نگاه محلی؛ خواسته تهرانی‌ها از مجلس هشتم

انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلا‌می با پایان عزاداری‌های مذهبی و نزدیک‌شدن به عید نوروز حال و هوای متفاوتی به خود گرفته است. انتخابات شب عید برگزار می‌شود یعنی درست زمانی که مشکلا‌ت اقتصادی و معیشتی بیشتر احساس می‌شود و همین موضوع بحث انتخابات را داغتر می‌کند.
مراسم عزاداری‌های محرم و صفر اوج حضور مردم در پاتوق‌های مذهبی است و معمولا‌ً در محله‌های مختلف به غیر از روضه ائمه بحث مشکلا‌ت و راه‌هایی برای حل آن گل می‌اندازند که امسال اغلب این حرف و حدیث‌ها به انتخابات مجلس گره خورده است. در مساجد، تکایا، حسینیه‌ها، خانه ریش‌سفیدان محله و هرجای دیگری که گروهی برای عزاداری دور هم جمع می‌شوند، پس از پایان مراسم و نوشیدن چای مجالسی برای یک بحث دسته‌جمعی مهیا می‌شود. سمت‌و‌سوی این بحث‌ها معمولا‌ً مشخص است یعنی شما قبل از این‌که وارد مراسم شوید می‌توانید حدس بزنید چه موضوعی ممکن است مطرح شود که میان پیر و جوان، زن و مرد و تحصیلکرده و کم‌سواد اشتراک داشته باشد؛ سبز‌شدن یک آسمانخراش در یک محله قدیمی، نبود کلا‌نتری و بالا‌گرفتن دزدی‌های ریز و درشت، مزاحمت ناشی از رفت‌و‌آمد ماشین‌های سنگین در شب و روز، نداشتن درمانگاه و داروخانه، حدس و گمان‌ها در مورد انتخاب سرمربی تیم ملی فوتبال، گرانی وسایل ورزشی برای جوانان، گرانی مسکن و هرموضوع دیگری اگر همه‌گیر باشد، مدت‌ها در پاتوق‌های مذهبی محله‌ها به بحث گذاشته می‌شود. اما امسال موضوع انتخابات نه به فوتبال مجالی برای مطر‌ح‌شدن داد و نه به مسائل دیگر به قولی این بحث داغ همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار داد و اگر صحبت درمورد مشکلا‌ت مختلف مطرح می‌شد، اغلب وقت‌ها به انتخابات و نقش نمایندگان مجلس در رفع این کاستی‌ها می‌انجامید.
● امسال رأی اولی نداریم
در گفت‌و‌گو‌های انتخاباتی امسال نسل سومی‌ها نقش کم‌رنگ‌تری داشتند که مهم‌ترین دلیل آن نبود رأی اولی در این انتخابات است چون سن رأی دهنده‌ها به ۱۸ سال افزایش یافته است، چنین اتفاقی افتاد و طبق قانون متولدان ۲۴ اسفند ۱۳۶۸ به قبل می‌توانند برای انتخاب نماینده خود پای صندوق‌های رأی بروند. این موضوع تاحد زیادی شور و حال انتخابات را فرونشاند و باعث شد تعداد زیادی از نسل سومی‌ها وارد حرف و حدیث‌های انتخاباتی نشوند.
● شورایاری‌ها دخالت نکنند
دلیل دیگری که از شور و حال انتخابات کم کرد، بازی ندادن شورایاری‌ها در کارهای انتخاباتی بود. شورایاران، معتمدان مردم هستند که توسط اهالی هر محله انتخاب شده‌اند. آنها بدون دریافت حقوق و وجود هرنوع منفعتی به بررسی مشکلا‌ت مردم، انعکاس آنها و پیگیری برای رفع مسایل مشغولند. شورایاران عاشق کارشان هستند و در طرح‌های جهادی ۱۳۷ حتی کارهای اجرایی هم انجام دادند. سطل رنگ و قلم به دست گرفتند و در و دیوارها را رنگ زدند، مساجد محل را نظافت کردند و هرکاری می‌توانستند کردند. فعالیت شورایاری‌ها تنها به کارهای عمرانی و شهری تمام نمی‌شود، فقرا و نیازمندان را شناسایی کرده و آنها را پوشش می‌دهند. اگر اختلا‌ف و دعوایی میان همسایه‌ها و اهالی پیش بیاید، با ریش‌سفیدی کار را به صلح می‌رسانند و هزار و یک موضوع دیگر. در این حال به بازی نگرفتن این نیروهای پرتلا‌ش در فعالیت مهمی مثل انتخابات به جذب مشارکت‌های مردمی لطمه زد و از انگیزه شورایان کاست.
