تغییر رویکرد نیروهای خارجی در قبال افغانستان

پس از رویداد ۱۱سپتامبر، ۲۰۰۱ایالات متحده آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان که تحت حاکمیت طالبان قرار داشت و پایگاه اصلی گروه القاعده به شمار می رفت، حمله کرد. هر چند این هجمه منجر به سرنگونی رژیم طالبان و گریز نیروهای آن به مناطق مرزی پاکستان و افغانستان شد، اما تحولات دوساله اخیر حاکی از آن است که طالبان با تجدیدقوا و اتخاذ تاکتیک های جدید، دوباره سر برآورده است. به نحوی که اکنون نیروهای ناتو ناچار هستند درگیر جنگ و گریزهای روزمره با آنها شوند. در واقع طالبان، با در پیش گرفتن سیاست هدف قراردادن نیروهای امدادی، مسئولان مدارس و همه مقام هایی که با دولت حامد کرزای همکاری می کنند و با بکارگیری تاکتیک عملیات انتحاری، به موفقیتی غیرقابل تصور در جنگ نایل آمده است.
مؤید این امر این است که گزارش هفته گذشته در پارلمان افغانستان اعلام کرد: سال گذشته میلادی ۵۰درصد یعنی بالغ بر ۳۰۰هزار نفر بر تعداد کودکانی که از رفتن به مدرسه بازمانده اند افزوده شده است. همچنین «حامد کرزای» رئیس جمهوری افغانستان، در مجمع اقتصاد جهانی در «داووس» سوییس گفت: در صورتی که با افراط گرایی مقابله نشود کنترل پاکستان و افغانستان بار دیگر در دست گروههای تروریستی خواهد افتاد و نتیجه بدی در منطقه و جهان خواهد داشت. وی با ابراز نگرانی از گسترش فعالیت های گروههای تروریستی گفت: سیاست های یک جانبه و غلط بعضی کشورها باعث ادامه خشونت در افغانستان شده است.
کرزای خواستار توجه بیشتر نیروهای ناتو در افغانستان شد و در عین حال نگرانی خود را از گسترش تروریسم در پاکستان ابراز کرد. این نگرانی ها در حالی ابراز می شود که آمریکا با متحدانش در ناتو در زمینه اعزام نیرو به افغانستان به توافق رسیده است. در این زمینه، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در ۲۷دی ماه از بروکسل گزارش داد که همه بیست و شش کشور عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در افغانستان نیروی نظامی دارند و همه توافق دارند که این مأموریت، اولویت نخست آنان است. با این حال خودداری متحدان اروپایی ناتو از اعزام نیروی بیشتر، نیروهای نظامی آمریکایی را که هم اکنون نیز تحت فشار قرار دارند مجبور کرده است که این شکاف را پرکنند و همین موضوع موجب انتقاد آمریکا از متحدان غربی خود شده است. «رابرت گیتس» وزیر دفاع آمریکا با اعزام سه هزار و دویست تفنگدار دریایی به افغانستان در ماه آوریل سال ۲۰۰۸ (فروردین ۱۳۸۷) موافقت کرد تا با افزایش پیش بینی شده خشونت های طالبان در فصل بهار مقابله کنند و بدین ترتیب شمار نظامیان آمریکایی مستقر در افغانستان به حدود سی هزار نفر می رسد که این میزان از زمان حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱بی سابقه است. به گفته یکی از فرماندهان ارشد آمریکایی، این نیروها در صورت اعزام در مناطق جنوبی افغانستان و در مناطق بین استان های قندهار و هلمند مستقر خواهند شد.
مسئولان آمریکایی بر این گمان هستند که واشنگتن باید این اقدام را صورت می داد، زیرا متحدان اروپایی، کمبودها در واحدهای رزمی را پر نمی کنند. آمریکا هم اکنون یک سوم کل نیروهای ناتو را تأمین می کند که بدین ترتیب بزرگترین شریک ناتو به شمار می رود. از این نیروهای جدید که آمریکا قرار است اعزام کند دو هزار و دویست نفر به نیروهای ناتو خواهند پیوست و یک هزار نفر دیگر که مربی هستند در نیروی جداگانه ای تحت فرماندهی مستقل آمریکا به آموزش نیروهای افغان برای به دام انداختن اعضای القاعده خواهند پرداخت. آمریکا اصرار دارد که اعزام نیروهای تفنگدار به افغانستان موجب نخواهد شد که تعهد اعزام نیروی بیشتر از دوش متحدان اروپایی برداشته شود. ایالات متحده تأکید دارد که این نیروهای جدید تنها هفت ماه برای تقویت نیروهای بین المللی، در افغانستان باقی خواهند ماند و مدت استقرار آنها به پاییز و زمستان محدود می شود که نظامیان آمریکایی آن را «فصل نیرو» توصیف کرده اند.
