در انتظار سه شنبه بزرگ

نوسانات کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری امریکا ادامه دارد. اما در جدیدترین حالت وضعیت هیلاری کلینتون دموکرات و جان مک کین جمهوریخواه بیش از بقیه بهبود یافته است. این دو نفر در انتخابات مقدماتی در ایالت نیوهمپشایر بر رقبا پیروز شدند و پس از آن در نظرسنجی ها هم نسبت به سایرین موقعیت بهتری یافتند. اما در آخرین مرحله باراک اوباما در کارولینای جنوبی که جمعیت سیاهپوست آن بالاست به پیروزی رسید. حالا همه چیز به انتخابات همزمان ۲۲ ایالت در روز سه شنبه آینده وابسته شده است. در ماه ژانویه جان مک کین ۳۴ درصد آرای جمهوریخواهان را به دست آورد و بدین ترتیب توانست آرای خود را نسبت به ماه قبل از آن دو برابر کند. اکنون در میان کاندیداهای جمهوریخواه وی در صدر است. در میان دموکرات ها نیز هیلاری کلینتون به رقم ۴۹ درصد رسید. این بسیار نزدیک به رکوردی است که او در ماه اکتبر (مهرماه) یعنی ۵۱ درصد به آن رسیده بود.
اصلی ترین رقیب کلینتون در میان دموکرات ها که باراک اوبامای سیاه پوست است ۳۶ درصد آرای طرفداران این حزب را در ماه ژانویه داشت. جان ادوارد، سناتور سابق، هم با ۱۲ درصد در جایگاه سوم است. کلینتون اخیراً برنامه اصلاحات اقتصادی ۷۰ میلیارد دلاری خود را اعلام کرد. قرار است با این برنامه جلوی خطر رکود اقتصادی گرفته شود. اقتصاد امریکا هم اکنون در پی بحران در زمینه زمین و مسکن به شدت تهدید می شود و خطرات زیادی در کمین آن است. هیلاری کلینتون که در حال حاضر سناتور ایالت نیویورک است ادعا دارد که برنامه اش این خطرات را به حداقل خواهد رساند. او خواهان حمایت از «شغل های سبز» و حمایت مالی هدفمند از فناوری های دوستدار محیط زیست است. در این راه هم الگوی خود را کشور آلمان و پیشرفت های آلمانی ها در استفاده از انرژی های تجدیدپذیر ذکر می کند. او به تازگی در یک گردهمایی در نزدیکی شهر لس آنجلس گفت؛ «امریکا می تواند از آلمان یاد بگیرد. آلمان در اقتصاد خود که بسیار کوچک تر از امریکاست توانسته حدود ۳۰۰ هزار نفر را در رشته انرژی خورشیدی به کار بگیرد و شاغل سازد.
اگر امریکایی ها می توانستند در این حد رشد کنند، در این کشور ده ها هزار موقعیت شغلی در رشته مذکور پدید می آمد و محیط زیست هم کمتر آسیب می دید.» همسر رئیس جمهور سابق امریکا همچنین از بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان های کشور آلمان تمجید کرد و آلمانی ها را در این زمینه نیز قابل ستایش دانست. هیلاری کلینتون افزود او و شوهرش خانه شان در نیویورک را از نظر مصرف انرژی کاملاً تغییر داده اند؛ «ما کل روشنایی خانه خود را با لامپ های کم مصرف تامین می کنیم و حتی یک عدد لامپ معمولی هم در خانه ما وجود ندارد.
شیشه پنجره ها هم کاملاً ضخیم و دوجداره است.» از اتفاقات توجه برانگیز در سخنرانی اخیرش ارائه یک درخواست ازدواج به وی بود. پس از آنکه او برنامه اصلاحات اقتصادی میلیاردها دلاری خود را معرفی کرد، یکی از حاضران در جمع مدعوین با صدای بلند گفت؛ «هیلاری، با من ازدواج می کنی،» کاندیدای ریاست جمهوری که نمی دانست چه بگوید لبخندی زد و جواب داد؛ «اگر این کار را بکنم شاید بازداشت شوم.» باراک اوباما، رقیب اصلی کلینتون، هم بیکار ننشسته و به تازگی یک حامی قوی برای خود پیدا کرده است. جان کری که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۴ کاندیدا شده بود از اوباما حمایت کرد و او را که هم اکنون سناتور ایالت ایلینویز است، مناسب ترین فرد برای ریاست جمهوری خوانده. جان کری در مقابل طرفدارانش در چارلستون در ایالت کارولینای جنوبی با اعلام حمایت از اوباما در این مورد گفت؛ «مارتین لوترکینگ گفته است همواره در زمان مناسب باید کار مناسب را انجام داد. من با حمایت از اوباما چنین کاری می کنم.»
