کاربرد درمان‌های جایگزین در کودکان مبتلا به سرطان

اگرچه درمان‌های جایگزین (Alternative Medicine) که با عنوان‌هایی مثل درمان‌های مکمل، غیرآلوپاتیک، غیرمتداول، کل‌نگر یا درمان‌های طبیعی از آن‌ها یاد می‌شود، روز به روز در میان مردم بیشتر شناخته شده و بهره‌گیری از آنها در بین جوامع مختلف در حال افزایش است، اما متاسفانه بطور گسترده و موازی با استقبال مردم، توسط پزشکان و متخصصان مورد توجه و تایید قرار نگرفته است. نمونة این درمان‌های جایگزین شامل: ماساژ درمانی، طب سوزنی، انرژی‌های شفابخش، تصویرسازی ذهنی، نیایش و استفاده از گیاهان دارویی برای درمان است.
براساس آمار و اطلاعاتی که در سال ۱۹۹۰ در آمریکا جمع‌آوری شده، تعداد افرادی که به متخصصان درمان‌های طبیعی مراجعه کرده‌اند نسبت به افرادی که به متخصصان و پزشکان مراجعه کردند، بیشتر بوده‌است. دلیل بیمارانی که از درمان‌های جایگزین استفاده کردند، نارضایتی از طب آلوپاتیک، علاقمندی به استفاده از شیوه‌های طبیعی و شفایابی طبیعی بوده است.
بر اساس تحقیقاتی که انجام شده آمار استفاده از روش‌های درمانی جایگزین و مکمل در افرادی که از بیماری‌های مزمن یا سرطان رنج می‌برند نسبت به افرادی که دچار ناراحتی‌های سطحی و زودگذرند، بیشتر است. آمار نشان داده است ۲۰ تا ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان از درمان‌های جایگزین استفاده کرده‌اند و یا به استفاده کردن از آن فکر می‌کنند. هرچند که بیشتر تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده در مورد استفاده از درمان‌های جایگزین در درمان سرطان درافراد بزرگسال است اما ۲ تحقیقی که اخیرا در این زمینه صورت گرفته، کاربرد درمان‌های جایگزین را در کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایشان بررسی کرده است.
نتایج اولین نظرسنجی در سال ۱۹۷۷ از ۶۹ خانواده‌ای که کودک سرطانی داشته و به مرکز مطالعاتی اندرسن مراجعه می‌کردند نشان داد که ۹ درصد آن‌ها از درمان‌های جایگزین برای درمان کودکان بهره‌ برده و ۶ درصد خانواده‌ها به استفاده از این شیوه‌ها تمایل داشته‌اند.
در نظر سنجی دیگری که در سال ۱۹۹۴ در استرالیا انجام شد مشخص شد ۴۶ درصد از ۴۸ کودکی که مبتلا به سرطان بودند، حداقل از یکی از شیوه‌های درمانی طب جایگزین استفاده کرده‌اند. متاسفانه کمتر از نیمی از این خانواده ها، این موضوع را با پزشک کودک خود درمیان گذاشته بودند.
در تحقیق پیش رو برخلاف سایر تحقیقات انجام شده در این مورد، گروه کنترل برای مقایسه در نظر گرفته شده است. بنابراین گروهی از کودکان مبتلا به سرطان و گروهی از سایر کودکان که به سرطان مبتلا نبوده و فقط برای چکاپ یا درمان‌های سطحی مراجعه می‌کردند، تشکیل شد.
