طبیعت سبز آپارتمان من

امروزه به دلیل افزایش جمعیت شهرها اغلب خانواده‌ها در آپارتمان سکونت دارند. از آن‌جا که ارتباط با طبیعت با سلامت روان افراد خانواده بسیار اهمیت دارد در این مبحث تعدادی گیاه آپارتمانی و طرز نگهداری از آنها را شرح می‌دهیم. در ذیل اسامی برخی گیاهان آپارتمانی آورده شده است:
● گیاهان آپارتمانی
▪ آبوتیلون (شجرالملوک، زنگوله‌ای) Abutilon darwinu
▪ اشیانتوس Aeschynathus specisusa
▪ آگلونما (Aglaonema (crispam
▪ آلاماندا Allamanda catharica
▪ آناناس Ananas comosus Syn Ananas sativus
▪ آفلاندرا Aphelandra Squarrosa
▪ برگ عبائی Aspidistra elana
▪ آزاله (خزره هندی) (آزالیا) Azalea indica
▪ بگونیا Begonia rex
▪ بگونیای ببری Begonia tiger
▪ بنفشه آفریقائی African Violet
▪ پاندانوس pandanus veitchii screw pine
▪ بلپرون Beloperpne guttata
▪ بیلبرجیا Billbergia nutans
▪ بواردیا Bouvardia ternifolia
▪ برونفلزیا Brunfelesia salycina
▪ کالادیم (فیل گوشی) Caladium biocolor
▪ فلفل زینتی Capsicum
▪ سیسوس Cissus antorctica
▪ شبنم خورشید Drosera spatulata
▪ کروتن (کرچک هندی) Croton varie gatum
▪ نخل مرداب (پنجه کلاغی) Cyperus diffusus
▪ دراسنای پرچمی Dracaena marginata
▪ دراسنای نقره‌ای (دراسنای بلالی) Dracaena massangeana
▪ تولمییا Tolmiea menzesil
▪ آرالیای پا بلند (عشقه) Fatshedera lize
▪ آرالیای ژاپنی (فاتسیا) (Fatsia japonica (Aralia japonica
▪ فیکوس بنجامین Ficus benjamina
▪ فیکوس Ficus elastiea
▪ فیتونیا Fittonaia vershaffelti
▪ آویز (فوشیا) Fuchsia sp
▪ گاردنیا Gardenia Jasminoides
▪ بلوط ابریشمی Grevillea robusta
▪ پاپیتال (داردوست) (عشقه) Hedera canariensis
▪ پاپیتال (پیچک) Hedera helix
▪ هلکسین Helxine soleiroll
▪ یاس (یاسمن) Jasmimum polyanthum
▪ برگ انجیری Monstera deliciosa
▪ مارانتا Maranta Leuconears
▪ پلونیا Pellionia sp
▪ پیرومیا (قاشقی) Peperomia magnoliaefolia
▪ کاج مطبق Araucaria
▪ پیله‌آ Pilea aluminum
▪ یاس آبی Plumbago Capenals
▪ شفلرا Schefflera
▪ پوتوس ابلق Scindapus arrerus
▪ اسپارمانیا Soarmania africana
▪ سیگلونیوم Goosepoot plant
▪ تیلاندزیا Tillandosia cyanea
▪ برگ بیدی (لش) Tradescantia fluminensis
● شبنم خورشید و طرز تهیه سوپ پشه Drosera spatulata
موطن اصلی شبنم خورشید شرق آمریکا است اما در همه‌جای دنیا یافت می‌شود. شبنم خورشید گیاهی گوشتخوار است. به‌طور کلی گیاهان اسید آمینه‌ها را از طریق خاک جذب و تبدیل به پروتئین می‌کنند اما گیاهان گوشتخوار مستقیماً پروتئین مصرف می‌نمایند. آن‌چه در شبنم خورشید جالب است اینست که این گیاه با حشره سوپ تهیه کرده سپس آن را میل می‌کند! شبنم خورشید ابتدا آنزیم چسبناکی ترشح نموده که باعث می‌شود پای حشره روی برگ گیاه بچسبد سپس گیاه آرام آرام شروع به هضم حشره همراه با برگ می‌نماید. در واقع برگ به سمت بالا لوله شده و ذرّه ذرّه آب می‌شود و سپس همراه حشره مانند یک سوپ سبزیجات توسط گیاه خورده می‌شود. پس از میل کردن سوپ، گیاه مجدداً برگ تازه‌ای به وجود می‌آورد. شبنم خورشید ازت مورد نیاز خود را از مگس و پشه دریافت می‌کند. یک پشه یا مورچهٔ کوچولو به‌عنوان غذا برای گیاه کافیست!