● جزئیات برنامه اقتصادی هیلاری کلینتون
روزنامه نیویورک تایمز با انتشار برخی از جزئیات برنامه اقتصادی کلینتون آن را شامل سرمایه گذاری هایی تا سقف ۱۱۰ میلیارد دلار دانسته است. بخش اصلی این رقم یعنی حدود ۷۰ میلیارد دلار صرف کمک به مالکان زمین و مسکن که از بحران این رشته و سقوط قیمت ها متضرر شده اند، خواهد شد. در صورت تداوم روند نزولی اقتصاد، برنامه بخشودگی مالیاتی نیز به اجرا گذاشته می شود. هیلاری کلینتون در برنامه پیشنهادی خویش حدود ۴۰ میلیارد دلار برای این امر اختصاص داده است. ستاد انتخاباتی وی تبلیغات زیادی در مورد این برنامه ها به راه انداخته و آنها را تنها راه نجات اقتصاد امریکا از وضعیت بد موجود دانسته است. کلینتون هم خود در مورد برنامه اصلاحات اقتصادی خویش می گوید؛ «با توجه به رقم بالای بیکاری چاره یی جز این اصلاحات نداریم. باید به افرادی که از رکود بازار زمین و مسکن صدمه دیده اند کمک کنیم و بدین ترتیب اعتماد به اقتصاد خویش را افزایش دهیم.» او حتی مدعی است که کنگره و جرج بوش حتی در همین سال ۲۰۰۸ نیز باید مقدمات اجرای این برنامه یا برنامه یی مشابه آن را فراهم آورند.
● دست کم گرفته شدن
در انتخابات مقدماتی ایالت نیوهمپشایر همانطور که نظرسنجی ها نشان می داد نتایج انتخابات در مورد کاندیداهای جمهوریخواه رقم خوردند. اما در مورد دموکرات ها اینطور نشد. کارشناسان انتخاباتی شانس کمی به هیلاری کلینتون می دادند و معتقد بودند که وی نخواهد توانست در لیست دموکرات ها اول شود. اما برخلاف نظر آنها باراک اوباما اول نشد و مقام اول را هیلاری کلینتون به دست آورد. البته مدت ها بود که همه چیز حکایت از موفقیت اوباما داشت و کارشناسان هم بر همین اساس پیش بینی می کردند. اما قبل تر از آن این هیلاری کلینتون بود که به عنوان گزینه اول مطرح می شد. به عبارت دیگر در آغاز فعالیت ها و مبارزات انتخاباتی ابتدا همه چیز به کلینتون ختم می شد، اما به یک باره آرا تغییر کرد و اوباما پیشتاز شد و حال دوباره نوبت همسر رئیس جمهور سابق رسیده است. علت اصلی پیش افتادن موقت اوبامای سیاهپوست نتایج انتخابات اولیه در ایالت آیوا بود. او در آنجا اول شد و بعد هم کارشناسان اعلام کردند او با اختلاف بیش از ۱۰ درصد نسبت به کلینتون خواهد توانست در کل امریکا هم در صدر لیست دموکرات ها قرار بگیرد و کاندیدای اصلی آنها برای ریاست جمهوری شود. اما حالا همه چیز تغییر کرده است و در ایالت نیوهمپشایر ۳۹ درصد آرا به کلینتون و ۳۶ درصد به اوباما اختصاص یافته. در مورد دلیل تفاوت نظرسنجی ها با نتایج واقعی انتخابات هنوز اظهارنظر قطعی نشده است، اما کارشناسان و مطبوعات مشغول بحث و تحقیق پیرامون آن هستند. دانشگاه نیوهمپشایر و موسسه گالوپ که مامور برگزاری نظرسنجی بودند، تقریباً از تمامی اقشار نظرسنجی کرده بودند و حتی کوشیدند در آخرین لحظات نیز هرگونه تغییر نظر رای دهندگان را هم زیر نظر بگیرند.
