گاهی به کودکان نه بگویید

چه بسیار کودکان خردسالی که از شنیدن کلمه " نه " بیزارند و غالباً احساسات خویش را آشکارا می فهمانند . زمانی که بچه نوپایتان روی زمین افتاده و به خاطر شیرینی داد وهوارمی زند، به آسانی می شود به خواسته اش تن در داد. ولی گهگاهی جواب منفی دادن ، هرقدر هم که دشوار باشد ، زندگی را برای شما و فرزندتان راحت تر می سازد.بگذارید بچه شما بداند که پاره ای از رفتارهای خاصش را روا نمی دارید و این عمل سرانجام نقش بسزایی در آرامش او خواهد داشت . این که به وی بیاموزید چه رفتاری باید داشته باشد، کار دشواری است ، ولی تلاشتان هدر نخواهد رفت چون درسهایی را که فرا می گیرد ، در سراسر دوران کودکی از یاد نمی برد .مهم این است که فرزندتان را مورد تأیید فراوان قراردهید . در این جا چند موقعیت معمولی و مسلماً آشنا را به عنوان نمونه برگزیده ایم که بهتر است پاسخ شما در برابر آنها منفی باشد.
● رویارویی با خطر
موقعی که شما و فرزندتان در کنار هم هستید ، دنیای پرهیجانی دارید. برای کودکتان دویدن ، پریدن ، بالا رفتن و کنجکاوی امری طبیعی است و پیامد این قبیل اعمال برای وی با ضرب دیدگی ، کبودی ، ورم زیاد و برای شما با لحظه های نفس گیر همراه است .چنانچه حس می کنید بچه شما دست به کار خطرناکی می زند ، مانعش شوید . این که چقدر سرگرم است ، اهمیت ندارد . گاهی ناچار می شوید صدایتان را بلند کنید ، ولی نگاه کردن به چشمانش و قاطعانه " نه " گفتن هم می تواند همان قدر مؤثر باشد. بسیاری از پدران و مادران ، آموختن واژه هایی چون " اوخ" را به بچه ها ، موقعی که دست به کارهای خطرناکی می زنند ، مفید می انگارند.-شما می توانید با بی خطر ساختن منزل خویش و روشن تر ساختن اهمیت واژه " نه " شمار پاسخ های منفی تان را به حداقل برسانید.
- لازم است به بچه ها هم بیاموزیم که چگونه با خطر روبه رو شوند و بستگی به شما دارد که معین کنید کودکتان آماده انجام چه کاری است.
▪ دیگر آزاری
اکثر نوپایان مرحله ای را پشت سرمی گذارند که در آن سایرین و از جمله پدر و مادرشان را می زنند ، لگد پرانی می کنند ، هل می دهند و یا گازشان می گیرند . کودکان کمتر از سه سال نمی توانند از دیدگاه شخص دیگری به کارهای خود نگریسته و آنها را درک کنند ، مگر این که شما به آنها بگویید که زدن یا گاز گرفتن ، به سایرین آسیب می رساند . بچه ها تنها چیزی که می دانند این است که هنگام خشمگینی با درماندگی ، از پرداختن به این گونه اعمال ، احساس خوشانیدی به آنها دست می دهد. اگر بچه خودتان ، شما و یا بچه دیگری را می آزارد، مصلحت در این است ضمن این که متوجه خشمش هستید، وی را از این کار باز دارید و او را محکم گرفته وچنین جمله هایی بر زبان آورید :
- می دانم عصبانی هستی ، نزن ، لگد نینداز ، گاز نگیر! چون به دیگران صدمه می رساند. می توانید از وی بخواهید آن کودک " لطمه دیده" را ببوسد ، نوازش کند و پوزش بخواهد، هیچ گاه بعد از چنین رخدادی او را نزنید تا مثلاً بفهمانید که زدن چه مزه ای دارد . این واکنش تنها به وی می آموزد که چنین رفتارهایی درست است.
▪ کج خلقی
ممانعت کردن کودکان برای داشتن چیزی و یا انجام کاری ، بیشتر اوقات به کج خلقی آنان می انجامد . سعی کنید همواره خونسرد باشید و بگذارید خشم کودک نوپایتان فرو بنشیند . هر وقت آرام شد و گذاشت در آغوشش بگیرید، با گفتن جمله ای همچون " ناراحتی تو را می فهمم " به او بگویید که به " ناراحتی اش " عنایت دارید و در عین حال بفهمانید که پاسختان همچنان منفی است .
