مغز متفکر برزیلی

زیکو، اسطوره برزیلی که مغز متفکر تیم فنرباغچه در مقابل چلسی در لیگ قهرمانان بود ایده ها و تفکراتش در کسوت مربیگری همان نظریاتی است که در زمان بازی در مستطیل سبز داشت.
هرچه زمان می گذرد زندگی زیکو به عنوان مربی فوتبال بهتر می شود نه تنها به واسطه افزایش تجربه اش بلکه به این دلیل که بازیکنان جوان تر به او به عنوان یک فرد معمولی و نه یک سوپر قهرمان احترام می گذارند. این عقیده الکس کاپیتان تیم فنر باغچه است.
برای مهم ترین بازیکن فنرباغچه واغلب بازیکنان هم نسل او، زیکو تنها یک بازیکن بزرگ تر از پله بود. زیکو یک ستاره درخشان در عالم فوتبال بود که تنها ناکامی اش در بالای سر بردن جام جهانی آسمان زندگی حرفه ای اش را کمی تیره و تار کرد. اما او امروز بهترین روزهایش را می گذراند. برای اولین بار در عمر کوتاه مربیگری اش مورد توجه اروپایی ها قرار گرفته است. برای اولین بار در تاریخ ترکیه محبوب ترین تیم فوتبال این کشور به مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان راه یافته است و به نظر می رسد اینجا پایان داستان نباشد. به نظر زیکو برنامه فنرباغچه برای تبدیل شدن به بزرگ ترین تیم اروپایی طی ۱۰ سال آینده دور از ذهن نیست. ساختار و هزینه، کافی برای آن وجود دارد. زود یا دیر زیکو شیوه بازی تهاجمی اش را به این تیم مطرح می آورد. زیکو می گوید:«هیچ وقت فوتبال خوب را نادیده نمی گیرم. تیم های دفاعی خوبی وجود دارد که در آن بازیکنان به جای دنبال توپ رفتن آن را به کناره ها پاس می دهند. من دوست دارم بازیکنانم لذت ببرند و حمله کنند.»
زیکو عهد کرده است که هیچ وقت از بالا برای اینکه چه کسی بازی کند و چه تیمی استفاده شود دستور نگیرد. زیکو در این باره اظهارنظر می کند:«همه ما موظفیم که به رییس یا مالک باشگاه توضیح دهیم به هر حال رییس ما است ولی همه می دانیم که چه مواردی در کار قابل قبول است ولی اجازه نمی دهم استقلالم تهدید شود. فقط من ترکیب تیم را مشخص می کنم.
زیکو در پاسخ به اینکه آیا تمایل دارد مربی چلسی باشد و با چنین فشاری دست و پنجه نرم کند می گوید: در فوتبال هرچیزی ممکن است. چلسی پس از رفتن خوزه مورینیو یک تیم دفاعی شد. آنها دقیقا می دانستند که چه می خواهند. آنها اغلب در نیمه زمین حریف بودند. به تیم مقابل فشار می آوردند و سطح بالایی از اعتماد به نفس داشتند. حالا می بینیم که چلسی بیشتر محدود به دفاع شده و درصدد پیش آمدن موقعیت ضد حمله است. البته آنها هنوز هم به واسطه ویژگی های خاص بازیکنانشان خیلی خطرناک هستند.
پس از پیروزی ۲-۱ فنرباغچه مقابل چلسی در دیدار رفت مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان این تیم تنها به یک مساوی در دیدار برگشت نیاز دارد تا به یکی از غول های این مسابقات تبدیل شود. در باشگاه اعتقاد دارند که برتری چلسی در نیمه اول بازی رفت فقط به این دلیل بود که فنرباغچه احترام بیش از حدی به آنها گذاشت. در زمان بین دو نیمه زیکو به مردانش یادآوری کرد که آنها بازیکنان بین المللی هستند و آنقدر خوب هستند که چلسی را عقب برانند.
پیام زیکو روشن بود: بروید و آنطور که می دانید بازی کنید، نترسید. بازیکنان به دستور فرمانده خود عمل کردند. چلسی همانطور که ترک ها انتظار داشتند تحت فشار از هم پاشید. برای زیکو مربیگری دو محور غیر سنتی دارد: محور اول گفت وگو و محور دوم آموزش خلال تکرار. زیکو بیان می کند:«هیچ وقت در مقام مربی کارهایی را انجام نمی دهم که وقتی فوتبالیست بودم بدم می آمد که درباره من انجام بدهند. به نظر در فوتبال مثل زندگی گفت وگو اهمیت زیادی دارد. دوست دارم با بازیکنانم صحبت کنم و هیچ وقت موضوعی را به آنها تحمیل نمی کنم. به آنها فرصت انتخاب کردن می دهم. واضح است که فوتبال نیازمند کار تاکتیکی است ولی برای من مهم ترین موضوع این است که به بازیکنانم توانایی هایشان را نشان بدهم و به آنها بفهمانم که برای تیم مهم هستند.