به نوشته واشنگتن پست حدود ۴۰ درصد از رای دهندگان تصمیم خود در مورد اینکه به چه کسی رای می دهند را در سه روز آخر منتهی به انتخابات گرفتند و ۱۷ درصد هم در همان روز انتخابات. چنین تردید و تزلزلی در میان رای دهندگان برای دست اندرکاران نظرسنجی ها بسیار بد و حتی به نوعی فاجعه آمیز است و عملاً کار آنها را بیهوده می نمایاند. این تزلزل سبب می شود تا کوچک ترین حرف یا اتفاقی نظرها را به شدت تغییر دهد. به خصوص برنامه های رسانه ها و عملکرد کاندیداها در رسانه ها می تواند در این زمینه کاملاً تاثیرگذار باشد. یک کارشناس می گوید؛ «در این مواقع نمایش یک قطره اشک در تلویزیون می تواند به اندازه چندین درصد رای اثرگذار باشد،» اتفاقاً هیلاری کلینتون هم از همین ابزار استفاده کرد. او پس از آنکه در ایالت آیوا نتوانست پیروز شود، سعی کرد وجهه احساسی و زنانه خود را به نمایش بگذارد و با سرعت بالایی تصویر خویش را در اذهان عمومی تغییر دهد.او در عرض چند روز از یک رقیب سرسخت انتخاباتی به مادری بااحساس تبدیل شد، اوج این کارش نمایش احساسات و حتی حرکت تا مرز گریه کردن بود که در قهوه خانه یی در پورتسموث اتفاق افتاد.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون اینکه چگونه می تواند بر استرس روزانه مبارزات انتخاباتی فائق آید، با صدایی خاص و بااحساس گفت؛ «من ایده های بسیار زیادی برای این کشور دارم و نمی خواهم که ما عقب بیفتیم. قضیه برای من جنبه شخصی دارد و تنها مسائل سیاسی مطرح نیستند.» معلوم نیست که این نمایش احساسات اتفاقی بود یا از قبل برنامه ریزی شده. آنچه که در نظرسنجی ها به آن توجه نشده بود، این بود که کلینتون می توانست روی رای دهندگان زن تاثیر بگذارد. پیش بینی ها حکایت از آن داشت که زنان به صورت مساوی به اوباما و کلینتون رای می دهند، اما آنها ۱۲ درصد بیش از اوباما به همسر رئیس جمهور سابق رای دادند. دست اندرکاران و نویسندگان روزنامه واشنگتن پست مطمئن هستند که پس از اعلام نتایج انتخابات مقدماتی در ایالت نیوهمپشایر یک چیز دیگر هم مشخص شده است؛ در نظرسنجی هایی که در آنها یک کاندیدای سیاهپوست نیز وجود دارد، دشواری های خاصی وجود خواهد داشت. طی انتخابات گذشته غالباً بحث حمایت های خاص از کاندیداهای سفیدپوست مطرح می شد اما پس از یک تحقیق که در سال ۲۰۰۶ صورت گرفت مشخص شد اکنون این امر چندان تاثیرگذار نیست و نمی توان یک سیاهپوست را صرفاً به دلیل سیاهپوست بودن دارای شانس کمتری دانست. عوامل دیگری هستند که بیش از اینها تاثیرگذارند. پس از آنکه اوباما در ایالت آیوا به پیروزی رسید به یک باره رسانه ها توجه زیادی به وی نشان دادند و به نظر می رسد این پیروزی، رسانه ها و کارشناسان را به پیش بینی های مبالغه آمیز کشاند. همین امر یکی از عوامل اشتباه آنها در پیش بینی نتایج انتخابات مقدماتی در ایالت نیوهمپشایر بود.