این گیاه برای قرار دادن پشت پنجره‌های شمالی و جنوبی مناسب است. مکان نگهداری نباید کم‌نور باشد. آبیاری در گلدانی که زهکشی دارد هفته‌ای دو الی سه مرتبه مناسب است. در صورتی‌که در ظرفی بدون زهکشی آن را بکاریم هر ۶ ماه یک‌بار آبیاری کافیست و کشت بافت امکان‌پذیر است که به دلیل مشکل بون از توضیح آن صرف‌نظر می‌نمائیم.
● کروتن (کرچک هندی)Croton varie gatum
این گیاه در جنوب هند به وفور یافت می‌شود البته اکنون در همه‌جای دنیا من‌جمله جاهای گرم و مرطوب گسترش پیدا کرده است. از آن‌جا که دمای پائین باعث می‌شود برگ‌های کروتن ریزش پیدا کند دمای ۱۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد برای این گیاه مناسب است. این گیاه به آب زیاد نیاز دارد البته توجه نمائید که غرقآبی شدن باعث پوسیدگی ریشهٔ گیاه می‌گردد بنابراین کمتر از سه بار در هفته گیاه را آبیاری نمائید. خاک مورد نیاز این گیاه خاک برگ و مقداری ماسه می‌باشد. برای جلوگیری از قارچی شدن بهتر است از مقداری ذغال استفاده نمائید. این گیاه برای شادابی به رطوبت بالا نیاز دارد نیاز رطوبتی این گیاه بین ۴۰ تا ۷۰ درصد است. تکثیر کروتن بسیار راحت است: یکی از برگ‌های جوان قسمت بالائی را انتخاب نموده و با جسم تیز آن را ببرید. در صورت امکان انتهای برگ را به پودر هورمون ریشه‌زائی آغشته نمائید و ساقه را داخل خاک بگذارید توجه کنید که ساقه باید حدود ۳ سانتی‌مر طول داشته باشد. به همین راحتی تکثیر انجام می‌پذیرد.
● آگلونما، گیاه کم‌ توقع (Aglaonema (Crispum
موطن اصلی آگلونما فیلیپین است. آگلونما را به دلیل کم توقع بودن در همه‌‌جا مثل محل کار، منزل و غیره می‌توان نگهداری نمود. دمای مورد نیاز این گیاه ۱۰ الی ۳۰ درجهٔ سانتی‌گراد است. البته گاهی دیده شده که تا ۴۰ درجه نیز مقاومت می‌کند. مقدار نور مورد نیاز این گیاه بسیار کم می‌باشد. نیاز آبی کمی نیز دارد. به‌طور معمول در تابستان هفته‌ای یک‌بار و در زمستان هر دو هفته یک‌بار آبیاری کافیست. البته باید از آب هم دمای محیط استفاده نمود. خاک برگ برای این گیاه مناسب است. آگلونما نیاز رطوبتی کمی دارد. در هوای گرم آن را با آب ولرم اسپری کنید اما در زمستان نیاز به این‌کار نیست. این گیاه به تغذیه مصنوعی نیاز دارد هر ۱۵ روز یک‌بار از کودهای معمولی استفاده نمائید.
مثل هر گیاه دیگری چون ریشه بزرگ‌تر می‌شود لازم است که گلدان آن را تعویض نمائیم. برای تکثیر روش تقسیم بوته پیشنهاد می‌شود. در این روش یک بوته را در گلدان می‌گذاریم و بر روی آن خاک می‌ریزیم به اندازه‌ای که هنگام آبیاری شسته شود. البته توجه کنید که ممکن است در این عمل استرس به گیاه وارد شده و برگ‌ها زرد گردد اما به‌زودی شادابی خود را به‌دست می‌آورد. تکثیر به همین راحتی صورت می‌گیرد.
● سیگلونیوم Goosepoot plant
سیگلونیوم گیاهی است که به‌جای پر نور احتیاج دارد. بنابراین ۳ تا ۵ سال در آپارتمان دوام می‌آورد. نور کم گیاه را علفی می‌کند و زیبائی خود را از دست می‌دهد.
نیاز رطوبتی این گیاه ۴۰ تا ۶۰ درصد است. در فصل گرم باید گیاه را مه‌پاشی کنید اما در زمستان نیازی به این کار نیست. خاک برگ برای این گیاه مناسب است خاکی که آب را در خودش نگه ندارد. هر از گاهی باید زهکشی گلدان را بازدید نمائید و اگر بسته شده بود آن را باز کنید. دمای مورد نیاز سیگلونیوم ۱۵ تا ۲۵ درجهٔ سانتی‌گراد است. توجه نمائید بیش از اندازه گیاه را آبیاری نکنید.
