جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

داور نهایی درانتخابات


داور نهایی درانتخابات
طبق اصل ۹۹قانون اساسی، نظارت بر انتخابات برعهده شورای نگهبان نهاده شده(۱) و شیوه اعمال آن نیز بر اساس قوانین عادی(۲) است. همانگونه که در قانون انتخابات و نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی آمده است این نظارت بوسیله هیئت های نظارت بر انتخابات که از میان مردم تشکیل شده اند اعمال می شود. بر این اساس یک هیئت پنج نفره با حضور حداقل یکی از اعضای شورای نگهبان قانون اساسی و افراد مسلمان و آگاه و مورد اعتماد از سوی شورا به عنوان هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات تشکیل می شود که این هیئت مرکزی نیز در هر استان از میان افراد با شرایط یاد شده یک هیئت پنج نفری تعیین می کند. هیئت های نظارت حوزه های انتخابیه و حوزه های فرعی نیز به همین طریق از میان مردم انتخاب می شوند.(۳)
هیئت های نظارت در حوزه های انتخابیه موظفند نتایجی را که هیئت های اجرایی از بررسی صلاحیت داوطلبان بدست آورده اند را بررسی کرده و نظر خود را به هیئت نظارت استانی اعلام کنند. هیئت های نظارت استانی نیز نظر خود را به هیئت مرکزی نظارت اعلام می کند.
همچنین یکی از وظایف هیئت های نظارت استانی رسیدگی به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده از سوی هیئت های اجرایی و اعلام نظر به هیئت مرکزی نظارت است.(۴)
درصورتی که نظر هیئت استانی و مرکزی نیز بر رد صلاحیت داوطلب باشد وی می تواند کتباً به شورای نگهبان قانون اساسی شکایت کند. شورای نگهبان نیز به عنوان داور نهایی ظرف بیست روز نظر قطعی و نهایی خود را اعلام خواهدکرد. شورای نگهبان همچنین موظف است در مواردی که طبق گزارش ها و شکایات، اعضای هیئت های نظارت از قوانین و مقررات تخلف کردند، با تخلفات انجام شده برخورد قانونی کند.(۵)
در این میان ممکن است اینگونه به نظر آید که شورای نگهبان چگونه می تواند مرجع رسیدگی به شکایات داوطلبان از هیئت نظارت بر انتخابات باشد درحالی که خود نیز طبق قانون اساسی وظیفه نظارت بر انتخابات را دارد. اما باید گفت که رسیدگی شورای نگهبان به شکایات واصله داوطبان از هیئت های نظارت، به عنوان یک مرجع نهایی صورت می گیرد که نظرش فصل الخطاب دعاوی است. مانند دیوان عالی کشور که نظرش درمورد اعتراضات محکومان در محاکم قضایی و نیز اختلافات نظر قضات در احکام، نهایی و لازم الاجرا است درحالی که خود دیوان یک نهاد عالی در قضاوت است.
بنابراین شورای نگهبان قانون اساسی ضمن اعمال نظارت بر کل فرایند انتخاب، بهترین مرجع نهایی تظلم خواهی داوطلبان ورود به مجلس و فصل الخطاب در اختلافات بین هیئت اجرایی و نظارت خواهد بود.
محسن میرمحمدی
پی نوشت ها:
۱) اصل ۹۹ قانون اساسی: «شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرا عمومی و همه پرسی را برعهده دارد.»
تفسیر اصل نودونهم (نظریه شماره ۱۲۳۴ مورخ ۱۳۷۰.۳.۱ شورای نگهبان): «نظارت مذکور در اصل نودونهم (۹۹) قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها می شود.»
ماده ۳ قانون انتخابات مجلس: «نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به عهده شورای نگهبان می باشد. این نظارت استصوابی و عام و در تمام مراحل در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.»
۲) قانون انتخابات و قانون نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی
۳) مواد ۱و ۲و ۳و ۵و ۶و۷ قانون نظارت بر انتخابات مجلس
۴) مواد ۴۸تا ۵۲ قانون انتخابات مجلس
۵) مواد ۵۲ و ۵۴ قانون انتخابات مجلس
منبع : روزنامه کیهان


همچنین مشاهده کنید