مصاحبه‌کنندگان – متخصصان کلینیک در مورد روش تحقیق و درمان‌های جایگزین تعاریفی به والدین کودکان ارائه دادند، اگر یکی از والدین در مورد شیوه یا مرحله خاصی از درمان‌ سئوالی داشت یا موضوعی را درک نمی‌کرد، مصاحبه‌کنندگان موظف بودند ابهامات ذهن آنها را برطرف کنند. والدین به ۳۰ پرسش مصاحبه کنندگان پاسخ دادند. این پرسش‌ها مسائل اقتصادی، اجتماعی، جنس، سن، نژاد، درآمد، وضعیت اجتماعی، تحصیلات و … را پوشش می‌داد. والدین کودکان مبتلا به سرطان در مورد عوارض و ضررهای احتمالی، شیوه تشخیص، زمان تشخیص و مراحل کار، چگونگی تخفیف پیداکردن بیماری و زمانی عود آن، سوالاتی را با مصاحبه کنندگان در میان گذاشتند.
● آنالیز آماری
آنالیز آماری این تحقیق به وسیله سیستم آنالیز آماری SAS انجام و از شیوه‌های آماری X۲ برای بررسی رابطه بین تحقیق و فاکتورهای فهرست شده، استفاده شد.
برای تنظیم و تعدیل تفاوت‌های توزیع آماری در گروه کنترل و گروه اصلی، آنالیز چند متغیره برای رسیدن به پاسخی منطقی انجام شد و شیوه‌های خاص از درمان‌های جایگزین، به عنوان مجموعه‌ای از متغییرهای دو بخشی در این تحقیق ثبت شد. درآمد خانواده، قومیت، محل زندگی بیماران همگی ارتباط مستقیمی با شیوه و نوع درمان انتخابی داشت.
در این تحقیق گروه‌ها بر اساس نژاد، درآمد و وضعیت خانوادگی طبقه‌بندی شدند.
مراجعه گروه کنترل به کلینیک به دلیل بیماری‌های گوش، گلو و بینی، مشکلات پوستی و یا برای چکاپ عمومی بوده است. در میان گروه بیماران سرطانی، عموما نوع سرطان کودکان، سرطان خون (۳۰ درصد) و تورمورهای بدخیم سرطانی (۲۲ درصد) گزارش شده است.
● فاکتورهای آماری
هر دو گروه در تحقیق از لحاظ جنس، تحصیلات والدین، وضعیت و طبقه خانوادگی و جمعیت خانواده و ... وضعیت مشابهی داشتند. اما در خصوص توزیع نژاد، درآمد، خانواده و وضعیت تاهل تفاوت‌هایی بین ۲ گروه وجود داشت. تعداد خانواده‌های سفید پوست در گروه سرطانی‌ها نسبت به گروه کنترل بیشتر بود. همینطور، بیش از نصف خانواده‌های سرطانی درآمدی بیش از ۲۰ هزار دلار داشتند در حالیکه در گروه کنترل فقط ۲۵ درصد خانواده‌ها درآمدی در این سطح داشتند.
روی هم رفته، ۶۵ درصد گروه بیماران سرطانی و ۵۱ درصد گروه کنترل از برخی از روش‌های درمان‌های جایگزین استفاده کرده‌ بودند، و با حذف شیوه‌های درمانی چون، نیایش و دعا درمانی، ۴۲ درصد از گروه کنترل و ۴۵ درصد از گروه سرطانی‌ها از شیوه‌های دیگر درمان‌های جایگزین استفاده کرده‌اند.
● دلایل استفاده از درمان‌های جایگزین و منابع اطلاعاتی آن
والدین دلایل مختلفی را برای استفاده از درمان‌های جایگزین، به ویژه ایمان داشتن به اثرات شفابخشی نیایش و دعا مطرح کردند.
با این وجود. ۶۰ درصد والدین نتوانستند دلیل مشخصی را در این زمینه بیان کنند. تنها ۵ نفر بودند که نارضایتی خود را از درمان‌های سنتی و طبیعی اعلام کردند هرچند گروه تحقیق هیچ رابطه‌ای را بین عدم رضایت والدین با مصرف داروهای سنتی و استفاده از درمان‌های جایگزین پیدا نکرد.
در میان بیمارانی که از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کردند ۵۹ درصد والدین کودکان سرطانی و ۵۶ درصد والدین کودکان گروه کنترل، در مورد درمان‌های جایگزین از خانواده و دوستانشان اطلاعاتی بدست آورده بودند.