در نگهداری سیگلونیوم نظافت نیز بسیار مهم است. شتهٔ کنهٔ قرمز آفت این گیاه است. برای جلوگیری، از اسپری آب و الکل استفاده نمائید. هم‌چنین سالی یک‌بار باید گلدان را تعویض نمود. این گیاه از قیّم بالا رفته و شکل زیباتری به خود می‌گیرد. پس بهتر است از قیّم استفاده نمائید. در صورتی‌که خاک قوّت نداشته باشد هر دو هفته آن را کوددهی نمائید در غیر این‌صورت ماهی یک‌بار کافیست. برای تکثیر، ساقه‌ای با ریشهٔ هوائی انتخاب نمائید. ضمناً سیگلونیوم را در محل رفت و آمد افراد خانواده قرار ندهید چون برگ‌ها آسیب می‌بیند.
● بنفشه آفریقائیAfrican violet saint paulia
بنفشهٔ آفریقائی یکی از زیباترین گیاهان گلدار است که برای پشت پنجره‌های جنوبی و شرقی در زمستان و پنجرهٔ غربی در تابستان و بهار توصیه می‌شود. بنفشهٔ آفریقائی نه‌تنها گل‌هائی زیبا دارد بلکه شاخ و برگ آن نیز از جذابیت خاصی برخوردار است. این گیاه در صورت پرورش در محیطی با نور کافی به‌طور مرتب گل می‌دهد. به ویژه در زمستان، نور مستقیم آفتاب برای آن ضروری است. برای این‌که گیاه در زمستان نیز گل بدهد باید در تمام شب از نور مصنوعی استفاده کنیم. بنابراین دو عدد چراغ فلورسنت ۴۰ وات در ارتفاع حدود ۳۵ سانتی‌متری بالای بوته و به مدت ۱۴ ساعت از غروب تا طلوع آفتاب روشن نمائید.
آبیاری این گیاه باید با آب ولرم صورت بگیرد. آب سرد گیاه را بیمار و رنگ و رو رفته می‌کند. در صورت آبیاری از بالا دقت کنید تاج گل و جوانه‌های کناری خیس نشوند. در صورتی‌که تمایل به آبیاری از پائین دارید گلدان را بیش از نیم ساعت در آب قرار ندهید زیرا سیستم ریشه‌ای در بنفشه آفریقائی کوچک و ظریف است و اگر به‌طور مداوم در آب قرار گیرد خطر پوسیدگی آن را تهدید می‌کند. در مدت گلدهی، خاک گلدان باید مرطوب باشد و در سایر موارد، خاک بین دو آبیاری خشک شود. تغییر ناگهانی در درجهٔ حرارت برای این گیاه ضرر دارد ضمن آن‌که به سرما نیز بسیار حساس می‌باشد. حداقل دمای مناسب برای آن ۱۵ درجه سانتی‌گراد است به همین علت در شب‌های سرد زمستان این گیاه را از کنار پنجره بردارید. خاک مورد نیاز بنفشه آفریقائی خاک غنی با PH حدود ۵/۴ الی ۵/۵ است. بنفشهٔ آفریقائی را هر دو هفته یک‌بار با کودهای مجاز با پروانه ساخت و دوز معین ۲ در هزار کوددهی نمائید.
با توجه به حساسیت این گیاه نسبت به سرما بهتر است آن را در گلدان‌های پلاستیکی پرورش دهیم و از گلدان‌های سفالی استفاده نکنیم زیرا سفال در طول‌ ماه‌های سرد، سرما را جذب نموده باعث قهوه‌ای شدن و مرگ برگ‌ها می‌گردد.
تکثیر این گیاه از طریق تقسیم بوته مادری و قلمه برگی و بذر ممکن است.
تکثیر از طریق قلمه برگی آسان‌تر است. در این روش، برگی سالم و عاری از حشرات را انتخاب نموده و از ساقه جدا نمائید. ۵ سانتی‌متر از دمبرگ آن را باقی بگذارید و اضافه طول آن را حذف کنید و در عمق کم با زاویه ۴۵ درجه در یک گلدان مناسب مرطوب قرار دهید. قبل از هر آبیاری خاک آن را لمس کنید اگر ذرات به‌دست شما نچسبید، آن را آبیاری کنید. زمان مناسب برای این روش تکثیر، تابستان و در حرارت ۲۱ ـ ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. ظرف مدت ۴ تا ۶ هفته گیاهان جدید در پایه دمبرگ تشکیل می‌شوند. زمانی‌که بلندی گیاه تازه تشکیل شده به ۵ سانتی‌متر رسید آنها را جدا نمائید و جداگانه در گلدان‌های ۵/۷ سانتی‌متری قرار دهید. این گیاهان ظرف مدت یک‌سال گل می‌دهند.
آفات شایع بر روی بنفشه آفریقائی شپشک آرد آلود و کنه سیکلامن می‌باشد.
