جام زرین قهرمانی به مهد فوتبال دنیا یعنی برزیل برده خواهد شد.
طلائی‌پوشان توانائی و شایستگی برگزاری جام جهانی ۲۰۱۴ را ندارند، با این‌حال آیا از پیش‌زمینه لازم هم برخوردار هستند؟
”اورلاندو سیلوا“ وزیر ورزش برزیل معتقد است کشورش به‌طور حتم بهترین دوره تاریخ رقابت‌های جام جهانی را رقم خواهد زد.
اظهارات توأم با سکوت او قابل تأمل بود. گرچه برزیل نمی‌تواند اقدامات آلمان در جام جهانی ۲۰۰۶ برای انتقال تماشاگران مابین شهرها و ایالات این کشور را تکرار کند اما قطعاً موفق می‌شود فاصله فعلی که بین امکانات کشور وجود دارد را کاهش دهد.
جام جهانی ۲۰۱۴ فرصت خوبی برای برزیل خواهد بود تا به تقویت زیرساخت‌های فوتبال خود بپردازد. میزبانی برزیل، مارس ۲۰۰۳ قطعی شد. با وجود سپری شدن ۵ سال از آن تاریخ، هنوز سران فوتبال این کشور شهرهای محل برگزاری این رقابت‌ها را انتخاب نکرده‌اند. اخیراً در گزارشی که از سوی بازرسان فیفا پیرامون شرایط برگزاری جام جهانی انتشار یافته، تضمین شده امکانات حمل و نقل و انتقال هواداران رقابت‌ها به بهترین شکل ممکن مهیا شود.
شاید حق با بازرسان فیفا بوده باشد و تا زمان برگزاری رقابت‌ها وضعیت حمل و نقل این کشور بهبود یابد. هنوز هم این کشور مخصوصاً در شهرهای بزرگ خود از فقدان سیستم حمل و نقل عمومی مناسب رنج می‌برد که این موضوع خود می‌تواند مشکلات عدیده‌ای برای میهمانان به‌وجود آورد. آیا بازرسان فدراسیون جهانی فوتبال فاصله ۳ ساعته شهرهای ریودوژانیرو تا سائوپائولو را پیاده پیموده‌اند و یا اینکه چنین مسافتی را سوار بر اتوبوس که بیش از ۲ یا ۳ برابر ظرفیت خود، مسافر حمل می‌کند، تجربه کرده‌اند؟
مسلماً نه. چرا که اگر چنین بود هرگز نظر مساعدی نسبت به برگزاری این فستیوال جهانی فوتبال در برزیل نداشتند. شاید تنها نگرانی مسئولان فیفا، اوضاع مساعد استادیوم‌های محل برگزاری این رقابت‌ها باشد. حتی اگر این مسئله مدنظر فیفا قرار گرفته، باز هم نمی‌توان گزارش بازرسان این نهاد را تأیید کرد زیرا ”ریکاردو تکسییرا“ رئیس کنفدراسیون فوتبال برزیل چندی پیش فاش کرد ۲ ورزشگاه بزرگ این کشور یعنی مورومبی و مارکانا آمادگی برگزاری این رقابت‌ها را ندارند.
مسئولان فوتبال برزیل تازه متوجه شده‌اند باید استادیوم‌های خود را بازسازی کنند؛ به‌خصوص ۲ ورزشگاهی که به‌طور حتم محل برگزاری بازی‌های افتتاحیه و اختتامیه خواهند بود. برزیل تا شروع این بازی‌ها حداکثر موفق به احداث ۴ ورزشگاه می‌شود و این در حالی است که پرتغال برای برگزاری رقابت‌های یورو ۲۰۰۴ اقدام به ساخت ۶ ورزشگاه جدید کرده بود. هر چند هیچ یک از ۴ ورزشگاه در دست احداث، در مرکز برزیل واقع نشده‌اند. حال یک سئوال پیش می‌آید؛ آیا برزیل تمامی ورزشگاه‌های خود را مرمت می‌کند؟ بله! بازسازی از احداث یک ورزشگاه جدید پرهزینه‌تر است.
