نجات فرش ایران

واضح است که کشورمان مرکز تولید فرش دستباف است این فرشها با طرحها و نقوش و سبکهای متنوعی می باشد لذا می تواند بخش قابل توجهی از نیازها و سلایق بازار جهانی فرش را پاسخگو باشد .
تولید فله ای و بدون هدف فرش می تواند باعث کاهش روزافزون قیمت فرش در بازارهای جهانی شود . چنانچه تولید فرش فقر را بدنبال داشته باشد طبعاً فقر مادی و فرهنگی بافنده تمایل او رابه بافت فرشهای پست و ارزان قیمت افزایش خواهد داد .
تولید هدفمند و برمبنای سفارش و نیاز بازار توجیه اقتصادی و فنی بافت فرش را افزایش داده ، از اتلاف منابع مالی جلوگیری و در این سیستم تولید همه عوامل تولید از سود منطقی برخوردار می گردند .
چنانچه خواسته باشیم تولید فرش را هدفمند نمائیم باید از علم بازاریابی نوین استفاده نمود ، بازاریابان فرش می توانند با اتخاذ روشهای مختلف بر تمایل مصرف کننده تاثیر گذاشته و خریدار را به سمت خرید فرشهای دستباف سوق دهند .
بقول دکتر سبحه باید قبول کرد که نگاه به فرش دستباف در بازارهای جهانی از کالای سرمایه ای به کالای مصرفی و تزئینی تغییر یافته است ضمن آنکه امروزه برای فرش دستباف کالاهای جانشینی زیادی مثل موکت ، پارکت و مبل و ....... وجود دارد . حتی در خریدران فرش در سطح جهان تغییراتی شدید شکل گرفته است خریدران قدیمی بلحاظ سنی از افراد نسبتاً مسن جامعه بوده و از فرش اطلاعات نسبتاً کامل داشته و حاضر بودند بواسطه این شناخت هزینه بیشتری برای خرید فرش دستباف بنمایند و شاید بتوان گفت که تکنیکهای بافت مثل رجشمار و نوع گره و ... برایشان مهم بود این خریدران بدنبال فرشهایی بودند که با دوام بوده و حتی برای نسلهای بعد بیادگار بماند و در اکثر موارد این خریداران حتی با همسر خود برای خرید فرش مراجعه نمی کردند و مردخانه به تنهایی اقدام به خرید فرش می کرد .
اما خریداران جدید در بازارهای مختلف هدفی که توصیف آن در فصل یافته های تحقیق آمد نسبت به فرش اطلاعاتی ندارند و برایشان چندان مهم نیست که فرش در کجا یافته شده و یا حتی پارامترهای فنی بافت همانند رجشمار و نوع گره ، نوع شیرازه نیز از اهمیت زیادی برخوردار نمی باشد ولی در عوض آنان بدنبال رنگ و مد بوده و فرش دستباف نیز برای اکثر این خریداران حکم کالای مصرفی کم دوام را دارد این خریداران بر خلاف نسل قبل بیشتر دنبال فرشی ارزان قیمت ولی زیبا از نظر رنگبندی و طرح و نقشه هستند این خریداران بر خلاف نسلهای قبل نه تنها همسر خود که طراح و دکوراتور خود را به خرید می برند و در نتیجه این دکوراتورها و طراحان هستند که فرش مورد نظر خریدار را انتخاب می نمایند در نتیجه تولید کنندگان فرش در استان باید این موضوع را در تولید فرش مدنظر داشته باشند مهمترین عامل تاثیرگذار در افزایش ارزش افزوده فرش رنگبندی و چگونگی چیدمان رنگها در کنار یکدیگر است که می بایست حتماً با سلایق بازارهای هدف هماهنگ باشد پس ار رنگبندی طرح و نقشه فرش است که امروزه بر خلاف روزگاران قبل طرحهای شلوغ مورد توجه بسیاری از بازارها نمی باشد .
علاوه بر تغییرات بوجود آمده در خریداران در صنف فروشندگان فرش نیز تغییراتی بوجود آمده فروشندگان قدیمی اکثراً خبره ، صاحب فروشگاه ، مشتری شناس ، کسب تجربه از طریق استاد شاگردی و آنقدر به فرش مسلط بودند که به مشتری دیکته می کردند که چه فرشی را بخرد اما فروشندگان جدید عمدتاً خبره فرش نبوده و خرید فرش توسط آنان انجام نمی گیرد و چون عمدتاً فرش شناس نیستند اطلاعات فرش را از طریق مطالعه بر چسب آن در اختیار خریداران فرش قرار میدهند لذا مورد اعتماد خریداران نیستند و دیگر فرش نه فقط در فروشگاههای تخصصی که در همه فروشگاههای بزرگ لوازم منزل عرضه می شود .
در عوض فروشندگان فعلی فرش بجای شناخت نکات فنی فرش شناخت کاملی از راههای افزایش فروش ، روانشناسی بازار و چگونگی غلبه بر روحیه و تفکر خریدار را دارند . علاوه بر این موضوع امروزه فروشگاههای اینترنتی و انبارهای مجازی نقش فعالی در فروش فرش دارند . تلویزیونهای ماهواره ای نیز از جمله کانالهای فروش فرش هستند .