● ارتباط با پزشک
سوال اکثر والدین کودکان سرطانی این بود، که آیا می‌توانند پزشکان کودکانشان را از این جریان مطلع کنند و در مورد استفاده از درمانهای طبیعی و طب جایگزین با آنها صحبت کنند یا خیر؟ در میان بیمارانی که از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کردند، تنها ۲۲ درصد از گروه کنترل در مقایسه با ۵۳ درصد از گروه سرطانی‌ها این مسئله را با پزشکان خود مطرح کردند.
براساس آماری که در دست داشتیم، خانواده کودکان در گروه کنترل که درآمدی کمتر از ۲۰ هزار دلار داشتند و یا خانواده‌هایی که از نژاد سفید نبودند شانس کمتری برای طرح این موضوع با پزشکان خود پیدا می‌کردند.
● فاکتورهای دیگر
تعداد والدینی که از درمان‌های جایگزین برای دردهای مزمن خود استفاده می‌کردند بین دو گروه کنترل و گروه سرطانی‌ها تفاوت چندانی نداشت، اما والدینی که خودشان از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کردند، استقبال بهتری از استفاده از این شیوه‌های درمانی برای کودکانشان داشتند.
۷۳ درصد والدین در گروه‌ سرطانی‌ها و ۹۲ درصد والدین در گروه کنترل از این شیوه‌ها هم برای خود و هم برای کودکانشان بهره می‌بردند.
از میان والدین گروه کنترل، ۳۲ درصد آنها معتقد بودند که اگر کودکانشان مبتلا به سرطان بودند، آنها نیز از درمان‌های جایگزین برای درمان آنها استفاده می‌کردند، صرف نظر از اینکه سرطان کودکانشان با درمان‌های متداول نیز درمان می‌شود.
● شرح موضوع
این مطالعه در حقیقت کاربرد درمان‌های جایگزین را در خانواده هایی که کودکانی مبتلا به سرطان دارند و جمعیتی از کودکان که برای مراقبت‌های روزانه و یا درمان بیماری‌های مختصر و سرپایی به کلینیک مراجعه کردند، بررسی و مقایسه می‌کند. داده‌ها نشان می‌دهد که استفاده از درمان‌های جایگزین تنها محدود به کودکانی نیست که گرفتار بیماری‌های سخت و ناعلاج هستند بلکه توسط افرادی که مبتلا به بیماری‌های دیگری نیز هستند استفاده می‌شود.
ارائه تعریف واحدی از درمان‌های جایگزین، کمی بحث برانگیز است. کلمه جایگزین، کلمه‌ای گمراه کننده است، که دلالت بر استفاده از درمانی‌دارد که جایگزین درمان‌های متداول و رایج می‌شود.
بسیاری از تکنیک‌های درمان‌های جایگزین ممکن است به عنوان بخشی از استانداردهای درمانی و طبی مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، تکنیک‌های آرام‌بخشی، تصویرسازی و خود هیپنوتیزمی خیلی اوقات توسط متخصصین تومورشناسی برای کمک کردن و کاهش پروسه درد در کودکان مبتلا به سرطان آموزش داده می‌شود.
اگر چه برخی از این درمان‌ها در بیمارستان‌ها استفاده‌ می‌شود، جالب است بدانید که ماساژدرمانی و تکنیک‌های آرام‌بخشی بیشتر در گروه کنترل کاربرد داشته تا در گروه سرطانی‌ها.
اگرچه بسیاری از والدین در مورد چگونگی اثرات دعا و نیایش به عنوان یکی از شیوه‌های درمان‌های جایگزین مشتاق بودند، ولی در این تحقیق، نیایش و دعا مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته؛ چرا که نیایش‌درمانی تا کنون برای درمان بیماری خاصی به کار نرفته، ضمن آن‌که تعداد کمی از پزشکان نیایش و دعادرمانی را برای درمان تجویز می‌کنند یا آن را به عنوان بخشی از درمان‌های استاندارد می‌شناسند.
