جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


بررسی تاثیر استفاده از تکنیک های مدیریت پروژه بر شاخص های بهره وری در کارخانه قند آبکوه


بررسی تاثیر استفاده از تکنیک های مدیریت پروژه بر شاخص های بهره وری در کارخانه قند آبکوه
بی شک در اجرای کلیه پروژه های صنعتی توجه به جدول زمانی و زمان بندی دقیق مراحل اجرایی کار، می تواند موجب بهره برداری به موقع از پروژه گردد و صرفه جویی با ارزشی را در زمان، هزینه و منابع مادی و انسانی باعث گردد. در این تحقیق تلاش شده است با بررسی کاربرد تکنیک های مدیریت پروژه و تاثیر آن بر شاخصهای بهره وری همچون رضایت مشتری، صرفه جویی در منابع و افزایش تولید در کارخانه قند آبکوه، کاربرد این نوع تکنیک ها در استفاده بهینه از منابع، کاهش سطح هزینه ها و بهره برداری سریع از پروژه های صنعتی که همه ساله بخش قابل توجهی از بودجه کشور را بخود اختصاص می دهند، مورد بحث قرار گیرد.
علیرغم آنکه اجرای بموقع پروژه های مختلف در واحدهای صنعتی از عوامل موثر در تسریع رشد اقتصادی – اجتماعی کشورهای در حال توسعه بشمار می رود، ولی متاسفانه اغلب مشاهده می گردد که پروژه ها با تاخیر زیاد نسب به زمان برآورد شده ، به بهره برداری رسیده و هزینه گزافی را بر بودجه ممکلت تحمیل می نمایند. بررسیها نشان می دهد که یکی از عوامل موثر در ایجاد چنین نقیصه هایی، ضعف برنامه ریز ی و یا عدم بکارگیری صحیح شیوه های علمی مدیریت در این زمینه است.
با درک چنین کمبودی و با توجه به امکان حضور در یک واحد صنعتی، با انگیزه بکارگیری اصول کاربردی و پیاده نمودن برخی از تکنیک های برنامه ریزی و مدیریت پروژه جهت مقایسه با عملکرد عینی پیشرفت پروژه کار تدوین این تحقیق شکل گرفت.
برای جمع آوری اطلاعات از جامعه آماری وبه منظور آزمون فرضیه های تنظیم شده تحقیق از آمار ونمودارهای موجود در کارخانه و کارخانه مشابه و همچنین از پرسشنامه استفاده گردیده ، که پرسشنامه با توجه به متغیرهای تحقیق وعملیاتی نمودن آنها تنظیم شده است .پرسشنامه این تحقیق متشکل از۲۴ سؤال پنج گزینه ای می باشد.این سئوالا ت مربوط به ویژگیهایی از قبیل ؛ مطلوب بودن خروجی های پروژه ،زمان تکمیل پروژه ،هزینه های پروژه ، تولید طبق زمانبندی تولید ، تولید طبق استانداردها ی صنعت ،استفاده مازاد از نیروی انسانی ،کاهش ضایعات ،به صفر رساندن کالای مرجوعی ،کاهش زمان خریدکالا و افزایش میزان تولید می باشد . درسئولات پرسشنامه نیز با استفاده از مقیاس عقیده‌سنج لایکرت به اندازه‌گیری میانگین امتیازات کسب شده هر فرد در گزاره‌های مربوط به سئولات پرداخته شده است.
● مقدمه
رشته مدیریت در میان سایر رشته های علمی، رشته ای جدید به شمار می آید. اما با نگاهی به تاریخ زندگی ملل و اقوام مختلف میتوان دریافت که مدیریت پدیده جدیدی نیست و از دوران کهن وجود داشته است. ابنیه و آثار باستانی در هر گوشه این جهان پهناور نتیجه کوششها و تلاشهای هماهنگی است که بدون وجود مدیران و سرپرستان قابل و کارآزموده احداث آنها میسر نبوده است. قشونهای منظم، سازمان دولتهای بزرگ باستانی، لشکرکشیها، کشورگشاییها و مملکت داریها همه و همه مظاهر و نمودهایی از مدیریت در سطح گسترده ای در گذشته می باشد.
از اواخر قرن هیجدهم مدیریت به عنوان یک رشته علمی توجه بسیاری را بخود جلب کرد. کار نظریه پردازی در مدیریت با تقسیم کار آدام اسمیت که بر تخصصی شدن مشاغل تاکید داشت، آغاز گردید و در اوایل قرن بیستم فریدریک تیلور با استفاده از نظریه آدام اسمیت و ادعای یافتن روشهای علمی برای انجام کار، مکتب مدیریت علمی را که اولین مکتب مدیریت می باشد پایه گذاری کرد.
