پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


ذخیره سازی منابع انرژی، اصلی فراموش شده


ذخیره سازی منابع انرژی، اصلی فراموش شده
شدت برودت هوا در زمستان سال جاری در ایران موجب شد به بسیاری از مشکلا تی که در کشور وجود دارد پی ببریم. وقتی سرمای هوا چنان برای ما مشکل آفرین می شود که حتی چند مسابقه مهم فوتبال در کشورمان بدون حضور تماشگر برگزار می شود یا لغو می شود، باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که تا چه حد در مقابله با مسایل طبیعی، دچار ضعف هستیم. ضعف ما وقتی آشکارتر می شود که بدانیم این مسابقات فوتبال که یا لغوشده یا بدون حضور تماشاگر برگزار شده است صرفا به دلیل انباشته شدن برف در زمین مسابقه نبوده، بلکه یخ زدگی لوله های آب، عامل آن بوده است.
پس درک کنیم که سوانح طبیعی، فقط سیل یا زلزله نیست. سرمای هوا هم اگر پیش بینی های لا زم برای مقابله با آن صورت نگیرد، می تواند مشکل آفرین باشد و در این میان لغو مسابقات فوتبال، کوچکترین وپیش پا افتاده ترین این مشکلا ت است. مشکل بزرگ، زمانی است که گاز برخی از مناطق کشور قطع شود یا با افت فشار مواجه شود و آنگاه وقتی هزاران نفر از هموطنان ما در سرمای چندین درجه زیر صفر به خود لرزیدند در می یابیم که عدم پیش بینی لا زم برای مقابله با برودت کم سابقه هوا، می تواند جان انسان ها را هم به خطر بیندازد.
البته در زمستان سردی که اکنون به نیمه رسیده است، تولید گاز کشور به طور بی سابقه ای افزایش یافت و رکورد تازه ای بر جای گذاشت، تا هم قطع واردات گاز ایران از ترکمنستان را جبران کند و هم پاسخگوی سیل فزاینده افزایش مصرف داخلی باشد. اما وقتی مصرف از حد معمول تجاوز کند، دیگر رکورد شکنی در تولید هم نمی تواند پاسخگوی مصرف باشد. طی هفته های اخیر یادداشت ها، مقاله ها و نقدهای مخلتف و متعددی در مورد دلا یل بروز مشکل قطع گاز یا افت فشار گاز در کشور منتشر شد که اغلب آنها هم به موضوع عدم بهره گیری مناسب از منابع گازی کشور می پرداخت که موضوع درستی است. چرا که کشور ما به عنوان کشوری که پس از روسیه دارای دومین ذخایر گاز جهان است و هم اکنون نیز به جز صادرات به ترکیه، صادرات دیگری ندارد، طبیعتا نباید در تامین گاز داخلی خود دچار مشکل باشد. اما مشکل از آنجا سرچشمه می گیرد که میدان گازی پارس جنوبی که نیمی از ذخایر گاز ایران و ۸ درصد از ذخایر گاز جهان را در خود جای داده و بین ایران و قطر مشترک است، تاکنون بخش محدودی از آن افتتاح شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است. در حالی که اگر خواستار افزایش تولید گاز در کشور هستیم، باید با سرعت بیشتری نسبت به افتتاح فازهای باقیمانده از این میدان بزرگ گازی اقدام کنیم.
اما آنچه مدنظر ماست، نه افزایش تولید بلکه ایجاد شرایط مساعد برای ذخیره سازی گاز در کشور است. بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، همواره منابع انرژی مورد نیاز خود همچون نفت، گاز، بنزین و گازوئیل را در مخازن وسیعی ذخیره می کنند تا در صورت نیاز که حاصل افزایش مصرف یا کاهش تولید است، با شوک ناگهانی مواجه نشوند. به عنوان مثال کشور روسیه چندین مخزن هیدروکربنی برای ذخیره در نظر گرفته است و این امر در مورد کشور ایالا ت متحده آمریکا هم صدق می کند. اما طی چند سال اخیر در کشور ما تدبیری برای ذخیره سازی گاز اندیشیده نشده است و در این زمینه دچار کاستی هستیم. هر چند میدان یورت شا در ورامین که برای ذخیره سازی گاز در نظر گرفته شده است در حال افتتاح است اما ظرفیت آن بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب نیست و پیش از این توانایی ذخیره سازی گاز را ندارد. ما به میادینی نیاز داریم که توانایی ذخیره سازی بیش از یک میلیارد متر مکعب گاز را داشته باشد.
باید بپذیریم که حتی اگر تولید گاز در کشور به سطح مطلوب برسد، باز هم مواقعی هست که نمی توانیم گاز را به میزان مورد نیاز تولید کنیم و پاسخگوی افزایش ناگهانی مصرف گاز در کشور باشیم. کما اینکه در یک ماه اخیر، حتی در صورت پیش بینی سرمای بی سابقه هوا، قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران غیرقابل پیش بینی بود. بنابراین باید اصل ذخیره سازی منابع انرژی در کشور را، آن هم نه فقط در مورد گاز، بلکه در مورد نفت، بنزین و گازوئیل بیش از گذشته جدی بگیریم و بدانیم که تنها در این صورت است که توانایی پاسخگویی به رخدادهای غیر مترقبه یا غیرقابل پیش بینی را خواهیم داشت.
نویسنده : حمیدرضا شکوهی
منبع : روزنامه مردم سالاری


همچنین مشاهده کنید