واژگان فارسی در زبان عربی

هیچ زبانی در دنیا نیست که از سایر زبانها واژه گانی قرض نگرفته باشد بطوریکه انگلیسی تفریبا ۷۰ درصد کلمات خود را از سایر زبانها بویژه انگلو ژرمن و لاتین گرفته است. عربی و فارسی نیز از همدیگر واژگان زیادی وام گرفته اند بطوریکه بیشتر اصطلاحات فقهی ، مذهبی و حقوقی از زبان عربی گرفته شده است اما عربی نیز به نوبه خود واژگان زیادی بشکل عربی شده از فارسی وام گرفته است.
● تعدادی از کلمات فارسی در ادبیات امروز عربی
بغ بگ بیک (بعضی به غلط این واژه را ترکی می دانند) به معنی ارباب امیر خداوند رهبر دینی، مرشد و هدایتگر است که بغ دخت( بیدخت) ایزد بانو نام دیگر آناهیتا فرشته آبها و پاکی. بغداد بغ لون( خانه) بغلان( خانه خدا، خانه فرشته) موسی بیک (موزامبیک) از آن ساخته شده است. شاهنشاه. وزیر. وزارت. مرزبان. اسوار. دیوان. برید. ورق= ورق اوراق . دین. مصر ( میثرا- الهه الشمس) . تاج. سفته.صک چک سنجه خنجر جوشن.خود. زرد. خدنک - ساروخ - صاروخ - هاون - ستون استون استوانه - نام ستارگان :هرمس ناهید.بهرام. مهر.کیوان. تیر ، ماه ،بروین. ناهد و در موسیقی نای نی سورنا بربط تنبور صنج سکاح سیکاه همگی فارسی هستند که به زبان عربی راه یافته اند. جم – عجم - هخامنش—اخامین .اخمین. دیباچه. اسیر. میر. - پاک پاکیزه = باک باکره . پگاح = صباح - پیام= بیان - پرتغال = برتغال. پروانه فروانه = فرواشه فراشه -
قوس قزح . استاذ - افعی- حلزون. ورق . ورد - ورده - جیب = جیب . دور- دوران - لج لجاجت لجوج . تریاک= تریاق . دوریه . استوانه- شاد ( فرح ). شادان.شاذان . شیشه. استرزاق.
نو ،استانف . لغو – الغاء. لگام = لجام .امیر= امیر . رقص خزانه.استارلب= اسطرلاب .شلاق اصله شملاق و چماق . هزاره = حضاره . حور= حوریه . فتیله . فارس فرسان . .بخار- بخور . جهنم - جهنم . ریش= ریش (پر) – رمز- جهاز . دیباچه = دیباجه. زیور= زینت . خیار . جربزه. صابون . گچ = جص . غوغا.غال= غار .سوگ( تونل )= سوق . چهار سو = شارسو. زنبور= رنبور .زنانی (زننما) زانی. زانیه. زان دین . دستور .ترجمان = ترجمه . کرباس= قرتاس . گدا= کدا تکدی . قاب ( کاب) کعب - بوس - بته = پته= بطاقه(بلیط) - کلات قلات= قلعه قلاع - دلو دوالی - رنگ= رنج. خانکه، لکلکه. خانه - شاهی، شهی( لذیذ). شیرین .شمع و شمعدان . - شلوار= سروال سراویل -
الف:
ابریشم = ابریسم - اندازه = هندسه - اندام = هندام - انزروت = عنضروت نوعی چسب
ارغوان= ارجوان - آشوب= آشوب - آبریز = ابریق - ابره = حباری - نوعی کبک
آذرگون = آذریون - ارگ – بورگ = برج - آجر - استوانه = استوانه استوی - ایل آل = اهل - اکسیر اصیر( شیرازه)عصیر عصاره - آزاتا آزاده = آزیتا - آخر - امیر- میر
انجمن= الهنزمن - الماس = الماس - اساس - اسپند = اسفنج -انبار الانبار - انبان = انبان - ارزن ، ارز - ارغوان- ارجوان- استاد = استاذ -
بـ :
بابا – باذام- بیجامه- بادنجان - باذنجان باذمجان- بندر- بقسماط – پاپوش= بابوش -
بستان بغستان باغستان بوستان - بلور- بورگ فورگ ارگ = برج، بردقوش = گیاه دارویی
باده – باطیه- بازار- برواز- بلوظه - باز به معنی باع و انداره - باغ داد .بغ داد = بغداد
بشارت – بوس = بوسه - برق – بنفشه = بنفسج - بدریخت = بطریق – برغول = برغل (گندم اسیاب شده) - درس، دس= درس مدرسه مدرس - دکان - دیبا= دیباج - دیباچه= دیباجه
دنگ = ضنک - دنب بره = طنبوره - دایه - دولت - دسته - دباره - دهلیز - دولاب - دلو- دول = دلو- دینار – قوزه (کوزه) گل پنبه - جوزق - غذا - نیزه – نیزک - نوروز= نیروز- نرگس - نرجس - نی، نای،- نازک، نشان - نسرین - نهی- نرد- بازی تخته.