در مسیر تحولات مدیریت، مکتب مدیریت در قالب سیستم شکل گرفت. تلاش این مکتب بر این است تا به کمک تئوری سیستمها با دیدی کلی نگر، سازمان را مورد بررسی قرار دهد. در این مکتب، سازمان به صورت سیستمی باز که مجموعه ای از اجزاء مرتبط به هم می باشد، در نظر گرفته شده است. از این دیدگاه مدیران باید در عملکردها و تصمیمات خود به تمامی اجزاء و عوامل موثر در سازمان توجه نموده و از جزیی گرایی پرهیز کنند.
در تمامی سیستمهای مدیریتی به مسئله برنامه ریزی توجه فراوان شده است و وظایف اساسی مدیر، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت عنوان گردیده است. از سال ۱۹۷۵ میلادی که سیستمهای نوین و منظم و همچنین رسمی برنامه ریزی و کنترل پروژه مطرح گردید، و کار توسعه این روشها و سیستمها و تکمیل بسته های نرم افزاری برنامه ریزی و کنترل پروژه همچنان ادامه دارد. در کشور ما نیز دربیست سال اخیر، در زمینه معرفی و گسترش مبانی و مفاهیم مدیریت و تا حدودی مدیریت پروژه و سیستم های برنامه ریزی و کنترل پروژه، کوششهای ارزنده ای انجام شده است. اما بدلایل متعدد از جمله ناآشنایی مدیران پروژه ها با مسئولیتها و وظایف خود، نبود سیستم ارزیابی عملکرد طرحها و پروژه ها، انتشار و توزیع محدود جزوات و کتابهای مربوطه، مفاهیم مدیریت و برنامه ریزی و کنترل پروژه گسترش و توسعه مناسب را نیافته است. با مروری کوتاه بر موافقتنامه ها، گزارشهای پیشرفت و اطلاعات عملکرد زمانی و مالی برنامه ها، طرحها و پروژه ها می توان فقدان، ضعف، عدم کارآیی مدیریت به معنای اهم کلمه، و مدیریت پروژه به معنای اخص کلمه را در برنامه ریزی و اجرای این برنامه ها، طرحها و یا پروژه ها شاهد بود.
با توجه به نقش بسیار مهم بیان تجارب عملی در فراگیری اصول نظری و نظر به وسابق اجرایی نگارنده در کاربرد تکنیک های مدیریت پروژه در واحدهای صنعتی، و به تشویق اساتید گرامی و پشت گرمی به راهنماییهای آنان، این تحقیق ضمن بیان مفاهیم نظری به ارائه یک نمونه عملی در رابطه با پیاده سازی تکنیک های مدیریت پروژه در کارخانه قند آبکوه و تحلیلهای حاصل از آن اختصاص یافته است .
● بیان مسئله
علیرغم آنکه اجرای بموقع پروژه های مختلف در واحدهای صنعتی از عوامل موثر در تسریع رشد اقتصادی – اجتماعی کشورهای در حال توسعه بشمار می رود، ولی متاسفانه اغلب مشاهده می گردد که پروژه ها با تاخیر زیاد نسب به زمان برآورد شده ، به بهره برداری رسیده و هزینه گزافی را بر بودجه ممکلت تحمیل می نمایند. بررسیها نشان می دهد که یکی از عوامل موثر در ایجاد چنین نقیصه هایی، ضعف برنامه ریز ی و یا عدم بکارگیری صحیح شیوه های علمی مدیریت در این زمینه است.