شپشک آرد آلود در سطح زیرین برگ‌ها و در گل‌ها مخفی شده و از شیره پرورده گیاه تغذیه می‌نماید. برای دفع آفت، برگ‌ها و گل‌های آلوده را حذف کنید و کلیه قسمت‌های گیاه را با پنبهٔ مرطوب تمیز نمائید. در صورت شدت مشکل، گیاهان را از فضای داخل منزل خارج نموده در محیطی مناسب به کمک یک سم فسفره مانند مالاتیون اسپری نمائید.
کنه سیکلامن با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود ولی علامت آن این است که رویش‌های جدید به رنگ خاکستری متمایل می‌شود و برگ‌های جدید به‌صورت متراکم و درهم رشد می‌کند. هرگاه این‌گونه علائم را در یک بنفشه آفریقائی دیدید بلافاصله گیاه آلوده را از بین ببرید. به خاطر داشته باشید که گیاه آلوده به کنه سیکلامن هرگز درمان نمی‌شود.
● پاندانوس Pandanus veitchii screw pine
پاندانوس گیاهی بسیار زیبا با برگ‌های زیباست که در جاهای گرم دنیا رویش دارد. در واقع موطن اصلی پاندانوس نزدیک استوا است. پاندانوس را در منزل یا محل کار می‌توان نگهداری نمود. در واقع هر مکان مسقفی که نور زیاد داشته باشد برای نگهداری پاندانوس مناسب است. البته منظور از نور زیاد، آفتاب نیست گرچه در فصل زمستان مقدار کمی آفتاب تابیده شده از پشت شیشه برای این گیاه اشکالی ندارد.
این گیاه به خاک سبک نیاز دارد برای این منظور می‌توانید از خاک‌های استاندارد استفاده کنید برای جبران مواد غذائی مصرف شدهٔ این گیاه هر ماه دو بار تغذیهٔ مصنوعی لازم است برای این منظور نیز از کودهای استاندارد استفاده نمائید.
دمای قابل تحمل برای پاندانوس ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. در دمای کمتر از ده درجهٔ سانتی‌گراد از آبیاری پاندانوس خودداری نمائید. چون گیاه دچار مشکل می‌شود. برای نظافت این گیاه بهتر است هر ماه یک مرتبه کمی شیر در آب ولرم حل کرده و بر روی گیاه اسپری نمائید. آفتی که ممکن است گیاه را دچار مشکل کند کنهٔ قرمز ریز است. برای پیشگیری، از اسپری آب و الکل استفاده نمائید برای تهیه از ۵۰ درصد آب و ۵۰ درصد الکل استفاده نمائید.
اما اگر گیاه دچار آفت شد باید از سم‌های نفوذی استفاده کرد. برای تکثیر می‌توان از پا جوش یا پا گیاه استفاده نمود. پا جوش را در داخل گلدان گذاشته و کمی خاک روی آن بریزید سپس با کمک دست‌ها خاک اطراف آن را سفت نمائید. ضمناً می‌توان آنها را در آب گذاشته و پس از ریشه‌دار شدن در گلدان قرار داد. توجه کنید که بهتر است گلدان جدید را مدتی در کنا گلدان مادر نگهداری نمود تا رشد کند.
● کاج مطبق (Araucaria (hete rophyhha
کاج مطبق در همه‌جای دنیا یافت می‌شود. این گیاه برای قرار دادن پشت پنجره‌های روشن جنوبی و شمالی البته با فاصله، مناسب است. دمای مورد نیاز کاج مطبق نسبت به گیاهان دیگر پائین است. حدود ۵ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد مناسب است. این گیاه باید در محل‌های خنک نگهداری شود. بهترین خاک برای آن کمپوست است خاکی که نفوذپذیر بوده و مواد مغذی داشته باشد. این گیاه به رطوبت کافی نیاز دارد و در تابستان باید با آب ولرم اسپری شود. نیاز زیاد به کود ندارد. در صورت کوددهی نصف مقدار توصیه شدهٔ دیگر گیاهان از کود استفاده نمائید.
بهتر است برای نظافت این گیاه آن را با آب و صابون بدون عطر اسپری نمائید. توجه کنید که فاصلهٔ اسپری حدود ۲۰ سانتی‌متر باشد. سعی کنید این کار را از زوایای مختلف انجام دهید تا به همه جای گیاه رطوبت برسد. تعویق گلدان هر سه سال یک‌بار کافیست. در صورت بزرگ بودن گلدان می‌توانید مقداری خاکِ روی آن را برداشته و خاک تازه بریزید. تکثیر از طریق بذر و ساقه امکان‌پذیر است که البته کار مشکلی است.

منبع : فصلنامه جهان گل