یکی از دلایل دیگر این امر هم نوع برگه های انتخاباتی دانسته می شود. در گذشته در ایالت نیوهمپشایر نام های کاندیداها در برگه های انتخاباتی به صورت رنگی و کنار هم بدون هیچ گونه نظمی نوشته می شد. نحوه نوشتن لیست هم از هر حوزه انتخاباتی به نسبت حوزه دیگر تغییر می کرد. اما این بار برای اولین دفعه نام ها به ترتیب حروف الفبا و در تمامی حوزه های انتخاباتی به صورت یکسان نوشته شده بودند. به همین خاطر نام کلینتون که با حرف C شروع می شود در لیست بسیار بالاتر از نام اوباما بود که با حرف O شروع شده است. به نوشته روزنامه واشنگتن پست، جان ای کروسینک، کارشناس نظرسنجی در دانشگاه استنفورد، معتقد است که همین جایگاه در برگه های انتخابات ممکن است سبب کسب سه درصد آرای بیشتر توسط کلینتون نسبت به اوباما شده باشد، بدین ترتیب در انتخابات ایالت نیوهمپشایر نه تنها نمایش احساسات زنانه بلکه نام هیلاری کلینتون هم به کمکش آمد. شاید با تداوم این وضعیت و لیست بندی، در آینده کاندیداهای بالقوه انتخابات برای دوره های بعد به فکر بیفتند تا نام هایی را برای خویش برگزینند که با حروف ابتدایی الفبای زبان انگلیسی آغاز می شوند، این امر اگرچه هم اکنون تنها در حد یک شوخی و لطیفه مطرح می شود، اما موضوعی است که کارشناس دانشگاه استنفورد آن را چندان هم نامربوط نمی داند.
● بالاخره چه کسی؟
اوباما رئیس جمهور می شود، نه، ببخشید کلینتون، یا شاید هم اوباما؟ تحلیلگران انتخاباتی در امریکا سردرگم شده اند. نه در میان دموکرات ها و نه جمهوریخواهان نمی توان یک کاندیدای قطعی و اصلی یافت. هیچ کدام از کاندیداهای دموکرات ها نمی توانند به صورت قطعی در صدر لیست آنها قرار بگیرند. در میان جمهوریخواهان هم وضع همین طور است. پس چه کسی رئیس جمهور می شود. دیگر حتی قوی ترین تحلیلگران انتخاباتی هم نمی دانند چه باید بگویند. یک تحلیلگر انتخاباتی وضعیت مبارزات انتخاباتی برای تصاحب کاخ سفید را به رقابت های فوتبال باشگاه های آلمان موسوم به بوندس لیگا تشبیه می کند. به گفته او کاندیداهایی هستند که مثل باشگاه فوتبال بایرن مونیخ هستند؛ گروهی از آنها کینه دارند و گروهی هم موافقش هستند. هیلاری کلینتون از این دسته است. کاندیداهایی هم هستند که به گفته این تحلیلگر شبیه تیم فوتبال شالکه اند. تقریباً همه با او موافقند اما کسی دقیقاً نمی داند که آیا در انتها اول خواهد شد یا خیر. باراک اوباما چنین کاندیدایی است. درست دو روز پس از پیروزی غیرمنتظره هیلاری کلینتون در انتخابات مقدماتی ایالت نیوهمپشایر در باشگاهی کوچک در واشنگتن که در کنار ایستگاه اصلی راه آهن قرار داشت، گروهی از کارشناسان دور یک میز نشستند. آنها می خواستند در مورد علت اتفاق جدید بحث کنند. چهره های حاضر عملاً خبره ترین کارشناسان مبارزات انتخاباتی در امریکا بودند. چاک تاد از شبکه NBC، تاد دیوین که مدیر مبارزات انتخابات جان کری و ال گور بود و اسکات رید که بسیاری از جمهوریخواهان را در انتخابات گذشته به پیروزی رسانده است.
