سرمایه گذاری صنعتی کم بازده در خارج از ایران

در حالی که طی سال های گذشته ایران در کشورهایی مانند سوریه، ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه سرمایه گذاری هایی گسترده ای را انجام داده است، اما پیش بینی های اخیر حاکی از آن است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران در کشور های دیگر طی سال جاری به ۱۳۰ میلیون دلار کاهش یابد.
این در حالی است که بر اساس گزارش واحد اطلاعات اکونومیست ارزش سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران در سال ۸۵ برابر با ۳۹۰ میلیون دلار بوده است که این میزان با ۳۰۰ درصد کاهش در سال جاری به ۱۳۰ میلیون دلار می رسد. بر این اساس انتظار می رود کاهش سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران طی سال های آتی همچنان ادامه داشته و در سال ۸۷ به ۹۰ میلیون دلار برسد.
بنابراین سال ۸۸ سالی است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشور به منفی ۲۰۰ میلیون دلار خواهد رسید و تداوم این روند شاخص سرمایه گذاری را طی سال های ۸۹ و ۹۰ به ترتیب به منفی ۲۵۰ میلیون و منفی ۳۵۰ میلیون دلار خواهد رساند. در همین حال پیش بینی شده که در سال ۱۳۹۱ سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران بدون تغییر معادل منفی ۳۵۰ میلیون دلار باشد.
با این حال افزایش ریسک ها و مشکلات ایجاد شده علیه بانک ها و فعالان اقتصادی ایرانی از سوی دولت ها و شرکت های خارجی، که قطع حمایت های بانکی، بیمه ای وکاهش تولید کالاهای اساسی و افزایش قیمت کالاهای وارداتی را در پی داشته، میزان سپرده ها ی ارزی بانک مرکزی، دارایی های خارجی بانک های ایرانی را افزایش داده است. بنابر این دولت تلاش می کند تا سرمایه گذاری خارجی ایران در دیگر کشورها را مدام افزایش دهد.
● سرمایه گذاری پرمخاطره
براساس اعلام بانک مرکزی ذخایر ارزی ایران در بانک های خارجی بیش از ۷۶ میلیارد دلار یا ۷۰ هزار میلیارد تومان، دارایی های خارجی بانک های ایران بیش از ۱۱۰ هزار میلیارد تومان تا پایان آبان ماه ۸۶ و سرمایه گذاری مستقیم ایران در کشورهای خارجی حدود سه هزار میلیارد تومان گزارش شده است. دارایی ها و سپرده ها و سرمایه گذاری های خارجی کشور براساس نرخ سود پنج درصدی لایبور باید سالانه حداقل پنج هزار میلیارد تومان سود عاید کشور کند اما هیچ گزارشی از درآمد سرمایه گذاری های خارجی کشور در هیچ کدام از جداول درآمدی دولت دیده نمی شود. نکته دیگر این که سرمایه گذاری خارجی ایران بیش تر در کشورهایی انجام می شود که در معرض بیش ترین تهدیدات آمریکا قرار دارند و هر لحظه امکان حمله آمریکا به این کشور ها و به خطر افتادن سرمایه گذاری های ایران را افزایش می دهد.
مدیر عامل سازمان سرمایه گذاری خارجی ایران نیز چندی قبل میزان سرمایه گذاری ایران در کشور های خارجی را بیش از ۵/۱میلیارد دلار اعلام کرد. این میزان سرمایه گذاری در کشورهای دیگری مانند برزیل، مصر، سودان، آفریقای جنوبی، نامیبیا، اتیوپی، زیمبابوه، اردن، عربستان سعودی، امارات متحده، بحرین، یمن، عمان، قرقیزستان، ارمنستان و پاکستان نیز صورت گرفته است. دو ماه قبل نیز طرح سیمان حماء توسط متخصصان داخلی با سرمایه گذاری غیرمتعارف مورد نیاز برای یک طرح سیمان یک میلیون تنی در سال یعنی با ۲۰۰ میلیون دلار در سوریه افتتاح شد و طرف سوری از ایران برای ساخت چهار کارخانه سیمان مشابه دعوت کرد.
نکته مهم اینجاست که طرف سوری در این طرح مدرن ترین تجهیزات را با هزینه ایران سفارش داده و در مقابل هزینه ۲۰۰ میلیارد تومانی طرف ایرانی فقط چهار میلیون دلار هزینه کرده است.
در بحث تولید و مونتاژ خودرو های ایرانی در سوریه با این که تعرفه واردات خودرو در این کشور طبق قرارداد با ایران برای مونتاژ خودروهای ایرانی حدود ۳۰۰ درصد تصویب شده بود اما به محض آغاز تولید خودروهای ایرانی در این کشور تعرفه واردات خودرو به سوریه نصف شد و استقبال از خودروهای ایرانی به شدت کاهش یافت. شرکت ایران خودرو بخش عظیمی از وام پنج هزار و ۷۰۰ میلیارد تومانی اخذشده از بانک های داخلی را صرف ایجاد خودروسازی بی بازده و زیادن ده در سوریه و ونزوئلا کرده که هیچ اطمینانی به بازگشت سرمایه این طرح ها وجود ندارد به طوری که ارز آوری این طرح ها برای کشور با ابهام روبه رو است. در حالی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به کم اثر بودن این طرح ها هشدار می دهند، اخیرا نیز وزیر صنایع و معادن که به دعوت رسمی رییس جمهوری ونزوئلا به این کشور سفر کرده بود اعلام کرد: «در سال جاری میلادی بیش از ۳۰ طرح در ونزوئلا افتتاح می شود که اعلام این خبر با استقبال بسیار چشمگیر مقامات ونزوئلایی روبه رو شد و کشور در ارتباط با ۳۳ محور همکاری اقتصادی صنعتی با هم گفت وگو کردند.»
این همکاری ها در شرایطی رو به گسترش است که بانک های ایران در اعطای وام به طرح های سیمانی و سایر صنایع کشور مشکل دارند و پیشرفت طرح ها به کندی انجام می شود، طرح سیمان سروآسول که توسط وزارت صنایع و معادن در ونزوئلا در حال احداث است با سرعت برق آسایی در حال پیشرفت است.

منبع : روزنامه سرمایه