با وجود این شرایط، بازرسان فیفا شرایط ورزشگاه‌ها را استاندارد اعلام کرده و هیچ توجهی به تغییر شرایط زمان برگزاری جام جهانی نکرده‌اند. البته هدف، انتقاد از بازرسان فیفا نیست. هواداران حق دارند بدانند آیا کشوری مانند برزیل قابلیت برگزاری هر چه بهتر این رویداد بزرگ را دارد و به قول وزیر ورزش خود بهترین دوره جام جهانی را رقم می‌زند یا نه؟
برزیل در حالی میزبان جام جهانی ۲۰۱۴ نام گرفته که تا امروز حتی یک استادیوم استاندارد هم در اختیار ندارد. ۱۴ ورزشگاه سرزمین قهوه باید تخریب شود و ۴ استادیوم دیگر هم به بازسازی نیاز دارد اما مشکل آنجا است که دولت برزیل برای نوسازی تأسیسات زیربنائی، هزینه‌ای بالغ بر یک میلیارد تخمین زده است. ریکاردو تکسییرا، رئیس کنفدراسیون فوتبال برزیل در این‌باره گفت: ”از امروز دوباره آغاز می‌کنیم. وظیفه داریم با همیاری مردم شرایط خوبی برای میهمانان فراهم آوریم.“ شاید حضور سرمایه‌گذاری خارجی، چاره‌کار باشد. آمادگی برای میزبانی تنها در تجهیز سازه‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه نمای کلی شهرها نیز نیاز به تغییر دارد؛ ”باید کشور را از نو بسازیم چون صدای پای زیبای فوتبال از دور دست‌ها می‌آید.“
با وجود اظهارات هیجان‌انگیز رئیس کنفدراسیون فوتبال برزیل، بودجه لازم برای جلب رضایت سران فیفا موجود نیست. البته کشور فوتبال‌خیز آمریکای جنوبی در میزبانی تورنمنت‌های بزرگ چندان بی‌تجربه نیست چون اخیراً میزبانی رقابت‌های ”پان آمریکن“ را برعهده گرفته بود. شاید هم برگزاری جام جهانی در برزیل سرانجام به مشکلات دیرینه و تاحدودی پایان‌ناپذیر حمل و نقل این کشور خاتمه دهد. البته مسیر هوائی هم مصائب خاص خود را دارد.
این ادعاء ستون‌نویس یکی از معروف‌ترین روزنامه‌های آمریکای لاتین است. این نویسنده گفته کنفدراسیون برزیل باید از هر اتفاق ممکن و غیرممکن به‌نفع خود استفاده کند. بازی‌های ”پان آمریکن“ ضرورت عملی شدن صحبت‌های او را تأیید کرد. برزیل نمی‌تواند بدون اختصاص هزینه لازم، میزبان خوبی باشد. سوکراتس، مردی که در جام‌های جهانی ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ بازی‌های درخشانی ارائه کرد. در این‌باره گفت: ”باید خساست را به‌دست فراموشی سپرد و برای جام جهانی خرج کرد.“ در همین رابطه ”لوئیز گونزالس بلوزو“ وزیر سابق اقتصادی و دارائی، هشدار لازم را داد: ”این برزیل در مقایسه با سایر کشورهائی که می‌توانند میزبان جام جهانی شوند حداقل ۷ سال عقب است.“
تکسییر اظهار داشت: ”جام جهانی چیزی فراتر از یک رویداد ورزشی است و می‌تواند عرصه‌ای برای تغییر افکار برزیلی‌ها باشد چرا که وقتی پای صحبت مردم این کشور می‌نشینند، می‌بینید که برای ۵ ساعت متوالی فقط از فوتبال صحبت می‌کنند، نه چیز دیگری! امیدوارم جام جهانی ۲۰۱۴ افکار مردم را اصلاح کند.“
● آتش زیر خاکستر
غیبت کاملاً محسوس پله در مراسم معرفی برزیل به‌عنوان میزبان رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۴ یک‌بار دیگر وخامت رابطه او با کنفدراسیون فوتبال این کشور را نمایان کرد. تکسییرا غیبت اسطوره فوتبال دنیا را بی‌اهمیت دانست. وی در این‌باره گفت: ”نمی‌دانم او کجا است اما در هیئت نمایندگی، روماریو و دونگا، ۲ بازیکن بزرگ از نسلی که در دوران ریاست من شکوفا شده، حضور دارند.“ اختلاف میان پله و تکسییرا نخستین‌بار در سال ۱۹۹۳ آشکار شد؛ هنگامی‌که فدراسیون بین‌المللی فوتبال، پله را برای حضور در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۱۹۹۴ دعوت نکرد. بهترین فوتبالیست تاریخ همان زمان، رئیس کنفدراسیون برزیل را به خاطر اعمال نفوذ بر ”ژائو هاولانژه“ مقصر می‌دانست. اختلاف آنها یک‌بار دیگر هنگام انتخاب میزبان جام جهانی ۲۰۰۶ شدت گرفت و پله از حمایت برزیل خودداری کرد، در نتیجه این کشور تنها چند روز پیش از رأی‌گیری از میزبانی انصراف داد. پله ۶ سال قبل اعلام کرد با تکسییرا آشتی کرده اما هرگز نزدیک اسطوره دیده نشده است. اوایل سال جاری نیز گفته می‌شد مروارد سیاه به کمیته میزبانی جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل ملحق خواهد شد اما این موضوع در حد حرف باقی ماند.

منبع : مجله دانش ورزش