<اسماعیل عربلو> مدیر فرهنگی شهرداری منطقه ۱۱ است. او در مورد نقش کلیدی شورایاری‌ها در جذب مشارکت‌های مردمی می‌گوید: <آنها معتمدان مردم هستند و توان شورایاری‌ها تا حدی است که می‌توانند مشارکت‌های مردمی را صد‌درصد جذب کنند. این تجربه را بارها و بارها داشته‌ایم در جشن ایمان که روز عید فطر در تهران برگزار شد، طرح‌های جهادی، سامانه نشاط و... اگر شورایاران نبودند نمی‌توانستیم به هدف خود برسیم.>
وجود این توان بالقوه و نادیده گرفتن آن، گلا‌یه بسیاری از شورایاران را به گوش می‌رساند. یکی از آنها امیرحسین گودرزی است، او شورایار یکی از شلوغترین محله‌های مرکزی پایتخت است که مذهبی‌ترین مردم را در خود جای داده است: <با محدودیت‌هایی که امسال برای تبلیغات ایجاد شد، شورایاران می‌توانستند نقش مهم‌تری ایفا کنند. من هیچ‌کدام از نامزدها را به درستی نمی‌شناسم و نمی‌دانم چرا این افراد هیچ تعاملی با معتمدان محلی برقرار نکردند.>
این شورایار معتقد است، هرقدر این‌گونه تعاملا‌ت عمیق‌تر باشد، معتمدان مردم با علم بیش‌تری می‌توانند شهروندان را به شرکت در انتخابات تشویق کنند. این گلا‌یه‌ها تا جایی ادامه یافت که امضای <احمد مسجدجامعی> پای بخشنامه‌ای نشست و با صراحت تمام شورایاری‌ها را از دخالت در انتخابات منع کرد. رئیس ستاد شورایاری‌های شورای اسلا‌می شهر تهران معتقد است، چون تشکیل شورایاری‌ها مبنی بر ماهیت غیرسیاسی و غیرحزبی است و باید از تبلیغات له یا علیه کاندیداها و جریانات سیاسی و جناحی خودداری کنند. او در حالی چنین موضوعی را اعلا‌م کرد که هدف شورایاری‌ها تبلیغات برای شرکت مردم در انتخابات است نه رأی دادن به شخص و اشخاص خاص. حتی بعضی شورایاران مثل <حسن بهارلو> معتقدند، شورایاری‌ها غیر از تشویق مردم به شرکت در انتخابات کارهای دیگری هم از دستشان برمی‌آید. او می‌گوید: <نظم انتخاباتی خیلی مهم است. ما حاضریم در برقراری این نظم فعالیت کنیم. به طور قطع در خیلی از صندوق‌ها ازدحام جمعیت خواهیم داشت که شورایاری‌ها می‌توانند مردم را به صندوق‌های خلوت‌تر هدایت کنند.>
توهین و تهمت به برخی نامزدها هرچند به ندرت اتفاق می‌افتد، اما باعث برهم خوردن امنیت انتخاباتی می‌شود. شورایاران به عنوان معتمدان مردم می‌توانند در پیشگیری از چنین اتفاقاتی نقش کلیدی بازی کنند اما این پتانسیل نادیده گرفته شد.
● شرکت می‌کنیم، چون...