علت اصلی این است که مذهب و باورهای اعتقادی در دانشگاه‌ها و مدرسه‌های عالی پزشکی تدریس نمی‌شود و از طرفی تدریس این دروس در رشته‌های پزشکی شاید بی‌جا و نامناسب به نظر بیاید. با این وجود، پزشکان در تلاش‌اند تا قانون و قاعده حالات معنوی و نیایش و دعا را در امر شفا و درمان بیماری‌ها در کنفرانس با حمایت انستیتو ملی سلامت بررسی و مطالعه کنند.
در این تحقیق، کاربردهای درمان‌های جایگزین را درکنار درمانهای رایج بررسی کردیم. براساس تعریف، هیچ یک از موضوعات ما در استانداردهای درمانی رد نشد، اگر چه ارزشیابی این امر به طور رسمی صورت نگرفته است.
ما درمان‌های جایگزین را شیوه‌هایی تعریف می‌کنیم که توسط پزشکان برای بیمار تجویز نمی‌شود و یا جزو درمان‌های متداول نیست.
نتایج تحقیق نشان داد به طورکلی ۵۱ درصد از کودکان مراجعه‌کننده به کیلینک از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کردند، در حالی که در تحقیقی مشابه در سال ۱۹۹۴ در کانادا این آمار ۱۱ درصد ذکر شده است. همین مسئله گویای کاربردی‌تر شدن درمان‌های جایگزین (به استثنای نیایش و دعادرمانی، درمان‌های خانگی و بی‌تجویز) و نهایتا توجه بیشتر متخصصان و پزشکان در این حوزه است. با حذف شیوه‌های درمانی ذکر شده و آنالیز داده‌ها این نتیجه به دست آمد که ۳۹ درصد بیماران هنوز از درمان‌های جایگزین استفاده می‌کنند و این میزان باز هم نسبت به تحقیقی که در کانادا صورت گرفته رقم بالاتر و قابل توجهی است.
در تحقیق انجام شده، تفاوت‌هایی بین استفاده از شیوه‌های درمان‌های جایگزین با دیگر تحقیق‌ها به چشم می‌خورد. به عنوان مثال بیماران کانادایی برای درمان علاقه بسیاری به استفاده از هومیوپاتی، ناتروپاتی و طب سوزنی داشتند و بیماران استرالیایی هیپنوتیزیم، تصویرسازی ذهنی و ریلکسیشن را به شیوه‌های درمانی دیگر ترجیح می‌دادند. در حالی که بیماران شرکت‌کننده در این تحقیق، اغلب نیایش و دعادرمانی، ماساژدرمانی، شفا بخشی روحی و معنوی و ریلکسیشن را به عنوان درمان‌های جایگزین مفید و مورد علاقه خود برای درمان انتخاب می‌کردند و به ندرت تمایل به استفاده از طب سوزنی و یا هومیوپاتی داشتند. شفابخشی روحی و معنوی نیز اغلب توسط گروه سرطانی استفاده می‌شد که تنها درصد کوچکی از بیماران استرالیایی خواهان استفاده از آن بودند. وجود این تفاوت‌ها و سلیقه‌های مختلف در انتخاب شیوه‌های درمانی قطعا به وجود تفاوت‌های فرهنگی، قومی، نژادی و یا فاکتورهای دیگری که قبلا ذکر شد وابسته است.
● تاثیر نیایش و دعا درمانی در بهبود حال کودکان سرطانی
بسیاری از خانواده‌های کودکان سرطانی تمایل زیادی به استفاده از نیایش و دعا درمانی داشتند. علت اصلی این امر را اغلب این چنین بیان می‌کردند که، پاکی و معصومیت کودکان مبتلا آنها را وادار می‌کند تا از هر وسیله‌ای برای تسلی، آرامش، و تقویت روحی و تسکین دردهایشان کمک بگیرند.