س ـ ش:
سیب.= سیب سیبوی مصیب - سرایه - سرو – سندان - سرپوش = الطربوش - سراب - سمندر= سمندر – سنبوک = نوعی زورق - سوله پای (لاکپشت) سلحفاه - سرور - سفینه - سرداق سرطاق - سندس = نوعی پارچه- سراب= سراب- سرداب = سرداب سهم = سهم اسهم - سپهبد = اصبهبذیه - سبد= سبط – چکین = سکین =( خنجر - خونگر) - سرد= برد برودت بارد - سندباد و تند باد - سیب.= سیب سیبوی مصیب - سرایه،‌ سرداب = سرداب (انبار زیرزمینی)
سرو – سندان - سند- اسناد-استناد – استسناد - سرپوش =الطربوشئ - سمندر= سمندر - سوله پای (لاکپشت)= سلحفاه - سرور - شترنگ = شطرنج - شادان – شاذان- شاهین- شهری ،شهره، - شراب - شاهی، شهی( لذیذ)= شهی - شلوار= سروال سراویل
شادی = شادی ،شاطی - شیرین - شیشه - شهرزاد - شهرازاد- شاهراه- الشهره
شارجه= شارقه – دبی تعنی مکانین للاستراحه او اثنین بئر
شنطه- شویکار - شوربه - شال - شلوار
چغندر= شمندر- شمعکار - شهناز- شهی – شاهنه - شاهین ( باز) - شال = شال – شادی – شاذان - چمن = شمن = صنم - سروال، سراویل- شکر- سکر - شنبه سمبه سبت-
توت – تنور- تنبان تبان - تل (تپه)= تل اتلال - ترنگبین= ترنجبین - تابوت - تیمار= بیطار - تاس = طاسه - ترشی= طرشی - تشت = طشت- تب = طب طبیب- تمساح = تمساح تماسیح - تریاک= تریاق- تراج = دراج - تاووس= طاووس طاووس - تاج= تاج تتویج متوج - تازه = تازج طازج -
لک لک = لق لق – آب = لعاب الآب
و (حرف ربط) = و:
وارد، ورود= واردات ،مستوردات - ورم = تورم و مشتقات آن - وزن = وزن اوزان
ورد به معنی گل – ورل - ورد با کسر و به معنی حرف کلامه -
وارد واردات – مستوردات - دهش دهشت = وحش -
گ:
گنجینه= خزینه( انبان- انبار)= خزینه یخزن مخزن
گلستان = جلستان - گوهر، جوهر،جواهر، مجوهرات، جوهری
گنج = کنز، کنوز - گناه= جناه جناح جنحه جنائی
گل آب = جلاب - گلابی = کلابی - گرام = قران (عزیز داشتن – کرام کرم
گور ،گبر= قبر- گوگردگورید = کبرد کبریت - گویا، جویا، جوی = جواب اجوبه
گوربان گربان (خون برای نگهداری مرده از دیو)قربان - گرز= جرز - گربز= جربز - گریبان = جریبان - گیر= جیر - گچ = جص - گمرک = جمرک جمارک - گلنار = جلنار –
ک فارسی عربی:
کاروان =کاروان – قیروان
کتاب = +
کاری = الکاری = العقاری = سازنده - بنا
کندک(کندن) = خندق - کبایه - کیذ کید= کید - کیمیا( شیمی)= کیمیا
کنکه – کرکدن - کنده پیل = قندویل - کوسچ = کوسق - کمانچه= کمنجه - کرسی -
کابوس – کفچلیز =کفگیر= قفشلیل - کشیش= قسیس قسیسین - کنشت کنیست = کنیسه کنایس -
ن:
نور بر وزن دور، کور= نور منور تنویر
نفت= نفط - نامه = نامه + نعناع
نقش = نقش نقاش ینقش منقش - ناو، ناوخدا = ناخدا ناخذا - رقص = یرقص ارقص = رقص - روستا =
ر:
روستاق – الرزداق - رای = الرای - رونگ رونق= رونق
رهبان= ربان - رسم (کشیدن) رسم ترسیم رسام
رسم ( رفتار) رسم رسوم مرسوم - رکاب = رکاب- یرکب ارکب مرکب
رستم، - رانده - رامج = رامق - رهوان – رهوار( اسب رام)
رد = رد ارتداد یرد -
رو( برو) = رو، یراح یروح راحه استریح استراحه
رهنما رهنامج - راه بان رهبان ربان ( کاپیتان)
ز:
زاغر + زقله نام پرنده ای - زور= زور تزویر - زفران= زعفران - زورق - زواریق
زیاد = زیاد مزید یزداد- ازداد - زنگ ( کبود سیاه) - زنج - زنگبار زنجبار- زیان - زیان - زن- زنازنا زانی زانیه - زنجبیل - زمان = زمان ازمنه
زندیک = زندیق زنادقه - زنبق - زور – تزویر - زشت = رجس
