آیا شما هم عصبانی می شوید ؟

عصبانیت از احساسات طبیعی انسان است که همه ما آن را تجربه کرده ایم . با این همه افراد زیادی ‌عصبانیت را حسی بد یا منفی تلقی می کنند که مانع از بیان احساسات به روشی طبیعی و مؤثر می گردد. ‌مقاله حاضر به بررسی این حس و شیوه به کارگیری آن ، به طریق مؤثر در زندگی می پردازد.‌
● عصبانیت چیست ؟
عصبانیت یک حس طبیعی است درست مانند شادی ، غم و اندوه . احساسات زمانی بروز می کنند که اتفاقی ‌برای فرد رخ دهد . عصبانیت وقتی بروز می کند که فرد احساس کند مثلاً با او به درستی رفتار نشده است . ‌با بروز این حس ، بدن مقدار زیادی از ترکیبات شیمیایی را که موجب تغییر نحوه کارکرد بدن می گردند ‌آزاد می نماید . این تغییرات عبارتند از :‌ تلمبه زدن سریعتر قلب،نفس نفس زدن، بالا رفتن دمای بدن، لرزیدن. این تغییرات ، بدن را آماده درگیری یا فرار از موقعیت به وجود آمده می کند و قدرت و هوشیاری را ‌آنقدر بالا می برند که می توان با گریختن یا ایستادن برای درگیری ، به جهت دفاع از حق و امنیت فردی از ‌خود محافظت کرد . کاری که مردم در گذشته انجام می دادند . در حال حاضر وقتی کاری درست انجام ‌نگیرد هنوز همان تغییرات فیزیکی وجود دارند اما در بیشتر اوقات این وضعیت طوری نیست که بتوان ‌درگیری فیزیکی پیدا کرد یا گریخت . بنابراین تغییرات فوق همچنان وجود خواهند داشت و برای خلاص شدن ‌از آنها راه آسانی وجود ندارد .‌عصبانیت رابطه نزدیکی با سایر احساسات از جمله ترس ، ناراحتی ، یأس و ناامیدی دارد اما گاهی ، تنها ‌احساسی است که فرد برای نشان دادن هیجانات خود انتخاب می کند .‌ گاهی اوقات حتی نمی توان آن را از سایر احساسات تمیز داد . برای مثال یک یخ شناور را تصور کنید . ‌روی آب بخش کوچکی از یخ وجود دارد که می توان آن را حس عصبانیت تلقی کرد . نصف بیشتر یخ در زیر آب قرار دارد که حاکی از سایر احساسات مرتبط با عصبانیت مانند ترس ، ناراحتی ، شرمندگی و غم می ‌باشد . ‌زمانی که عصبانی شدید ، مکث کنید و از خود این سؤالات را بپرسید : واقعاً چرا عصبانی هستم؟ آیا به ‌خاطر ترسیدن از چیزی است ؟ آیا احساس می کنم برخورد نامناسبی با من صورت گرفته است ؟ آیا مسئله ای ‌احساساتم را جریحه دار کرده است ؟ آیا احساس می کنم به من و خواسته هایم بی احترامی شده است ؟ آیا این ‌عصبانیت ، من را به یاد تجربه ناراحت کننده ای می اندازد ؟ آیا از عصبانی شدن هراس دارم ؟
● چه کسی عصبانی می شود ؟
همه از پیر و جوان و زن و مرد در هر زمانی عصبانی می شوند . بسیاری تصور می کنند مردها بالاخص ‌پسرهای جوان بیشتر از خانمها عصبانی می شوند . این تنها یک تصور است . چنین عقیده ای شاید از آنجا ‌نشأت گرفته باشد که مردان و زنان عصبانیت خود را به شیوه های مختلف بروز می دهند .‌به مردان و پسران گفته می شود که باید محکم باشند و این خلاف مردانگی است که ترس ، ناراحتی ، ‌مخالفت و سایر احساسات ناراحت کننده خود را بروز دهند . اگر آنها احساسی غیر از عصبانیت را نشان ‌دهند ، دیگران چه می گویند .‌به زنان و دختران معمولاً می آموزند که عصبانی شدن ، رفتاری خانمانه نیست . اگر آنها عصبانیت خود را ‌بروز دهند دیگران چه می گویند ؟ این بدان معناست که زنان بیشتر عصبانیت خود را پنهان می کنند یا آن را ‌نادیده می گیرند .‌یک فیلم سینمایی ، مجله یا کمدی عامه پسند را تصور کنید . شخصیت های مرد و زن چه احساساتی را نشان ‌می دهند ؟ شخصیت آنها شبیه کیست ؟ فکر می کنید این شخصیت ها به مردان و زنان در خصوص ‌احساساتشان چه پیغامی می دهند ؟
● جنبه مثبت عصبانیت:
