رسانه ملی و ماموریت های ویژه

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان فراگیرترین رسانه دیداری و شنیداری و غیر قابل مقایسه با رسانه های مکتوب و مجازی موجود از جهت گستره و فراوانی مخاطبان شناخته شده است. به جرات می توان گفت که در کشور ما حتی در دور افتاده ترین روستا ها نیز این جعبه جادوئی کوچک و بزرگ به عنوان یکی از ضروریات زندگی خانوار مورد استفاده قرار میگیرد-بنابراین در فراگیری -تنوع و گستره مخاطبان هیچ رسانه داخلی و خارجی در کشور توان رقابت با این رسانه بخصوص تلویزیون را ندارد.این طبیعی است که به دلیل مورد استفاده قرار گرفتن همگانی این رسانه و نبود رسانه ای به این ظرفیت اثر گذاری و خروجی و تولیدات ان نیز غیر قابل قیاس با رسانه های دیگر خواهد بود.گر چه نگارنده از نسبت و میزان مخاطبان تلویزیون و رادیو آمار و اطلاع دقیقی در دسترس ندارد اما آنچه بیشتر محتمل به نظر میرسد این است که روز به روز بر میزان بینندگان تلویزیون افزوده می شود در حالی که فقط عده ای خاص شنونده برنامه های رادیو آن هم در ساعاتی معین می باشند این مسئله هم در مورد شبکه های رادیویی داخلی و هم رسانه های برون مرزی مصداق پیدا می کند.از طرف دیگر به دلیل آن که بودجه این رسانه از منابع ملی تامین می شود و سالانه نیز مبلغ قابل توجهی به اعتبارات اختصاص یافته آن افزوده می شود تلقی غالب این است که از یک سوباید نقش تمام عیار یک رسانه ملی را ایفا نماید و از سوی دیگر نیز باید مهم ترین تاثیر را در جهت افزایش آگاهی بخشی جامعه با توجه به فراگیری آن به جای گذارد.
اما عملکرد این رسانه به گونه ای بوده که نه تنها نقش اول را ایفا نمی کند بلکه تولیدات آن نیز در جهت گسترش باورهای غیر منطقی است که ناشی از نگاه سطحی و رو بنایی به مسائل و مشکلات موجود در جامعه است.(که در این مقال نمی گنجد).بر اساس آنچه در فصل دوازدهم و اصل یکصدو هفتادو پنجم قانون اساسی بر ان تاکید شده انتظار می رود صدا و سیما اصل بی طرفی و عدالت و انصاف را در خصوص همه جریان های قانونی کشور -اقوام مذاهب و گروههای سیاسی و... رعایت نماید.برای جریان سازی بی طرفی و عدالت مورد اشاره هم دو اقدام جدی را میتوتن از صدا و سیما مطالبه نمود.
۱) تولیدات آن به شکلی نباشد که شائبه جانبداری از رویکرد و جریان خاص سیاسی در کشور تقویت شود
۲) فضایی را در این رسانه به خصوص تلویزیون ایجاد نماید که دیدگاههای مختلف به خصوص منتقدین منعکس شودتا از این طریق از یک سو امکان گردش آزاد اطلاعات قراهم شود و از سوی دیگر حاکمیت را فارغ از اینکه از چه جریان سیاسی باشد به پاسخگویی وا دارند-این نه تنها موجب تضعیف منافع ملی و نظام مستقر در کشور نخواهد شد بلکه همان طور که در بسیاری از کشورهای دور و نزدیک شاهدیم به مراتب موجبات تقویت این مولفه مهم را نیز فراهم می کند.
انعکاس دیدگاههای منتقدین به رفتارهای حاکمیت نیز می تواند همه حوزه های فرهنگی اجتماعی اقتصادی و سیاسی را در بر گیرد.انچه که تا مدتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط صدا و سیما به خوبی رعایت می شد.اما آنچه تا کنون اتفاق افتاده این است که عملکرد این رسانه نتوانسته این انتظارات را برآورده نماید.هر چند اخیرا در شبکه های رادیویی مانند رادیو گفت و گو تغییرات مثبتی در این ارتباط صورت گرفته اما همان طور که در مقدمه آمد با توجه به مخاطبان اندک این شبکه ثاتیر قابل توجهی در تحقق نقش تمام عیار یک رسانه فراگیر به جای نخواهد گذاشت.
از طرف دیگر آن چه قابل تامل است در شبکه های رادیویی برون مرزی (صدای آشنا)فضای مناسب تری نسبت به شبکه های داخلی متناظر آن برای طرح دیدگاههای مختلف فراهم شده ایت.به نظر می رسد شیوه فوق بیشتر مصرف خارجی دارد چرا که ایجاد فضای باز رسانه ای برون مرزی نیز تاثیر چندانی در انعکاس صداهای دیگر و تحقق چند صدایی در کشور به جای نخواهد گذاشت.اما آن چه مسلم است از صدا و سیما بیشترین انتظار پرداختن به مسائل سیایت داخلی و خارجی توسط کارشناسان و نمایندگان جریان های سیاسی است آن هم توسط فراگیر ترین رسانه داخلی یعنی تلویزیون.