زر = زر- زراب – زریاب - زرتک = زردج - زنگول = جلجول زنگ دام و گله
زرپران =زعغران - هوا= هوا – تهویه - هاون = هاون - دستور = دستور ( قانون اساسی)
دولاب - دلو - دود، اود عود (دود چشم زخم) - دولاب – دوغ - دیباج – دیدبان – دهقان = دهاقین – دهاقنه
چ ـ خ:
چنگ = صنج - چراغ = سراج سراجیل - چغندر = شمندر - چای = شای - ( چوپان) شبان = شبان شیبان - چین = صین - چی، شی= شی اشیاء
چلیپا چلیب ( علامت خورشید) = صلیب مصلوب تصلب
چوگان= صولجان - جسوس = جاسوس یتجسس اتجسس جستجو جواسیس
جوراب = جوارب - جاروب= شاروب،جاروف -
کیهان جهان،= جیهان - جوال ( توبره)- جوخ - خورشید - خور – خوری( شمس )
خاشاک= غساق - سیخ = سخ اسیاخ - خسرو =کسرو کسرا اکاسره
خوشاب= خشاف - خبر= خبراخبارخبیر خبرا خبره مخبر - خیارچنبر= خیارشنبر- خرپا = حربا = مارمولک - خمیر = خمیر مخمر- خراب= خراب خربت تخریب خرابه - خرد = کارت = خریط خرایط ( نقشه) خراط -
خط = خط خطاطی - خلال - خشخاش - حنا – حیوان - حیوان حیوانات
ف ـ ق:
فلفل – فنجان – فستان - فورگ- بورگ،برج= برج ابراج بروج - فانوس = الفانوس
فلز = فلز فلزات - فهم- فلک - فن = فن فنون فنان یفن - فیروزه = فیروزج - فرچه = ریشه - قرمز = قرمز – قفص - هوا = هوا(جو) . هوی و هوس
هاون= هاون - هیچ هیچ چیز = هشه - هیکل= هیکل هیاکله - هور – خور –
صبر = صبر اصبر یصبر صبور - صندل( نوعی گیاه دارویی صندلی = صیدلی( داروخانه) -
صابون - غذا - غذا تغذیه اغذیه مغذی
غرفه= غرف - آبکاری آبگری = عبقری
قلم - قهوه جوش - قاشق= الباشق - قسطاس( ترازو)(دسداس) قسط اقساط
قوچ = قوس اقواس - غوغا- قرنفل - قلاده = قلاده مقالید - قفطان= قفل - کنار – فوطه- یاقه( دسته گل)
طاجن ته چین - یلدا = یلد یولد تولد میلاد - سندس = السندس - کاگ ،گاک کیک = الکعک – کار کاری اکاری = عقاری - مهرگان = مهرجان- مینا میناء موانیء به معنی بندر و ساحل از کلمه مینو - مهره =
م :
مهر امهار و از همین کلمه مهر اسم فاعل ساخته شده و ماهر مهارت و یمهر امهر و مشتقات آن درست شده است.
مکوک(قرقره)=مکوک(موشک فضایی) منبر = منبر- مسگر = مسکر- مرد،مرت = موت اموات مات یموت . ماتم= ماتم - مغ داد- مقداد = مغداد- مزگت ، مذهب= مذهب - مذهب مذاهب اذهب یذهب استذهاب-
میدان - موازی = موازی محاذی یوازی متوازی - میزان – موز – بنانا - مندل - مینا( ساحل کناره بندر)= مینا- مومیایی - مجانی - مال= مال اموال تمویل - میث میثاق = میثاق- ماما (مادر)- مرزبان = مرزبان مرازبه- موج = فوج، افواج - لیمو = الیمون - لوبیا- لنگر = لنکر - لشگر = لسکر = عسکر عساکر- اود- دود = عود
عدس = عدس عدسیه – عروس - عنبر - عنکبود- عنکبوت اناکبود
پولاد = فولاذ - پند،فند فن= فن فنون فنان یفن - پروانه= فرنقه- پیروز = فیروز – پرده – برقه - پالوده =فالودج، فالوذج - پیل = فیل، افلال - پهلوان= بهلوان، بهلوانیه
پستان = فستان( کرست لباس زیر) - پردیس = فردوس فرادیس
پیک = فیک فیج فیوج افواج - پوزه = البوز- پونه = بونه - پاک = باک – پاکیزه = باکره – باکره- بکر - پگاه پگاح = صباح صبح اصبح یصبح مصباح - پیام= بیان بیانات تبین ابین تبین - پرتغال = برتغال - پروانه فروانه = فرواشه فراشه فراشات افرشه

تهیه کننده : محمد عجم
منبع: وبلاگ خلیج فارس نامی کهن تر از تاریخ
نویسنده: محسن
http://gahshomar.blogfa.com/