تمامی این افراد که تا دو روز قبل استدلال های مختلفی را برای قطعی بودن پیروزی اوباما بیان می کردند حالا باید به این فکر می کردند که چرا اوباما شکست می خورد. چاک تاد در این مورد گفت؛ «شاید من افکار قدیمی ترها را بیش از حد در ارزیابی هایم دخالت داده بودم.» اسکات رید همچنین استدلال کرد؛ «خانواده کلینتون دقیقاً می دانستند که باید آرای زنان را به خود معطوف کنند و به سرعت هم این کار را کردند.» تاد دیوین هم چنین تحلیل می کند؛ «مردم تردید کردند که آیا واقعاً درست است اوباما را مطرح کنند.» این سه کارشناس مشهور با پیش بینی اشتباه خود به نوعی بخشی از اعتبار و آبروی خود را از دست داده اند. آنها سال ها در موفقیت غوطه ور بودند، اما اکنون همه چیز تغییر کرده است. پیروزی کلینتون ساختار و سلسله مراتب قدرت در دموکرات ها را به هم زد و دیگر چیزی قابل پیش بینی نیست. در میان جمهوریخواهان هم هرم قدرت کاملاً مبهم است. در حالی که در انتخابات مقدماتی در ایالت آیوا یک موعظه گر سابق به نام مایک هاکابی در صدر کاندیداهای جمهوریخواه قرار گرفت، در نیوهمپشایر سناتور جان مک کین به پیروزی رسید. در میشیگان هم احتمالاً تاجر موفقی به نام میت رومنی نفر اول جمهوریخواهان خواهد شد. رودی جولیانی شهردار سابق نیویورک کماکان به ایالت فلوریدا امید بسته است که انتخابات آن در ۲۹ ژانویه برگزار خواهد شد. جمهوریخواهان باید تا زمان برگزاری اجلاس سراسری حزب در تابستان به یک کاندیدای واحد برسند. اگر تا آن موقع این اتفاق نیفتد ابهام ها بیش از پیش افزایش پیدا می کند و تعیین نتیجه مثل بازی های فوتبال به وقت اضافه کشیده می شود. ناتوانی کارشناسان در پیش بینی هم در چنان صورتی دوچندان خواهد شد. مقامات آگاه به مطبوعات گفته اند که گروهی از حامیان مالی کلینتون طی ساعات قبل از شمارش آرا در نیوهمپشایر از طریق پست الکترونیک با اطرافیان اوباما تماس گرفته و کوشیده اند به جرگه حامیان وی بپیوندند. چند ساعت قبل از خاتمه رای گیری در ایالت مذکور، حدود ۳۰ خبرنگار، کارشناس و مشاور در محوطه یی کوچک گردهم آمده بودند. از جمله آنها مارک پن، استراتژیست ارشد خانواده کلینتون، بود. تقریباً تمامشان از طرفداران کلینتون بودند ولی هیچ کدام حتی مارک پن نیز باور نمی کرد که ممکن است آنان پیروز شوند. بعد از اعلام نتایج همگان چنان غافلگیر شدند که مطبوعات نمی دانستند چه باید بنویسند. روزنامه واشنگتن پست سه صفحه کامل را به موضوع بازگشت خانواده کلینتون به قدرت اختصاص داد. این روزنامه از چنین داستان هایی خیلی خوشش می آید و در گذشته بارها به صورت مفصل به کسانی که در آستانه شکست پیروز می شوند، پرداخته است. جالب است که چند کارشناس به این روزنامه گفته اند که کلینتون آرای اقشار ساده و عامی جامعه را کسب کرده است. حتی در این زمینه سخن از «معتادان به مشروبات الکلی» به میان می آید. به گفته آنها اقشار تحصیلکرده عمدتاً به اوباما رای داده اند. در یک دسته بندی دیگر اقشار پیر به کلینتون و جوان ها بیشتر به اوباما رای دادند. همان طور که قبلاً هم اشاره شد از لحاظ جنسیتی هم رای زنان از آن همجنس خودشان و رای مردان به کاندیدای سیاهپوست اختصاص یافته است. آیا قیافه نیمه گریان کلینتون در روز قبل از انتخابات سبب احساسی شدن زنان و در عوض واکنش منفی مردان نشده بود؟ هرچه باشد همین قدر که اوباما توانسته در مقابل خانواده باسابقه و شناخته شده کلینتون این همه قدرت نمایی کند، خودش قابل توجه است. چه پیروز شود و چه با ترفندهای این خانواده شکست بخورد، باز هم برای یک سیاهپوست در جامعه امریکا که سابقه نژادپرستی دارد، رشد قابل قبولی می تواند تلقی شود. هرچند دیگر نظرسنجی ها چندان مطمئن به نظر نمی رسند، اما چاک تاد کارشناس معروف با یک نظرسنجی در میان سیاستمداران ارشد دموکرات به این نتیجه رسیده که در جدیدترین وضعیت دوسوم آنها به کلینتون تمایل پیدا کرده اند.