به همین سبب نیایش و دعا به عنوان شیوه‌ای از درمان به شکل وسیعی توسط متخصصان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت، نتیجه این بررسی شواهد گیج‌کننده‌ای را مشخص کرد. مارویک یکی از متخصصان و علاقه‌مندان درمان‌های طبیعی، ۱۱۵ مقاله را در مورد نیایش و خواندن دعا و نماز و تاثیرات آن برای کسب سلامتی بررسی کرد.
براساس گزارش او ۳۷ نمونه از این مقالات اثرات مثبت نیایش و دعا درمانی، ۴۷ مورد اثرات منفی نیایش و دعا درمانی را بررسی کرده بودند و ۳۱ مورد هیچ کدام از این اثرات را بررسی نکرده‌بودند. همکاران وی کینگ و بوشویچ در مطالعاتشان به این نتیجه رسیدند که بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری‌های سخت و ناعلاج تمایل زیادی دارند تا با پزشکانشان در مورد زندگی روحی – معنوی خود صحبت کنند، و یا پزشکانشان در مورد این مسائل سوالاتی از آنها بپرسند.
براساس تحقیقات این دو، ۴۸ درصد از بیماران تمایل دارند تا به همراه پزشک معالجشان نیایش کنند و دعا بخوانند یا در مراسم نمازگذاری شرکت کنند و ۴۲ درصد معتقدند که پزشک موظف است در مورد تجربیات روحی- روانی بیمار و دنیای معنوی او مسائلی را مطرح کند واو را راهنمایی کند. چرا که آنها معتقدند که تمرین‌های روحی – معنوی و نیایش و دعا موجب می‌شود این افراد شرایط مطلوب‌تری برای درمان و تحمل دوره درمان و بیماری خود داشته باشند.
بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به فراوانی درمان‌های جایگزین و کاربرد آنها و تمایل روبه افزایش مردم در بهرمندی از این شیوه‌ها، پزشکان و متخصصان آلوپاتیک می‌بایست با دید دیگری به این جریان بزرگ نگاه کنند، و حداقل از بیمارانشان در مورد روش‌های درمانی جایگزینی که قبل از مراجعه به آنها تجربه کرده‌اند، پرس‌وجو کنند.
مطالعات نشان داده والدین بیمار یا افرادی که از این نوع درمان‌ها استفاده می‌کنند از طرح این مسئله با پزشکان معالج خود ترس دارند. اگر چه در بیشتر موارد طرح موضوع با پزشکی منجر به مشاجره‌های ناراحت‌کننده می‌شود ما توصیه می‌شود حتما استفاده از هر نوع درمان‌های مکمل و جایگزین را با پزشک معالج‌تان در میان بگذارید. این امر ضمن آن‌که به بهبود روابط شما و پزشکتان کمک می‌کند، تاثیر بسیار خوبی در تشخیص، تجویز پزشکتان دارد.
دکتر اسپیگل بالت یکی از متخصصان شرکت کننده در این پروژه، تاکید زیادی بر برقراری این نوع رابطه بین بیمار و پزشک دارد، او برای پزشکانی که علاقمند به برقراری رابطه درست و مفید با بیمارانشان در مورد استفاده از درمان‌های طبیعی هستند، دو پیشنهاد دارد: اول اینکه پزشکان علاقمند به این مطلب می‌بایست به طور منظم اطلاعاتی در مورد درمان‌های جایگزین و طبیعی کسب کنند، دوم، قضاوت‌های شخصی خود و دوستانشان را در مورد این درمان‌ها فراموش کنند و به تحقیقات و مطالعاتی که در این زمینه انجام می‌شود مراجعه کنند. به این ترتیب آنها می‌توانند با بیمار خود رابطه بهتری برقرار کنند و در صورتی که بیمار درک درستی از این شیوه‌ها نداشت او را در این زمینه راهنمایی کنند.

ترجمه آمنه فرخی

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی درمانگر