علیرغم نحوه بروز عصبانیت آن چنان که دیده می شود ، این احساس در زندگی ما می تواند مفید باشد و در ‌دستیابی به موارد ذیل به ما یاری رساند :‌ برای نیل به اهداف ، کنترل موقعیت های اضطراری و حل مشکلات‌، ‌‌ کمک به بروز استرس ها و فشارهای عصبی به شیوه ای صـحـیـح‌، صـحـبـت بـا دیـگـران در خـصوص احساسات خود‌، برانگیختن تغییرات در جهت عدالت اجتماعی‌. ‌ در گذشته که زنده ماندن کار پر مشقتی بود عصبانیت برای ادامه بقا سهم مهمی ایفا می کرد . وقتی مردم ‌بدوی امنیت خود را از سوی حیوانات وحشی یا دشمنان در خطر می دیدند مقادیر زیادی ترکیبات شیمیایی از ‌طریق حس عصبانیت وارد مغز می شد . این ترکیبات شیمیایی قدرت بسیار زیادی برای فرار کردن ، ایستادن ‌و درگیر شدن با مهاجمان ، تمرکز داشتن در طی درگیری و کاهش حس درد تأمین می کرد.‌چنین واکنش هایی ،بخشی از نحوه عکس العمل بدن برای دفاع از خود و کمک به واکنش در مقابل موقعیت ‌های خطر ساز یا تهدید کننده هستند .‌
● در زندگی امروزی ، عصبانی شدن در موارد زیر مفید است :‌
‌‌‌وقتی که با شما رفتار نامناسبی صورت گرفته یا به احساساتتان صدمه خورده است، ‌‌کمک به حفظ احساسات مثبت‌، ‌‌‌ کمک به اعتماد به نفس و دفاع از حقوق فردی‌، ‌‌ نشان دادن عدم تأیید نقض قوانین یا معیارهای اجتماعی .‌ ایجاد تغییراتی در شیوه حیات جامعه . عصبانیت می تواند مفید باشد اما تنها با این شرط که به روش مؤثری آن را بروز دهید و به خود یا ‌دیگران و یا به اموال آسیب نرسانید .‌
● جـنـبـه مـنـفـی عـصـبـانـیت
برخی مردم معتقدند عصبانیت همیشه منجر به طغیان می شود و در نتیجه انواع مختلف خشونت ، یا حتی ‌آزار و اذیت کودکان به وجود می آید . افراد دیگر معتقدند از آنجا که بروز عصبانیت نامعقول است باید آن را ‌پنهان کرد . بروز عصبانیت به این شیوه می تواند برای خود فرد ، سایر افراد یا برای مسائل مهم در زندگی ‌وی ، منفی ، مخرب و زیان آور باشد .‌
● اگر به کرات عصبانی می شوید ، بدانید که‌:
در حفظ دوستان ، شرکاء ، خانواده یا کار خود دچار مشکل می شوید، ‌خود و سایرین را به شدت ناراحت می کنید، ‌ خودتان و دیگران را ( اغلب آنهایی را که دوستشان دارید ) می رنجانید، ‌‌ در نهایت تنها و غمگین می شوید ‌‌ و یا عصبانیت شما به خشونت منجر می شود که غیر قانونی است و احتمالاً دستگیری یا سایر جرائم را به ‌دنبال خواهد داشت ، عصبانیت می تواند زندگی شما را زیر سلطه خود درآورد .‌ اگر فرد افسرده باشد یا کمتر زندگی خود را کنترل کند ، گاهی اوقات از عصبانیت برای تدبیر یا ترساندن ‌دیگران استفاده می کند ؛ زیرا این حالت حس توانایی و قدرت و کنترل برافراد پیرامون را ایجاد می کند و ‌حفظ رابطه را با مشکل روبرو می سازد و می تواند منجر به احساس گناه یا شرم شود . چنین احساساتی ، ‌اعتماد به نفس را کم و عصبانیت و تنهایی را زیاد می کند. بنابراین ، ناراحت کردن دیگران با استفاده از ‌عصبانیت به هر نحوی هیچ وقت مطلوب نیست .‌ از سوی دیگر ، وقتی مردم عصبانیت خود را پنهان می کنند این حس در جای دیگری بروز می کند و خود ‌فرد را در کنترل می گیرد .‌وقتی عصبانیت خود را پنهان می کنید ممکن است به نتایج زیر برسید :‌ ‌‌ این شیوه تنها د رکوتاه مدت کارایی دارد .‌‌‌ دچار افسردگی ، کمیِ اعتماد به نفس یا اضطراب می گردید، ‌‌ احساس بسیار بد و ناخوشایندی پیدا می کنید و از خود متنفر می شوید و ‌ به خود آسیب می رسانید ، یا خود را مجازات می کنید، ‌‌ اغلب در برابر مسائلی که معمولاً باعث نگرانی شما نمی شوند به شدت واکنش نشان می دهید، ‌ افرادی را هدف قرار می‌دهید که با علت اصلی عصبانیت شما هیچ رابطه‌ای ندارند .‌ این شیوه ها مانع از مقابله سالم و مؤثر با عصبانیت می شوند و این بدان معناست که عصبانیت مانند بحران ‌عاطفی عظیم و پنهان ، برای آسیب رساندن به خود فرد یا دیگران در انتظار فرصت است .‌

منبع : روزنامه آفتاب یزد