با درک چنین کمبودی و با توجه به امکان حضور در یک واحد صنعتی، با انگیزه بکارگیری اصول کاربردی و پیاده نمودن برخی از تکنیک های برنامه ریزی و مدیریت پروژه جهت مقایسه با عملکرد عینی پیشرفت پروژه کار تدوین این تحقیق پیرامون سئوال ذیل شکل گرفت:
آیا استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه بر شاخصهای بهره وری در کارخانه قند آبکوه مؤثر میباشد
● اهداف تحقیق
۱) اهداف کلی تحقیق (اصلی)
- پی بردن به میزان استفاده از تکنیک های مدیریت پروژه در صنعت (کارخانه قند آبکوه)
- پی بردن به اثرات استفاده از تکنیک های مدیریت پروژه بر افزایش شاخص های بهره وری
۲) اهداف مکمل تحقیق
- پی بردن به موانع موجود بر سر راه استفاده کنندگان از تکنیک های مدیریت پروژه در صنعتی
- ارائه راهکارهای کاربردی جهت بهبود وضع موجود
● مبانی نظری
یک مهندس پروژه در حدود ۳۰ سال پیش ، «مبانی» مدیریت پروژه را «صبر و حوصله، فهم و درک، و هوش و ذکاوت» می دانست. اکنون نیز مبانی یاد شده در شخصیت یک مهندسی پروژه از اهمیت بسزائی برخورداری است، ولی ابزار و فنون مکملی نیز در آن مبانی جای داده شده که در ضمن سادگی، تسهیلات قابل توجهی را برای وی به همراه دارد.( زرگر.م، ۱۳۸۰)
هر واحد صنعتی نیز برای رسیدن به اهداف خویش نیاز به برنامه ریزی دارد. بنابراین ضرورت برنامه ریزی برای رسیدن به جزیی ترین اهداف، یک واقعیت انکار ناپذیر است. برای برنامه ریزی، متخصصان از زوایای مختلف تعاریف متعددی ارائه کرده اند، اما بطور کلی می توان برنامه ریزی را به صورت زیر تعریف کرد:
برنامه ریزی عبارت از تلاش ذهنی است که باید قبل از هرگونه تلاش فیزیکی یا اقدام به انجام کار برای دست یافتن به هدف مورد نظر صورت گیرد.
اگر وظایف مدیریت حول راس هرمی در نظر گرفته شود، برنامه ریزی در راس آن هرم قرار دارد و در حقیقت برنامه ریزی شالوده مدیریت را تشکیل می دهد و می توان گفت:
برنامه ریزی جریان فراهم آوردن تعهداتی است که از منابع به بهترین و کاراترین شیوه استفاده نماید.
برنامه ریزی برای اجرای یک پروژه شرط لازم ولی ناکافیست، چرا که در واقعیت ممکن است رخدادهایی وجود داشته باشند که همگنی بین آنچه برنامه ریزی شده است را با آنچه در عمل واق می گردد از بین ببرند و به همین دلیل باید با استفاده از تکنیکهای موجود در ادامه برنامه، راه کج رفته برنامه ریزی پروژه را به جایگاه اصلی آن برگرداند.
در نتیجه با قبول چنین مسئولیتی برای برنامه می بایست نظارت دائمی و مستمر بر روی انجام فعالیتها و تطبیق هر چه بیشتر بین برنامه ریزی و اجرا صورت گیرد. به عبارت دیگر اعمال کنترل، شرط کافی برای اجرای برنامه ریز شده یک پروژه بشمار می رود.(رضائیان، ۱۳۷۲)
● نمودار گانت – ابتدای قرن بیستم
تاریخچه نمودارهای میله ای به قبل از جنگ جهانی اول بر می گردد، زمانی که یک امریکایی به نام «هنری گانت» (۱۹۱۹-۱۸۶۱) نمودار میله ای را به عنوان وسیله ای برای کمک بصری در برنامه ریزی وکنترل پروژه های کشتی سازی خود ابداع نمود. نمودارهای میله ای برنامه ریزی پروژه، معمولا با او شناخته می شوند و به آنها نمودار گانت گفته می شود. استفاده از نمودارهای گانت در جنگ جهانی دوم، باعث کاهش چشمگیر زمان ساخت کشتی های باری گردید.
● روش مسیر بحرانی
روش مسیر بحرانی که آن را تحلیل مسیر بحرانی نیز می گویند، در حدود سال ۱۹۵۷ توسط شرکت (Remington Rand Univac) ابداع شد تا به عنوان یک ابزار مدیریت، کنترل و برنامه ریزی زمان تولید تا فروش را بهبود بخشد. فواید این ابزار مدیریتی به قدری بود که هزینه های طراحی آن به سرعت جبران شد.
CPM در ابتدا به منظور حل مسئله غامض توازن هزینه – زمان که مدیران پروژه غالبا با آن مواجه می شدند ابداع شد. در مسئله توازن هزینه – زمان ارتباط پیچیده ای بین زمان تکمیل پروژه و هزینه تکمیل پروژه وجود دارد. یک سئوال مهم در این مسئله این است که اگر زمان پروژه کاهش یابد هزینه پروژه کمتر می شود یا بیشتر، بعضی از هزینه ها مثل هزینه اجراه کارگاه کاهش می یابد در حالی که سایر هزینه ها مثل هزینه های اضافه کاری افزایش می یابد. در پروژه های پیچیده بزرگ، نیاز است که مدلی مثل CPM برای تحلیل اثر کلی این نوع از تغییرات وجود داشته باشد.