● برهم زدن قاعده و قانون خانوادگی
چه بسیار خانواده هایی هستند که با بزرگ شدن فرزندان ، مقررات را گسترش می دهند . ممکن است این نظم ها در آغاز خیلی ساده باشند. مانند مهربانی با جانوران دست آموز یا نریختن غذا در کف اتاق . چنین مقرراتی سودمندند زیرا دایمی و بی چون و چرا هستند . آنها به بچه ها کمک می کنند تا فرا گیرند که حدود مشخصی هست که باید به آنها پای بند باشند و از سوی دیگر به پدران و مادران یاری می رسانند تا در زمینه ی مناسب ، جهت " نه " گفتن دچار دودلی نشده و قاطعانه عمل کنند.
نکته مهم این است : مقرراتی وضع کنید که پیوسته بشود تابع آنها بود و تا سرحد امکان با قاطعیت رعایتشان کرد . به طور مثال گفتن : " ما با حیوانات خانگی خود مهربانی می کنیم " خیلی مؤثرتر از گفتن : " گربه را نزن " است. همچنین مورد مهم دیگر این است که بکوشید همان طور که " نه " به زبان می آورید ، اگر بچه ها خوشرفتاری کردند ، تشویقشان کنید .
▪ درخواستهای نابجا
یکی از خوشایندترین اعمال برای والدین ، دادن اشیای گوناگون به فرزندان است . از همین رو، رد کردن درخواست هایشان خیلی دشوار می باشد . خواه در فروشگاه یک بسته آب نبات بخواهد و چه قبل از ناهار، بیسکوئیت .بخشی از وجود ما مایل نیست ، " نه " بگوید و بچه ها هم می توانند به این موضوع پی ببرند . برای این که پاسخ منفی شما مؤثر باشد ، باید آن را جدی بگویید . گفتن " شاید" یا " بعداً " صرفاً سبب می شود که فرزندتان به غر زدن ادامه دهد. اگر لازم شد، بگویید: " صبر کن لحظه ای بیندیشم" و آنگاه پاسخ دهید .
▪ قاپیدن اسباب بازی دیگران
چنانچه کودک نوپایتان چیزی بخواهد، آن را به دست می آورد، حتی اگر اسباب بازی مورد علاقه بچه دیگری باشد. آنچه می توانید صورت دهید این است که به طورجدی از او بخواهید اسباب بازی را به شما برگرداند واسباب بازی دیگری را به وی بدهید .شاید بهترین روش برای بچه های خردسال این باشد که حواس آنها را متوجه سایر چیزها بکنیم . با این وصف می شود به آنها توضیح داد که " هرکس باید اسباب بازی های خودش را داشته باشد و ما نباید کاری کنیم که باعث به گریه افتادن بچه های دیگر شود".
▪ دردسرهای علنی
بچه های کوچک متوجه نیستند که چه کردارهایی در خانه شایسته ، و درمکان های همگانی ناپسند می باشند. شما نمی توانید به بچه ها توضیح دهید که از چه رو" ادرار کردن " در کف فروشگاه بزرگ ( سو پر مارکت ) عمل ناشایستی است، یک " نه " جدی به او مدد می کند تا بفهمد که آنجا مکان مناسبی برای این قبیل کارها نیست.
▪ " نه " گفتن آسان است اگر...
- شما ، همسرتان و سایر مراقبان کودکتان درباره رفتارهای مجاز وغیر مجاز به توافق رسیده باشید.
- در امور بی اهمیت ، وی را به حال خود رها سازید.
- عبارتهای ترغیب آمیز بر زبان آورید . بکوشید عوض گفتن : " اتاق را به هم نریز!" بگویید : " بیا اتاق را باهم مرتب کنیم ."
- به جای فریاد کشیدن ، واضح و قاطع سخن بگویید . داد زدن سبب می گردد او هم همین کار را بکند .
- هدف این است که او با شما همکاری کند نه این که فرمانبرداری کند .
- هیچ وقت نگویید : " شاید " ، موقع دادن پاسخ اعم از مثبت یا منفی ، اول بیندیشید و آنگاه تصمیم بگیرید.
- منتظر نشوید تا طاقتتان تمام شود و بعد به کودک بگویید : " نه " . بهتر آن است که جلوی هرمشکلی را از اول بگیرید.

منبع : آرش رضائی