ظهور و سقوط یک نئوکان

ـ ریچارد پرل: شاهزاده تاریکی (حکومت، قدرت و پایان امپراتوری آمریکا)
ـ نویسنده: آلن وایزمن
ـ انتشارات یونیون اسکوئر، نوامبر ۲۰۰۷
ـ ۳۰۴ صفحه، ۹۵/۲۴ دلار
سیاست خارجی مبتنی بر اصول نئوکانسرواتیسم آمیزه ای از ملی گرایی جنگ طلبانه و ایمانی ایده آلیستی به توانایی آمریکا برای تغییر جهان دیگر مرده است.
جنگ عراق هیولای فرانکشتین این سیاست بود، هیولایی که در نهایت خالق خود را از میان برد. به همین خاطر امروز اساسی ترین معضل پیش روی سیاست گذاران آمریکایی، پی ریزی طرز تفکری سازگار با واقعیت های جهان پس از یازده سپتامبر است.
اما در این میان مطالعه رفتارها و تئوریسین هایی که آمریکا را به جایگاه کنونی اش در جهان رساندند، می تواند بسیار آموزنده باشد.
ریچارد پرل از نظریه پردازان سرشناس نومحافظه کار و رئیس سابق شورای سیاست گذاری دفاعی وزارت دفاع آمریکا در دوره نخست ریاست جمهوری جرج بوش و از حامیان اصلی حمله به عراق بود. پرل که هم اکنون کارشناس موسسه راست گرای آمریکن انترپرایز در واشنگتن است از سه سال پیش تاکنون دیگر منصبی در دولت آمریکا ندارد، اما حضور دائمی وی در رسانه ها حاکی از نفوذی است که او همچنان در واشنگتن دارد.
پرل به خاطر مواضع سرسختانه اش در مسائل مربوط به امنیت ملی «شاهزاده تاریکی» لقب گرفته است. ریچارد پرل، یکی از سرشناس ترین و متنفذترین چهره های نومحافظه کار آمریکا است.
او در سال ۲۰۰۳ در پی مبارزه قدرت در دولت آمریکا، از پست ریاست دفتر برنامه ریزی دفاعی پنتاگون برکنار شد. بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۷، ریچارد پرل، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور مربوط به برنامه ریزی امنیت بین المللی بود.
«پرل» معمار اصلی دکترین «تخریب خلاق» است که هدف آن بازسازی نقشه خاورمیانه با حمله به عراق است. او بخش هایی از این تئوری را در گزارش سال ۱۹۹۶ خود به کنگره آمریکا توضیح داد.
«پرل» به تاسیس دو مرکز فکری مهم در آمریکا کمک کرد; «مرکز سیاستگذاری های امنیتی» و «انستیتوی یهودی امنیت ملی». او همچنین از گردانندگان انستیتوی آمریکایی اینترپرایز و مشاور ارشد «بنیاد دفاع از دموکراسی» که یک مرکز فکری ضدتروریستی است می باشد. مدیریت روزنامه «جروزالم پست» از دیگر مشغله های پرل است.
آلن وایزمن، تهیه کننده سابق شوی تلویزیونی مشهور «۶۰ دقیقه» در کتاب «شاهزاده تاریکی...» به بررسی ابعاد مختلف شخصیتی ریچارد پرل و چگونگی پیمودن پله های ترقی از سوی او در دولت کارتر، ریگان و بوش می پردازد.
پرل ۶۶ ساله که از خانواده ای یهودی در نیویورک متولد شده است و یکی از اعضای فعال لابی اسرائیل در آمریکا محسوب می شود، از جمله سیاستمداران جنگ طلب و تندرویی است که حتی پیش از ابداع واژه نئوکان، سیاست های تندروانه خود را در دولت های کارتر و ریگان دنبال می کرد و از نخستین روزهای پس از حملات تروریستی یازده سپتامبر در مقام رئیس شورای سیاست گذاری دفاعی پنتاگون بر طبل حمله به عراق و سرنگونی صدام کوبید.
پرل از جمله سیاستمدارانی است که همواره خط جنگ طلبی و تندروی را در دولت های مختلف آمریکا دنبال کرده است و در اواخر دهه ۷۰ نیز از جمله مخالفان سرسخت مذاکرات خلع سلاح اتمی میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بود.
در سال های۱۹۷۰ هانری جکسون سناتور دموکرات ایالت واشینگتن (که در سال ۱۹۸۳ درگذشت) توافقنامه های خلع سلاح هسته ای را به باد انتقاد گرفت و در این راستا نسلی از جوانان علاقه مند به مسائل استراتژیک را تربیت کرد که در میان آن ها می توان از ریچارد پرل و ویلیام کریستول نام برد; استراتژیست هایی که در سال های بعدی هسته اصلی ایدئولوژی نئوکان ها را بنا کردند.
ریچارد پرل در دوران اوج تنش های جنگ سرد گفت: «باید نشان داد که تشنج زدائی دیگر کارآیی ندارد و اهداف پیروزمندانه را از نو مطرح ساخت».
سقوط افتضاح آمیز نیکسون و صعود جرالد فورد، رئیس جمهوری ضعیف و بی مایه، راه را بر نئوکان ها هموار کرده و این جناح توانست طی چند سال سیاست های خودرا در بطن حاکمیت آمریکا به کرسی بنشاند.
پرل همچنین مانند بسیاری از نئوکان های آمریکایی از هواداران تغییر رژیم در عراق بوده است و در سال ۱۹۹۸ از جمله امضاکنندگان نامه ای بود که به بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، برای اقدام نظامی در جهت سرنگونی صدام نوشته شد.
او همچنین تنها چند روز پس از یازده سپتامبر به روشنی از ارتباط میان القاعده و صدام حسین سخن گفت و طی مصاحبه ای با سی ان ان گفت که ارتباط میان صدام و بن لادن، حتی اگر هیچ مدرکی هم دال بر این مسئله پیدا نشود، بدیهی است.
پرل همچنین از طراحان اصلی حکومت عراق در دوران پس از صدام و از مدافعان احمد چلبی، بانک دار عراقی ساکن آمریکا، برای عهده داری مقام نخست وزیری عراق پس از سقوط صدام بود.
در پی حمله آمریکا به عراق، پرل نقش برجسته تری در صحنه سیاسی آمریکا پیدا کرد و در پی آن در مرکز کانون انتقادات مخالفان جنگ قرار گرفت. همین مسئله باعث شد تا در نهایت پرل تحت فشارهای منتقدان از ریاست شورای سیاست گذاری دفاعی وزارت دفاع آمریکا استعفا دهد.
همچنین بخش زیادی از کتاب وایزمن به اتهامات و جنجال هایی اختصاص دارد که حول قراردادهای تجاری سنگینی وجود دارد که طی دوران فعالیت پرل به عنوان مشاور پنتاگون میان وزارت دفاع آمریکا و شرکت هایی که پرل عضو هیات مدیره یا سرمایه گذارشان بوده است منعقد شده است.
این موضوع که در گزارش های کندوکاوی روزنامه نگار مشهور مجله نیویورکر، سیمور هرش هم مورد بررسی قرار گرفته است، یکی از مسائلی است که به استعفای پرل از مقام های رسمی خود در وزارت دفاع منجر شد، هر چند هیچ گاه این اتهام ها علیه او ثابت نشد.

نویسنده : نیما ملک محمدی

منبع : روزنامه مردم سالاری