رشد CPM در بازار صنعت در ابتدا کند بود. این مسئله در آن زمان تا حدودی ناشی از نبود دوره های آموزشی مدیریت پروژه و عدم آموزش CPM در دانشگاهها و کالج ها بود. محدودیت امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در مقایسه با وضعیت فعلی نیز مزید بر علت بود. علاوه بر این ارتباط با سیستم های کامپیوتری نیز دشوار بود. در آن زمان ورودی سیستم های کامپیوتری کارتهایی بود که اطلاعات را به صورت دسته ای وارد سیستم می کردند و مسئولیت ورود داده ها بر عهده بخش پردازش داده های شرکت بود. چنین چیزی باعث می شد پاسخ های سیستم کامپیوتری ذاتا کند باشد. (زرگر آزاد. م ، ۱۳۸۳)
● تکنیک مرور و ارزیابی برنامه
در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی، نیروی دریایی امریکا تیمی را تحت نظر دریاسالار «رد رابورن» همراه با شرکت هواپیمایی «لاکهید» تشکیل داد که یک شرکت مشاوره مدیریت به نام (Booz Allen & Hamlton) نیز در آن مشارکت داشت. این تیم برای طراحی PERT تشکیل شد تا به عنوان یک سیستم برنامه ریزی و کنترل یکپارچه برای مدیریت قراردادهای مربوط به طراحی، ساخت و آزمایش سیستم موشک زیردریایی «پلاریس» به کار رود.
روش PERT به این منظور به وجود آمد که از یک روش آماری برای مواجهه با محدوده ممکن زمان انجام فعالیت استفاده شود. مدل حاصله، یک مدل احتمالی سه زمانه بود که از سه زمان خوشبینانه، بدبینانه و محتمل ترین زمان ممکن استفاده می نمود.
این سه زمان بر یک منحنی توزیع نرمال اعمال می شدند تا زمان مورد انتظار فعالیت به دست آید.
موفقیت پروژه پلاریس باعث شد که در دهه ۶۰ میلادی روش PERT به عنوان یک ابزار برنامه ریزی در بسیاری از بنگاهها به کار رود. در آن زمان افراد فکر می کردند مهمترین علت موفقیت پروژه پلاریس، استفاده از روش PERT بوده است. در همین حال، CPM به رغم ارائه امکان تخصیص منابع، به اندازه PERT شناخته شده نبود.(زرگر آزاد.م، ۱۳۸۳)
● اهمیت مدیریت پروژه
مدیریت پروژه، زمینه ای جوان و تقریبا نو از علم مدیریت است و مدیران طراز اول در بسیاری از سازمانها، به ندرت از مبانی و مفاهیم آن به طور متشکل و منسجم استفاده می کنند و تا جایی که بتوانند (به علت عدم سازگاری و انعطاف تشکیلات اداری وظیفه ای یا تخصصی خود با سازمان پروژه) راهی برای پرهیز از آن پیدا می کنند.
نگاهی کوتاه به نتایج و آثار عملکرد مدیران پروژه ها در بسیاری از سازمانها، بهترین گواه بر این ادعاست. برخی از مهمترین آثار و نشانه های «مدیریت ضعیف پروژه» را به شرح زیر می توان برشمرد:
▪ تاخیر در برنامه های زمانی پروژه (پیش بینی شده)
▪ افزایش هزینه های اجرایی واقعی نسبت به بودجه پیش بینی شده
▪ دوباره کاریها و استفاده نادرست از کارشناسان واحدهای اداری در اجرای پروژه
▪ تحمل خسارتهای مادی و معنوی ناشی از عدم تحقق اهداف پروژه
بررسی عوامل و زمینه های موثر در پیدایش و تشدید این آثار و نتایج و تحلیل آنها روشن می سازد که این آثار و نشانه ها، برحسب شدت و ضعف آنها، به میزان بیگانگی و دوری سازمانها از مبانی و مفاهیم مدیریت پروژه و خودداری از به کارگیری یا گسترش آن بستگی دارد. اهم این عوامل و زمینه ها و نشانه های توسعه نیافتگی مدیریت پروژه در سازمانها، برحسب میزان توسعه و رشد مدیریت پروژه عبارتند از:
۱) پروژه های متعددی، بدون هماهنگی با هم و به طور همزمان اجرا شده اند.
۲) تامین تعهدات زمانی یا هزینه ای پروژه، اساسا، غیر ممکن بوده است.