وزارت دفاع آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد به فعالیت شدید خود درباره متحدان و شریکانش ادامه خواهد داد تا همه نیازهای نیروهای بین المللی مستقر در افغانستان موسوم به «ایساف» برطرف شود و نیاز برای اعزام نیروهای بیشتر آمریکایی یا اروپایی در آینده به حداقل کاهش یاید. باید گفت که برخی از متحدان ناتو از نظر نسبی کمک بیشتری در مقایسه با آمریکا ارائه کرده اند. آمریکا تنها یک و یک دهم (۱/۱)درصد از نیروهایش را به افغانستان اعزام کرده است. این در حالی است که انگلیس ۴درصد، دانمارک ۳‎/۵درصد، هلند ۲‎/۹درصد و کانادا نیز ۲‎/۶درصد از کل نظامیان خود را به افغانستان اعزام کرده اند که همه آنها در جنوب افغانستان مستقر شده اند. ترکیه دومین ارتش بزرگ ناتو را دارد اما تنها دارای یک هزار و دویست پرسنل نظامی در افغانستان است که در حومه کابل مستقر شده اند.ترکیه استدلال می کند که هیچ تعهدی در مورد همکاری بیشتر در نیروی ایساف ندارد زیرا حمایت بین المللی در جنگ بر ضد شورشیان کرد در خاک خود را دریافت نمی کند. فرانسه نیز به طور سنتی درباره ناتو محتاطانه عمل می کند و در دوره «نیکلا سارکوزی» رئیس جمهور کنونی خود موضع اش را دائما تغییر می دهد. سارکوزی ماه گذشته اعلام کرد که باید واحد یک هزار و سیصد نفره فرانسه در افغانستان تقویت شود.
وی با اعزام هواپیماهای «میراژ» از تاجیکستان به پایگاه ناتو در جنوب افغانستان و اعزام ۱۵۰کارشناس نظامی برای آموزش نظامیان ارتش افغانستان موافقت کرده است. از سوی دیگر مقام های ناتو امید دارند که انگلیس همزمان با کاهش حضور نظامی در عراق کمک های خود را به افغانستان افزایش دهد. هر چند حامد کرزای، رئیس جمهوری افغانستان روز ۴بهمن طی اظهاراتی انتقادآمیز عملکرد نیروهای انگلیس مستقر در کشورش را بی ثمر توصیف کرد. در این زمینه روزنامه «تایمز» چاپ لندن گزارش داد در حالی که لندن تاکنون میلیاردها پوند برای استقرار ۷۸۰۰نیروی انگلیس مستقر در ولایت جنوبی هلمند افغانستان و طرح های اجرا شده برای نوسازی منطقه هزینه کرده است، کرزای عملکرد نیروهای انگلیس را ضعیف دانسته و آنها را به جلوگیری از اعمال حاکمیت دولت کابل بر استان هلمند متهم کرده است. به گفته وی زمانی که نیروهای انگلیس به استان هلمند آمدند،نیروهای طالبان نیز وارد این استان شدند. همچنین «ریچارد پوچر» معاون وزیر خارجه آمریکا با طرح انگلیس برای تشکیل گروه های شبه نظامی در افغانستان مخالفت کرد و آن را بدون نتیجه مثبت دانست. وی گفت: بهتر است به جای اجرای این طرح، نیروهای امنیتی افغانستان تقویت و تجهیز شوند.
به گفته پوچر، آمریکا و انگلیس هیچگونه اختلافی با یکدیگر ندارند و هر دو کشور در جبهه مبارزه با تروریسم در افغانستان همکاری می کنند. کشورهای دیگر عضو ناتو نیز درافغانستان نیرو دارند. از جمله، لهستان اخیرا اعلام کرده است که چهارصد نظامی و هشت هلیکوپتر به نیروهای خود در افغانستان خواهد افزود. این در حالی است که نتایج نظرسنجی ماه دسامبر ۲۰۰۷(دی ماه سال جاری) در این کشور نشان داد که بیش از ۸۰درصد مردم مخالف حضور این کشور در عملیات نظامی ناتو در افغانستان هستند. کشور آلمان نیز بیش از ۳۰۰۰نیرو در افغانستان مستقر ساخته است. اخیرا وزیر دفاع آلمان طی دیداری از افغانستان اظهار داشت که سربازان آلمانی آماده مشارکت در عملیات علیه تروریست ها و همکاری با دیگر نیروهای بین المللی در دیگر نقاط این کشور هستند.
با توجه به اینکه بیشتر نبردها با طالبان در شرق و جنوب افغانستان رخ می دهد، لذا نیروهای آلمانی به دلیل نپیوستن به دیگر نیروهای ناتو که درگیر جنگ با طالبان و دیگر شبه نظامیان هستند، موردانتقاد قرار گرفته اند. به رغم اظهارات «فرانس جوزف یانگ» وزیر دفاع آلمان درباره مشارکت نیروهای آ لمانی در عملیات ناتو علیه طالبان، سخنگوی دولت آلمان تأکید کرد که نیروهای آلمانی در این عملیات مشارکت نخواهند کرد و همچنان در مناطق شمالی افغانستان خدمت خواهند کرد. همچنین ایتالیا نیز دارای ۲۵۵۰نفر نیروی نظامی در افغانستان است که تاکنون همچون آلمان از نبرد نیروهای خود در استان های خط مقدم جلوگیری کرده است. در عین حال هر دو کشور تحت فشارهای داخلی برای خروج نیرو از افغانستان قرار دارند. این دو کشور و دیگر کشورهای عضو ناتو در تلاش هستند تا مأموریت در افغانستان را بیش از نظامی بودن، بازسازی این کشور معرفی کنند. اسپانیا نیز تأکید دارد که نقش ۷۷۰نظامی این کشور در افغانستان را کمک به ساختن بیمارستان و مدارس در مناطق شرقی این کشور عنوان کند و تاکنون محدودیت های شدیدی برای نقش های نظامی خود اعمال کرده است.

منبع : روزنامه ابرار