گویی عدالت رسانه ای هم مانند دیگر عدالت های مورد نظر دولت نهم بیشتر مصارف خارجی دارد پارادوکسی که در بسیاری از رفتارهای گردانندگان این دولت با گذشت زمان نمایان تر میشود.شاید یاد آوری نحوه عمتکرد این رسانه در دوره هشت ساله ای که قوه مجریه و چهار سالی که مجلس ششم در دست اصلاح طلبان بود در روشن شدن موضوع اثر گذار باشد.همگان به خاطر دارند در ان مدت عملکرد این دستگاه در خصوص ارائه اخبار و فعالیت های دولت به ویزه اقدامات سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت به گونه ای بود که همواره به عنوان اخبار دست چندم منعکس میشد و زمان پخش سخنرانی های داخلی و خارجی او نیز به شکلی بود که در تلاقی با برنامه های پر بیننده شبکه های دیگر قرار می گرفت.در کنار این رفتار غیر منصفانه شاهد پخش برنامه هایی با هدف تخریب و تضعیف چهره های اصلاح طلب بودیم.مجموعه هایی مانند چراغ و تولید برنامه طنز از تحصن نمایندگان مجلس ششم از مصادیق این رفتار گردانندگان تلویزیون است.
پس از روی کار امدن دولت نهم این رسانه علاوه بر تبدیل شدن به پایگاهی برای بزرگ نمایی و توجیه اقدامات دولت به تبلیغ مستقیم و یک جانبه شخص رئیس جمهور به شکلی تمام عیار پرداخته است.این هم نوایی شامل همه اقداماتی است که توسط قسمت های همراه دولت پس از روی کار آمدن صورت گرفته است.البته خق مسلم مردم است که از اقدامات دولت منتخب خود آگاهی کامل داشته باشند اما با فرض پذیرش این مسئله با چه استدلالی ان همه نامرادی در دوران هشت ساله اصلاحات توسط رسانه ملی نسبت به اصلاح طلبان قابل توجیه است.این تفاوت عملکرد در مورد مجلس ششم و مجلس هفتم هم کاملا به چشم می خورد.رفتاری که به طریق اولی ملی بودن این رسانه را زیر سوال میبرد.
در این روزها نیز با نزدیک شدن به انتخابات مجلس هشتم ان چه برجسته تر شده تشدید فعالیت همان بخش هایی است که در زمان استقرا راصلاح طلبان به تخریب و تضعیف دولت و اصلاح طلبان میپرداختند امابه شکلی متفاوت و با ماموریتی ویزه.این ماموریت شامل استفاده از روش هایی است که هر اختلاف و اتفاقی را با بزرک نمایی و گزینش برخی گفته ها برجسته تر نماید تا شاید از این راه با ایجاد تشتت و تفرقه میان اصلاح طلبان طرفه ای بر گیرند و با همراهی بخش های ییگر کوچکترین احتمالی را برای پیروزی اصلاح طلبان غیر ممکن سازند.این ماموریت ویزه تا آنجا پیش رفت که برخی از احزاب اصلاح طلب و ستاد ائتلاف سعی نمودند رسالت قانونی این رسانه را گوشزد نمایندنمونه دیگر این عمل همراهی با بخش هایی است که با هر گونه شکل گیری و اثر گذاری جامعه مدنی در تحولات کشور مساله دارند.
تخریب و تضعیف نهاد های مدنی غیر خوذی و فعالین این حوزه با تولید برنامه هایی از قبیل به اسم دموکراسی و زمینه سازی برای اتهام براندازی نرم برای فعالین ان نمونه بارز اقداماتی از این دست میباشد..در حالی که باید مهم ترین نقش رادیو و تلویزیون به خصوص در مقطع فعلی کاهش فاصله دولت ملت باشد و با این پیش فرض زمینه انعکاس همه صداهای دلسوز و نگران منافع ملی و کشور را فراهم اورد و با ایجاد چند صدایی از شکاف موجود کم کند متاسفانه آن چه در عمل اتفاق افتاده این است که این رسانه بیشترین نقش را در استقرار تک صدایی و قدرت یکپارچه به جای گذاشته و کما فی السابق نیز خود را ملزم به ارائه هیچ توضیح و پاسخی در مقابل رفتارهای غیر عادلانه خود نمی داند .اما گردانندگان این مجموعه باید به این واقعیت واقف باشند که گسترش ارتباطات و تکنولوزی موجب خواهد شد این خلا را کسانی پر کنند که ممکن است نه تنها دغدغه منافع ملی ما را نداشته باشند بلکه از هیچ چهار چوب و مقررات خاصی برای تامین اهداف خود نیز تبعیت نکنند.

آذر منصوری

منبع : نوروز