۳) هیچ کس در مورد سرنوشت پروژه، مسئولیت ندارد.
۴) حرفه مدیر پروژه، به خوبی ادراک و شناخته نشده است.
۵) فردی که برای مدیریت پروژه منصوب شده است، شایستگی و صلاحیت این منصب را ندارد.
۶) مدیر پروژه با مدیران واحدهای اداری، به طور فزاینده ای، برخورد و مشکل دارد.
۷) برنامه ریزی و کنترل به صورت یکپارچه و تلفیق شده نیست.
۸) تعهدات سازمان بیش از توان منابع آن است.
۹) برنامه زمانی پروژه و بودجه پیش بینی شده آن غیر واقعی و نادرست است.
۱۰) اولویتهای پروژه ها سریعا تغییر می کند یا با یکدیگر سازگاری ندارد.
۱۱) برای حسابرسی هزینه های پروژه ها، توانایی لازم وجود ندارد.
۱۲) کنترل بر تغییرات درخواستی کارفرما ضعیف است.
۱۳) کنترل بر تغییرات طراحی(نقشه ها، مشخصت فنی پروژه) ضعیف است.
۱۴) قسمتهای مختلف سازمان پروژه، به طور نامناسبی شکل یافته و یا کارکنان درست انتخاب نشده اند.
۱۵) پروژه ها، چنان که باید ارزیابی اولیه نشده اند.
این نشانه ها یا دلایل، همگی به هم مرتبط بوده و معلول عدم توسعه و رشد مبانی و مفاهیم مدیریت، به ویژه مدیریت پروژه، در سازمانهای تخصصی یا وظیفه ای(اداری) است. (نوری، ۱۳۸۲)
● پرسش اصلی تحقیق
سؤال آغازین تحقیق آن است که: استفاده از تکنیک های مدیریت پروژه بر شاخص های بهره وری در کارخانه قند آبکوه چه تاثیری دارد؟
▪ فرضیات تحقیق
باعنایت به موارد ذکر شده در مبانی نظری،فرضیات تحقیق به قرار زیر می باشند:
استفاده ‌ازتکنیکهای مدیریت پروژه بر رضایت مشتری مؤثر ‌است
استفاده ‌از تکنیکهای مدیریت پروژه بر صرفه‌جویی در منابع مؤثر ‌است
استفاده ‌از تکنیکهای مدیریت پروژه بر افزایش تولید مؤثر ‌است
▪ متغیرهای تحقیق
درراستای انجام این تحقیق متغیرهای مستقل ، وابسته و کنترل به ترتیب وبه شرح زیر معرفی می گردند : متغیر مستقل؛تکنیکهای مدیریت پروژه . متغیر وابسته ؛ افزایش شاخصهای بهره وری. متغیرهای کنترل: مطلوب بودن خروجی های پروژه ،زمان تکمیل پروژه ،هزینه های پروژه ، تولید طبق زمانبندی تولید ، تولید طبق استانداردها ی صنعت ،استفاده مازاد از نیروی انسانی ،کاهش ضایعات ،به صفر رساندن کالای مرجوعی ،کاهش زمان خریدکالا و افزایش میزان تولید می باشد
▪ روش تحقیق
با توجه به موضوع پژوهش که بررسی استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه در کارخانه قند آبکوه است ، این تحقیق از نظر هدف کاربردی وپیمایشی و از نظر ماهیت و روش توصیفی است.(شریفی ،۱۳۸۳).
در بخش اول در راستای نیل به فرضیه های تحقیق از نمودارهای موجود در کارخانه و از نمودارهای مقایسه ای با کارخانه مشابه استفاده شده است .برای بررسی دقیق تر فرضیات , پرسشنامه ای نیز طراحی گردید که در سئولات نیز با استفاده از مقیاس عقیده‌سنج لایکرت به اندازه‌گیری میانگین امتیازات کسب شده هر فرد در گزاره‌های مربوط به سئولات پرداخته شده است ، سپس افرادی را که میانگین امتیاز اندازه‌گیری شده آنان بیشتر از ۳ میباشد را انتخاب نموده ومورد ارزیابی قرارداده ایم و از لحاظ آماری این سؤال را آزمون می‌کنیم که آیا نسبت این افراد از ۵۰% بیشتر است یا خیر، در واقع از نظر آماری سؤال فوق را با استفاده از آزمون نسبت می‌توان به صورت زیر نمایش داد:
پاسخ به سؤال منفی است:
پاسخ به سؤال مثبت است:
آماره‌ی آزمون فوق به صورت زیر می‌باشد:
که در آن نسبت مورد قبول در نمونه یعنی نسبت پاسخگویانی که با توجه به تعداد سئوالات و نحوه امتیازدهی روش لایکرت در میانگین امتیازی بالاتر از حد متوسط به خود اختصاص داده‌اند و
نسبت موفقیت بیان شده توسط فرض‌صفر
● سطح معنی‌دار بودن آزمون
در ادامه لازم است در خصوص پروژه های مرتبط با مدیریت پروژه که در کارخانه قند آبکوه پیاده شده است توضیحاتی ارائه گردد.