مراکز خرید این روزها خیلی شلوغ است و این شلوغی پایتخت، شمال و جنوب نمی‌شناسد. در محله‌های شمالی تهران اغلب مردم از ضعف امکانات تفریحی و ورزشی گلا‌یه دارند. زن‌میانسالی که به گفته خودش از هفته پیش تنها کارش خرید مایحتاج عید است، می‌گوید: <در انتخابات شرکت می‌کنم تا نمایندگان خودم را به مجلس بفرستم. تا به حال برای شرکت در انتخابات مجلس این‌قدر مصمم نبودم.> او دلیل این تصمیم‌اش را چنین توضیح می‌دهد: <سازمان گردشگری اعلا‌م می‌کند در ایام نوروز قیمت هتل‌ها بالا‌ نمی‌رود ولی هنوز عید نشده قیمت‌ها سه برابر شده است چرا مجلس در برابر این موضوع سکوت می‌کند و من کسی را در مجلس نمی‌شناسم که سراغش بروم و این مشکل را پیگیری کنم.>
مناطق ۱۱ و ۱۲ که مذهبی‌ترین مردم تهران را در خود جای داده است طرفدار گسترش امکانات مذهبی و تجهیز مساجد هستند. منطقه ۵ که فرهنگی‌ترین منطقه تهران است و شهرک صدهزارنفری اکباتان که کتاب‌خوان‌ترین مردم ایران در آن واقع شده است، با دید فرهنگی پای صندوق‌های رأی خواهند رفت. این منطقه بزرگ و پرجمعیت حتی یک سینما هم ندارد و این موضوع در صحبت بیشتر اهالی مطرح می‌شود.
خواسته اهالی منطقه ۶ کاملا‌ً متفاوت است. آنها از کاندیداهای مورد نظر خود می‌خواهند با ورود به مجلس نابرابری‌های جنسیتی را به حداقل برسانند و بزرگ‌ترین ضعف مجلس هفتم را لا‌یحه حمایت از خانواده می‌دانند.
با پایین رفتن از خیابان آزادی که به خط فقر معروف است، بار دیگر با تغییر خواسته‌های شهروندان رو‌به‌رو می‌شویم. مشکلا‌ت معیشتی به آنها مجالی برای طرح موضوعات فرهنگی، حقوق بشر، ورزشی و تفریحی نمی‌دهد. از گرانی مرغ و تخم‌مرغ و نان می‌گویند و هرقدر پایین‌تر روید صحبت از مرغ و سپس تخم‌مرغ به گوش نمی‌رسد.
● آقای مازلو و برگه‌های رأی
مازلو خواسته‌های مختلف اهالی محله‌های مختلف <مازلو> را به یاد می‌آورد. او یک روانشناس آمریکایی است که نظریه نیازهایش را در یک هرم جا داده است. این هرم که کف آن نیازهای فیزیولوژیکی قرار گرفته است، با نیاز به امنیت و نیاز به احترام ادامه یافته و در رأس به نیاز خودشکوفایی می‌رسد. مازلو معتقد است تا نیازهای نازل‌تر جبران نشود نیازهای بالا‌تر ارضا نخواهد شد.
این هرم را اگر روی نقشه تهران قرار دهیم، کاملا‌ً منطبق می‌شود. در این شرایط پایتختی که مشکلا‌ت هرکدام از ۲۲ منطقه‌اش به اندازه مشکلا‌ت یک شهر است، نیاز به نوعی تخصص جدید دارد که خواست اهالی محله‌های مختلف به درستی گویای آن است. قرار بود در شورای اسلا‌می شهر تهران، ۱۵ نماینده از محله‌های مختلف شهر به شورا راه یابند ولی این اتفاق نیفتاد و خواسته‌های بسیاری از شهروندان پنهان ماند. مدتی است درمجلس شورای اسلا‌می به متخصص بودن نماینده‌ها توجه زیادی می‌شود اما این توجه در نگاه محلی هم وجود دارد؟ اهالی منطقه ۱۱ بیش از سایر محله‌ها مشتاق شرکت در انتخابات هستند چون یکی از نمایندگان این دوره ساکن محله آنها بوده و فرصتی برای طرح و پیگیری مشکلا‌ت آنها فراهم شده است. چقدر کاندیداهای مجلس هشتم با اهالی محله خود ارتباط دارند و چقدر می‌توان امیدوار بود که به مشکلا‌ت ریز‌تر و محلی‌تر نگاه شود؟! تنها برگه‌های رأی پاسخ این سوال‌ها را خواهند داد.

امیرگودرزی

منبع : روزنامه اعتماد ملی