اما اوباما آن قدر پول دارد که هر کاری می تواند بکند، بسیار بیشتر از رقیبش. برای مبارزه بزرگ روز ۵ فوریه (سه شنبه ۱۶ بهمن) که در آن در ۲۲ ایالت امریکا رای گیری مقدماتی برگزار خواهد شد، اوباما خواهد توانست آگهی های گران زیادی را با پول هایش از تلویزیون ها پخش کند. برای برگزاری دو انتخابات مقدماتی بعدی در ایالت های نوادا و کارولینای جنوبی هم او وضعیت خوبی دارد. در نوادا مهم ترین سندیکا از وی حمایت کرده است. در کارولینای جنوبی هم تقریباً نیمی از رای دهندگان مثل خودش سیاهپوست هستند. اگرچه زوج کلینتون هم در آنجا پایگاه خوبی دارند، اما سیاهپوستان همواره یک کاندیدای هم نژاد خود را ترجیح می دهند. اوباما در ایالت آیوا که تقریباً تمام جمعیت اش سفیدپوست است، پیروز شد - آن هم با اختلاف قابل توجه نسبت به رقیب. در ایالت های سیاهپوست نشین که کارش بسیار راحت تر هم هست. تازه اخیراً همان گونه که اشاره شد جان کری هم از وی حمایت کرده است. البته هنوز دقیقاً معلوم نیست که حمایت کری چقدر برایش ارزش خواهد داشت. جان کری چهار سال پیش از طرف دموکرات ها به رقابت با جرج بوش پرداخت، اما شکست قابل توجهی خورد. البته تا به امروز هنوز نفهمید که چطور این اتفاق افتاد. تشکیلات کری می تواند به کمک اوباما بیاید. کاندیدای سابق هنوز سه میلیون آدرس پست الکترونیکی در آرشیو خود دارد. آنچه در مبارزات انتخاباتی به وی ضرر زد، می تواند به کمک اوباما بیاید. کری پیر و باتجربه است و اوباما جوان. زوج کلینتون بارها اوباما را فاقد پختگی لازم برای ورود به کاخ سفید دانسته اند. اگر در کنار سناتور جوان ایالت ایلینویز باشد این حملات کمرنگ می شوند.
● اوضاع سردرگم تر جمهوریخواهان
در میان جمهوریخواهان وضعیت آن قدر آشفته است که آدم نمی داند چه باید بگوید. جان مک کین که اصلاً رفتارش قابل پیش بینی نیست. این سناتور ایالت آریزونا اگرچه ۷۱ سال دارد و باتجربه محسوب می شود، اما بسیاری از جمهوریخواهان محافظه کار به دلیل رفتار آزادانه اش با بحث مهاجران و کاهش مالیات ها، به وی بدبین هستند. با تمامی اینها او در انتخابات مقدماتی نیوهمپشایر توانست در صدر لیست جمهوریخواهان قرار گیرد و اول شود. مایک هاکابی موعظه گر سابق، در ایالت نسبتاً مذهبی آیوا اول شد، اما نتایجش در نیوهمپشایر کاملاً ناامیدکننده بود. در نظرسنجی ها در بقیه ایالت های امریکا به خصوص در میان رای دهندگان غیرمذهبی اصلاً وضعیت خوبی ندارد. میت رومنی هم پس از شکست در ایالت های آیوا و نیوهمپشایر، باید در انتخابات مقدماتی بعدی برنده شود تا بتواند در کورس رقابت باقی بماند.

عباس فتاح زاده

منبع : روزنامه اعتماد