با عنایت به محصولات اصلی کارخانه ( قندو شکر) و با توجه به اینکه چغندر قند( که ماده اولیه اصلی کارخانه قند میباشد) در فصل پاییز و زمستان برداشت میگردد ، لذا فصل کاری کارخانجات قند تقریباً از اواسط آبان لغایت اواخر اسفند میباشد ،در این مدت کارخانه بطور ۲۴ ساعته و در دو شیفت کار میکند و در مابقی سال عوامل کارخانه به مواردی همچون تعمیرات ، بهبود خط تولید ، رسوب گیری کانال ها ،توسعه فضای فیزیکی و فروش محصولات می پردازند .
در فصل بهره برداری کارخانه با توجه به اینکه تقریباً کلیه کارکنان و کارگران بطور مستقیم و غیر مستقیم درگیر کارهای جاری و تولیدی می باشند ، تکنیکهای مدیریت پروژه نیز بیشتر در زمینه های تولیدی استفاده گردیده است .
بخش رافینری کارخانه قند که تقریباً می توان گفت که قلب کارخانجات قند میباشد شامل بیشترین و اصلی ترین فعالیتها در کارخانه میباشد . تکنیکهای مدیریت پروژه در این قسمت باعث برنامه ریزی دقیق فعالیتها و کارهای مرتبط با هر کارگر گردید ،بطوریکه کلیه فعالیتها قابل برنامه ریزی دقیق و مقدار تولید هر بخش بطور مجزا قابل تفکیک گردید .
لازم به ذکر است در بازه های زمانی غیر کاری نیز در پروژه هایی نظیر رسوب گیری کانال های انتقال چغندر ،تعمیر دستگاه ها ،سفارش خرید مواد اولیه و فعالیتهای عمرانی از تکنیکهای مدیریت پروژه استفاده می گردد که در مجموع دربهینه سازی هزینه ها و زمان های پروژه ها مؤثر بوده است .
● جامعه ونمونه آماری
جامعه آماری تحقیق حاضر پرسنل کارخانه قند آبکوه می باشد.
حجم نمونه مورد نیاز بر اساس فرمول آماری زیر قابل محاسبه است:
البته جهت دقیق بودن نتایج با راهنمایی استاد مشاور، جامعه مورد نظر به مهندسینی که در امر مدیریت پروژه صاحب نظر بودند محدود گردید(۱۴ نفر).
● ابزار جمع آوری اطلاعات
برای جمع آوری اطلاعات از جامعه آماری وبه منظور آزمون فرضیه های تنظیم شده تحقیق از آمار ونمودارهای موجود در کارخانه همچنین مقایسه آماری با کارخانه مشابه و از پرسشنامه استفاده گردیده ، که پرسشنامه با توجه به متغیرهای تحقیق وعملیاتی نمودن آنها تنظیم شده است .پرسشنامه این تحقیق متشکل از۲۴ سؤال پنج گزینه ای می باشد.این سئوالا ت مربوط به ویژگیهایی از قیبل ؛ مطلوب بودن خروجی های پروژه ،زمان تکمیل پروژه ،هزینه های پروژه ، تولید طبق زمانبندی تولید ، تولید طبق استانداردها ی صنعت ،استفاده مازاد از نیروی انسانی ،کاهش ضایعات ،به صفر رساندن کالای مرجوعی ،کاهش زمان خریدکالا و افزایش میزان تولید می باشد. . به وسیله این سؤالات موارد ذکر شده در مورد زمان استفاده و در زمان عدم استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است .
● پایائی وروائی ابزار سنجش
با استفاده از روش اعتبار محتوا و مشورت با صاحبنظران، روایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ به‌دست‌آمده برای تعیین پایایی پرسشنامه از طریق این پیش‌آزمون، ۸۷ درصد بود و این امر نشان‌ دهندة هماهنگی درونی بین سؤال‌های پرسشنامه است .