فرشهای تولیدی قبل عمدتاً دارای مواد اولیه مرغوب ، کیفیت نسبتاً مطلوب و توسط بافندگان حرفه ای بافته می شد که دارای طرحهای عمدتاً شلوغ و پر کار بود که طرفدارانی داشت رنگهای قالیهای تولیدی تنوع زیادی نداشت و عمدتاً رنگ سورمه ای ولاکی رنگهای غالب این فرشها بودند و از رنگهای روشن بواسطه چرکتاب نبودن استفاده نمی شد محل بافت این قالیها بسیار مهم بود و البته در صورت فروش نرفتن بافنده مطمئنی بود که فردا فرش بافته شده ارزش بیشتری خواهد داشت.
اما دیگر همه جور فرش و با همه نوع مواداولیه بافته شده و بافندگان در بسیاری از موارد نسبت به فرش بافته شده تعلق خاطری نداشته و از جهت امرار معاش به بافت فرش روی آورده اند بر خلاف لچک ترنج های شلوغ قبلی طرحهای عمدتاً خلوت و کم کار و گلهای شاه عباسی درشت با رنگهای روشن شکلاتی ، قهوه ای کم رنگ ، سبز سدری ، طلایی ، عاجی و نخودی ، طوسی و نقره ای بافته می شود . پارامترهایی همچون اندازه ، رنگبندی ، طرح و نقشه و قیمت مناسب مطلوبتهای یک فرش خوب است .
تغییرات بوجود آمده در مد و نحوه دکوراسیون منازل که خوشبختانه در بسیاری از بازارهای هدف استفاده از موکت کم شده و اکثر منازل دارای پارکت و سرامیک هستند نیاز به فرش دستباف بیشتر می شود چنانچه سلایق ، نیاز و خواست مشتریان مورد توجه بازارهای هدف قرار گیرد یقیناً سهم ایران در بازارهای جهانی فرش افزایش خواهد یافت .
لذاجهت جایگزینی سیستم تولید برمبنای سفارش پذیری بجای تولید فله ای و فاقد هدف و توسعه سهم فرش کشورمان در بازار های انجام اقدامات زیر ضروری است :
۱) گسترش و توسعه مجتمع های فرشبافی در سطح کشور
۲) ساماندهی تولیدکنندگان غیرمتمرکز سطح کشور
۳) ساماندهی طراحان و نقاشان فرش در سطح کشور
۴) اعزام تولیدکنندگان فرش به کشورهای رقیب جهت بهره برداری از محاسن تولید در این کشورها
۵) برگزاری دوره های آموزشی به بافی با تاکید بر آموزش رنگبندی طرح و نقشه
۶) ایجاد وب سایت تخصصی فرش در استانهای تولیدکننده فرش جهت آموزش تولیدکنندگان و صادر کنندگان و انعکاس توانمندیهای تولید فرش استانها به مشتریان و نقطه نظرات مشتریان به تولید کنندگان سطح استانها
۷) اعزام صادر کنندگان فرش به کشورهای هدف و شرکت فعال آنان در نمایشگاههای بین المللی
۸) برگزاری جشنواره های فرش در کشورهای هدف
۹) توجه خاص به استفاده از استراتژیهای مختلف بازاریابی در بازارهای مختلف فرش
۱۰) توجه خاص به بازار کشورهای آسیای میانه مثل قزاقستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس
۱۱) ساماندهی مواد اولیه مصرفی در فرش و کمک به استاندارد سازی مواد اولیه
۱۲) صدور شناسنامه فرش برای فرشهای تولیدی
۱۳) پرداخت یارانه به صادرکنندگان جهت توسعه تجارت الکترونیک فرش دستباف
۱۴) تقویت کمرگات استان در رابطه با صدور فرش دستباف
۱۵) برگزاری دوره های آموزشی مستمر جهت صادرکنندگان فرش
۱۶) تاسیس هر چه سریعتر خانه فرش بمنظور تعامل بیشتر تشکلهای فرش با همدیگر
۱۷) ایجاد ارتباط دکوراتورها و معماران با صادرکنندگان و تولیدکنندگان
۱۸) اجرای طرحهای پژوهشی بیشتر در راستای این تحقیق جهت بررسی بیشتر هر یک از بازارهای هدف
۱۹) بازار شناسی بازارهای هدف ( ارتباط دائم با مشتریان ، تحقیقات بازاریابی ، استفاده از مشاوران حرفه ای ) که نهایتاً منجر به شناخت دقیق واقعیتهای هر بازار
۲۰) بازارسازی دقیق شامل تقسیم بندی و انتخاب بازار ، تقسیم بندی محصولات بازار ، تقسیم بندی محصولات شرکت که نهایتاً منجر به ایجاد و افزایش سهم بازار و سهم مشتری ، فروش بیشتر به مشتریان فعلی و جذب مشتریان بالقوه می گردد
۲۱) بازارداری دقیق که عمدتاً شامل ایجاد انجمنها و باشگاههای هوادار فرش ایران و ارتباط منطقی با فروشندگان بازارهای هدف می باشد
۲۲) ارائه خدمات پس از فروش
۲۳) ایجاد واحدهای قالیشوئی در مراکز مستعد

عبدالله احراری

منبع : مرکز علمی و پژوهشی فرش ایران