دوست دارم به حرف من گوش کنند و دقیقا آنچه می گویم را دنبال کنند. می خواهم آزادی کامل داشته باشند، تصمیم بگیرند و مسائل داخل مستطیل سبز را شناسایی و دسته بندی کنند. این فلسفه من است.
صحبت کردن برای او مهم است و مترجمان در دو حرفه مربیگری اش نقش حیاتی دارند. کاینهیرو سوزوکی مترجمی که در زمان حضور زیکو در تیم ملی ژاپن بود و سامت گوزل در فنرباغچه انتخاب های زیکو برای متکلمان زبان های غیر پرتغالی بودند.
زیکو می گوید: سامت را خودم بزرک کردم. او یک هوادار جوان بود که خیلی خوب پرتغالی صحبت می کرد ولی پس از پیروزی ها رفتار حرفه ای نداشت. او خیلی چیزها یاد گرفته است و وتفاوت ها را می توانید ببینید. او خیلی مهم است چون من نمی توانم مسائل زیادی را به بازیکنان با تجربه برزیلی که داشتم بیاموزم ولی حرف های زیادی برای دیگر بازیکنان دارم. ترک ها به گفت وگو عادت نداشتند. به آنها آموزش داده بودند که دستورات را دنبال کنند. من این فرهنگ را تغییر دادم. من برای آنها مثال هایی زدم و از آنها خواستم تصمیم بگیرند و این یکی از دلایلی است که اینجا اوضاع خوب پیش می رود.
الکس، کاپیتان تیم می گوید: گاهی دلش برای راهکارهای سنتی برای مسائل تیم تنگ می شود و ادامه می دهد:«این روش اوست و رییس است. او از مجادله خوشش نمی آید و هیچ وقت صدایش را بالا نمی برد. اغلب ناراحت می شود ولی خونسردی اش را حفظ می کند و جو را متشنج نمی کند. او مرد بسیار آرامی است.»
زیکو آرامش را به بازیکنانش منتقل می کند و اتفاقات اخیر قدرت کلمات زیکو را نشان می دهد. و لکان دمیرل، دروازه بان فنرباغچه مقابل سویا در ورزشگاه رامون سانچز پیژوان پس از دو اشتباه که منجر به گل به ضرر تیمش شد خود را در برابر ضربه پنالتی آماده می کرد. زیکو به دروازه بانش گفت: فوتبال ورزش بزرگی است که امکان جبران در آن وجود دارد. آنچه اتفاق افتاد را فراموش کن تو هنوز فرصت قهرمان شدن را داری. دمیرل سه پنالتی را گرفت و سویا شکست خورد. در بازی با چلسی نیز دیوید با یک اشتباه دروازه خودی را باز می کند و با روحیه ای ضعیف به رختکن می رود. بین دو نیمه زیکو به او یادآوری می کند در بازی با سویا، دو گل زده و اگر آن گل نبود فنرباغچه الان اینجا نبود.
« یگ گل به خودی گذشته تو را از بین نمی برد،هی پسر، سرت را بالا بگیر، بازی خودت را بکن.» دیوید خودش را پیدا می کند و با یک گل دیدنی از فاصله ۳۰ متری پیروزی را برای فنر به ارمغان می آورد.
اگر گفت وگو اولویت اول کاری برای زیکو محسوب می شود، تمرین اولویت دوم این مربی برزیلی است. او همچون سایر مربیان برزیلی نظیر لوئیزفیلیپه اسکولاری، لوکزامبورگو و کارلوس آلبرتوپریرا مربی تاکتیک گرا نیست.
زیکو در توضیح این طرز تفکر می گوید: برای من بازی فوتبال یک کار تماماً مکانیکی و درگیرانه است. باید از حرکات آگاه باشید و آنها را به خاطر سپرده باشند. کنترل توپ،پاسکاری، شوت زدن، زدن ضربه سر و ارسال جزیی از برنامه های تمرینی است.
روبرتو کارلوس با تجربه ترین بازیکن فنر معتقد است شیوه زیکو متفاوت از سایر مربیان تاکتیک گرایی است که در اروپا کار می کنند. مثلا فابیوکاپلو درباره ریزترین جزییات تاکتیکی نگران بود اما جلسات تمرین زیکو بیشتر روی مسائل اساسی فوتبال متمرکز است. او به ما آزادی می دهد آنچه بلدیم در زمین به نمایش بگذاریم و تنها از ما می خواهد فوتبال خوبی بازی کنیم.
الکس دیگر برزیلی تیم فنرباغچه می گوید:« از نظر من زیکو بزرگ تر از پله است، شاید به این خاطر که بازی و هنرنمایی او را دیده ام وقتی کودک بودم می خواستم روزی زیکو شوم و به عنوان یک هوادار همیشه در حسرتش بودم. حالا او به عنوان مربی در کنار من است و امیدوارم پس از پایان کارمان در فنرباغچه روابط ما ادامه پیدا کند.

منبع : آبزرور

منبع : روزنامه ایران ورزشی