روش تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات
در قسمت نمودارهای آماری که تجزیه وتحلیل بصورت مقایسه ای صورت پذیرفته است . بطور کلی در بررسی های صورت گرفته از پنج نمودار پنج ساله به شرح ذیل استفاده گردیده است :
۱) نمودار پنج ساله تفاله خشک تولیدی (تن)
۲) نمودار پنج ساله تفاله دونم تولیدی (تن)
۳) نمودار پنج ساله قند وشکر تولیدی (تن)
۴) نمودار پنج ساله تفاله عیار و دیژیسیون چغندر
۵) نمودار پنج ساله ضریب استحصال
با عنایت به سه فرضیه تحقیق از نمودارهای فوق برای بررسی دو فرضیه که مربوط به افزایش تولید و رضایت مشتری بوده است ، استفاده شده است .
از نمودارهای مقایسه ای نیز جهت ارزیابی عملکرد کارخانه مورد نظر در برابر یک کارخانه مشابه بهره گرفته شده است .
جهت بررسی دقیق تر فرضیات بخصوص فرضیه دوم که مربوط به صرفه جویی در منابع میباشد با مشورت با صاحبنظران و کسب موافقت اساتید از پرسشنامه نیز جهت تکمیل تحقیق استفاده گردیده است.در قسمت پرسشنامه از آزمون نسبت و از مقیاس عقیده‌سنج لایکرت استفاده شده است .
جهت بررسی پرسشها و آزمون فرضیه های تحقیق از نرم افزار spss استفاده شده است . در این بخش که جداول آن در فصل چهارم تحقیق آورده شده است ، با ورود اطلاعات پرسشنامه ها ، هر گزاره مورد بررسی و در نهایت فرضیه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفته اند .
● نتیجه گیری
۱) بر اساس تجزیه و تحیل های صورت گرفته و با عنایت به فرضیات تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که فرضیه اول یا این فرض که "استفاده ‌ازتکنیکهای مدیریت پروژه بر رضایت مشتری مؤثر است ." قبول میشود. بنابراین با ضریب اطمینان ۹۵ درصد می‌توان چنین نتیجه گرفت که: در کارخانه قند آبکوه با عنایت به شاخصهای در نظر گرفته شده برای سنجش میزان رضایت مشتری و با توجه به نمودارها و پرسشنامه های جمع آوری شده از سطح کارخانه , استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه بر میزان رضایت مشتریان موثر بوده است .
۲) بر اساس تجزیه و تحیل های صورت گرفته و با عنایت به فرضیات تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که فرضیه دوم یا این فرض که" استفاده ‌از تکنیکهای مدیریت پروژه بر صرفه‌جویی درمنابع مؤثر ‌است. " قبول میشود. بنابراین با ضریب اطمینان ۹۵ درصد می‌توان چنین نتیجه گرفت که: در کارخانه قند آبکوه با عنایت به شاخصهای در نظر گرفته شده برای سنجش میزان صرفه جویی در منابع و با توجه به نمودارها و پرسشنامه های جمع آوری شده از سطح کارخانه , استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه بر میزان صرفه جویی در منابع موثر بوده است .
۳) بر اساس تجزیه و تحیل های صورت گرفته و با عنایت به فرضیات تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که فرضیه سوم یا این فرض که " استفاده ‌ازتکنیکهای مدیریت پروژه بر افزایش تولید مؤثر است است ." قبول میشود. بنابراین با ضریب اطمینان ۹۵ درصد می‌توان چنین نتیجه گرفت که: در کارخانه قند آبکوه با عنایت به شاخصهای در نظر گرفته شده برای سنجش میزان افزایش تولید و با توجه به نمودارها و پرسشنامه های جمع آوری شده از سطح کارخانه , استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه در افزایش تولید موثر بوده است .
● ارئه پیشنهادها
در تحقیق حاضر پیشنهادها به دو منظور ارائه می گردد.
۱) پیشنهادهادر راستای نتایج تحقیق
فرهنگ سازی و آموزش مناسب :در ضمن تحقیق و مصاحبه با مدیران و دست اندرکاران پروژها ی مختلف در کارخانه قند آبکوه مشخص گردید آموزش و فرهنگ سازی لازم بین عوامل پروژه میتواند به عنوان عامل مهمی جهت پیاده سازی مطلوبتر تکنیکهای مدیریت پروژه بکار گرفته شود .
حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد : با حمایت صحیح و آگاهانه مدیران ارشد سازمان بی گمان هر صنعتی میتواند شاهد رشد چشمگیر استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه باشد .
فراهم کردن بستر نرم افزاری مناسب : با توجه به تولید بسته های نرم افزاری مرتبط و پیچیده تر شدن پروژه های صنعتی استفاده از این نرم افزارها کمک شایانی به عوامل پروژه میتواند بکند .
استفاده از تجربیات کارخانه های موفق : در زمینه استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه میتوان با ارتباط با صنایع موفق در این زمینه مانند خودرو سازان و یا صنایع نفت و گاز از تجربیات آنان در زمینه های مختلف استفاده نمود
الزام استفاده از تکنیکهای مدیریت پروژه : در بعضی از لایه های قدیمی مدیران , در برابر بکارگیری روشهای نوین مدیریتی مقاومت وجود دارد که با الزام و بوجود آوردن مشوقهای لازم میتوان بر این مشکل نیز فائق آمد .
۲) پیشنهادها برای تحقیقات آتی
انجام تحقیقات مشابه در کارخانه های دیگر : با توجه به اهمیت موضوع و لزوم بررسی موضوع در صنایع ایران به محققان دیگر پیاده سازی پروژه های مشابه در کارخانه های دیگر توصیه میشود .
بر گزاری دوره آموزشی : با توجه به فقدان آموزش مناسب به محققان دیگر توصیه میشود جهت مقایسه نتایج در زمانی مشخص اقدام به برگزاری دوره های آموزشی مرتبط نمایند و نتایج را قبل و بعد از دوره های آموزشی مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار دهند.
تحقیقات نرم افزاری : با توجه به گسترش روزافزون نرم افزارهای مرتبط با بحث مدیریت پروژه , انجام تحقیقاتی در زمینه های نرم افزاری مفید به نظر میرسد.
نوشته شده توسط : حسین کیخا فرزانه
ارائه دهندگان:
دکترعالمی-عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
دکتر طباطبائی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
حسین کیخا فرزانه - کارشناس ارشد مدیریت صنعتی
فهرست منابع فارسی
۱- ابطحی , ح, ۱۳۷۸ , مدیریت منابع انسانی ,تهران , دانشگاه پیام نور .
۲- سروش , ع , ۱۳۸۵ , چشم انداز مدیریت پروژه سازمان و مدیریت یک جهان تحول,تهران,دانشگاه تربیت مدرس .
۳- شادرخ , ش , ۱۳۸۶ , سیستم نرم افزاری مدیریت ریسک پروژه ,اصفهان ,دانشگاه صنعتی شریف.
۴- رضائیان , ۱۳۷۲ , اصول مدیریت , تهران , سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی , سمت .
۵- روزنبرگ ,دیلی ,۱۳۸۳ ,روشهای تخقیق در علوم رفتاری ,حسن پاشا شریفی ,تهران ,سخن .
۶- زرگر.م ,۱۳۸۳ ,راهنمای کنترل پروژه , تهران , پرهام .
۷- زمردیان , ا , ۱۳۷۹ , مدیریت کیفیت جامع , تهران , اصول ,فنون وروشهای اجرائی ,موسسه مطالعات و برنامه ریزی آموزش سازمان گسترش .
۸- حاج شیر محمدی , ع, ۱۳۸۱ , مدیریت و کنترل پروژه : کاربرد روشهای سی پی ام , پرت , پی ان ,گرت ,اصفهان ,مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان .
۹- حسین زاده , ف , ۱۳۸۳ , مقدمات روشهای مطالعه وپژوهش , تهران ,جلیل .
۱۰-مرندی ,و ,۱۳۸۴ , آفت شناسی پروژه ها و اهمیت یادگیری سازمانی در افزایش توان مدیریت پروژه کشور ,تهران ,دفتر ارزیابی و بهبود روشها .
۱۱- مومنی , ا ,۱۳۸۵ , مدل بودجه بندی چند پروژه ای برای پیشگیری از تاخیرات پروژه ها ,تهران ,دانشگاه بوعلی سینا .
۱۲-نوری ,س , ۱۳۸۲ ,اصول و مفاهیم برنامه ریزی و مدیریت پروژه , تهران ,دانشگاه علم و صنعت ایران .
فهرست منابع غیر فارسی
۱۳- Cash c، ۱۹۹۲ ، Elements of Successful Project Management . Journal of Systems Management ، ۴۳(۹) ; ۱۰-۱۲
۱۴-Yeo Kt ، ۱۹۹۵ ، Planning And Learning In Major Infrastructure Development ، International Journal of Project Management .
منبع : بانک مقالات فارسی


همچنین مشاهده کنید