GPRS؛ وعده نامحقق دیگری از مخابرات

از جمله اتفاقاتی که انرژی بسیاری از مدیران اپراتور اول را در یک سال گذشته گرفت، بحث ارائه سرویس GPRS توسط این اپراتور بود. سرویسی که بازهم آرزوی استفاده از آن در سال ۸۶ بر دل مشترکان این اپراتور ماند و رفت تا به عنوان خاطره‌ای ناخوشایند از اپراتور اول در ذهن کاربرانش باقی بماند. GPRS، سرویسی است که به واسطه ارائه آن خدماتی همچون استفاده از اینترنت و پیام‌های چندرسانه‌ای (MMS) برای کاربران تلفن‌همراه فراهم می‌شود.
● GPRS؛ وعده نامحقق دیگری از مخابرات
از جمله اتفاقاتی که انرژی بسیاری از مدیران اپراتور اول را در یک سال گذشته گرفت، بحث ارائه سرویس GPRS توسط این اپراتور بود. سرویسی که بازهم آرزوی استفاده از آن در سال ۸۶ بر دل مشترکان این اپراتور ماند و رفت تا به عنوان خاطره‌ای ناخوشایند از اپراتور اول در ذهن کاربرانش باقی بماند. GPRS، سرویسی است که به واسطه ارائه آن خدماتی همچون استفاده از اینترنت و پیام‌های چندرسانه‌ای (MMS) برای کاربران تلفن‌همراه فراهم می‌شود.
GPRS که از عبارت General Packet Radio Service (سرویس‌ بسته‌های رادیویی)، گرفته شده امکان اتصال دائمی به اینترنت را در تلفن همراه فراهم کرده و هر سرویسی که روی اینترنت انجام می‌گیرد در شبکه‌های تلفن‌همراه دارای سرویس GPRS قابل دسترس خواهد بود. این سرویس بخشی از مجموعه فن‌آوری‌هایی است که برای نزدیک‌تر کردن شبکه‌های نسل دوم تلفن همراه به کارایی شبکه‌های نسل سوم طراحی شده‌اند تا ‌آنها را قادر سازند اطلاعات را بسیار سریع‌تر ارسال و دریافت کنند. به‌رغم آنکه اپراتور اول بیشترین کاربران تلفن همراه در کشور را به خود اختصاص داده است، اما تاکنون نتوانسته است که سرویس GPRS را برای مشترکان خود فراهم آورد.
اپراتور دوم یا ایرانسل از بهار سال ۸۶ به عنوان اولین اپراتوری بود که خدمات GPRS را برای مشترکان خود فراهم آورد. هرچند که بعد از گذشت یک ماه سرویس MMS این اپراتور بنا به دلیل نبود قانون‌های لازم لغو شد و هنوز هم از تاریخ دقیق ارائه آن خبری منتشر نشده است، اما ایرانسل را می‌توان به عنوان اولین اپراتور ارائه دهنده خدمات GPRS در کشور به حساب آورد. در آخرین ماه‌های سال ۸۶ بود که تالیا نیز توانست پس از سه سال ارائه خدمات دیتا را که به واسطه آن استفاده از اینترنت، ایمیل و... برای کاربران فراهم می‌شود را در اختیار مشترکانش قرار دهد، اما اپراتور اول که ‌این روزها با ارائه تبلیغات گسترده همچنان بر تعداد کاربرانش می‌افزاید هنوز نتوانسته به جز سرویس پیام کوتاه و سرویس پیام صوتی، سرویس ارزش افزوده دیگری برای مشترکانش فراهم آورد.
● آنچه گذشت
نخستین اظهارنظر درباره ارائه ‌این سرویس در فروردین ماه سال ۸۶ و با آغاز به کار این سرویس توسط اپراتور دوم صورت گرفت. در آن زمان مرد شماره اول همراه اول، وحید صدوقی، درباره‌ این که اپراتور اول چه زمانی سرویس GPRS مانند دسترسی به اینترنت و MMS را برای مشترکان خود فراهم می‌آورد، خاطر نشان می‌کند:‌ همان طور که قبلا قول داده‌ایم تا شهریورماه این سرویس‌ برای تعداد محدودی از مشترکان تهرانی (حداقل دو میلیون مشترک) فعال خواهد شد، امیدواریم پیمانکاران ما در این زمینه تمام تلاش خود را انجام دهند تا در زمان مقرر به وعده‌های خود عمل کنیم.
اما درست در همان روزهای وعده داده شده، برندگان مناقصه‌این سرویس اعلام شدند. علت وقفه در انجام مناقصه بعدها ناقص بودن مدارک شرکت‌های حاضر در روند مناقصه اعلام شد. در آن زمان سیدعلی علویان، رییس هیات‌مدیره‌ شرکت ارتباطات سیار از باز شدن پاکت‌های مناقصه برای انتخاب شرکت ارائه‌‌کننده‌ سرویس GPRS خبر داد و اعلام کرد تا ۲۵ شهریورماه برنده نهایی این مناقصه مشخص می‌شود. وی با بیان اینکه ‌این مناقصه در مرحله نهایی قرار دارد عنوان کرده بود سه ماه فرصت برای نصب و راه‌اندازی این سرویس نیاز است که با لحاظ این زمان انتظار می‌رود اواخر آذرماه ۸۶ ارائه‌ این سرویس ابتدا از شهر تهران آغاز و به تدریج در دیگر شهرها نیز ارائه خواهد شد.
● صاایران همیشه قهرمان
براساس روال معمول در مناقصات اپراتور اول، باز هم صاایران به عنوان برنده نهایی معرفی شد و وظیفه راه‌اندازی این سرویس بر عهده ‌این شرکت نیمه‌دولتی افتاد. اما این بار اوضاع برای گرفتن این پروژه توسط صا ایران تا حدی فرق داشت. عدم موفقیت این شرکت در پروژه بیلینگ اپراتور اول (که هنوز هم از سرنوشت آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست) باعث شده بود تا مخابرات ایران شرایط سخت‌تری را برای این شرکت در نظر بگیرد. شرایطی که رایزنی‌ها برای پذیرفتن آن، روند اجرایی این پروژه را طولانی تر کرد. این روند تا آنجا ادامه یافت که وفا غفاریان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هشدار داد که اگر صاایران تضمین‌های مورد نظر مخابرات ایران را تامین نکند، از پروژه GPRS ارتباطات سیار کنار گذاشته خواهد شد.
سرانجام صاایران ضمانت‌های لازم برای اجرای پروژه را ارائه داد، اما به دلیل آنکه زمان ارائه‌این ضمانت نامه‌ها طولانی شده بود، ارائه سرویس GPRS برای بار دیگر به تعویق افتاد. این بار علویان در گفت‌و‌گویی عنوان کرد که تمام سعی ما بر این است که تا پایان سال این سرویس برای برخی از مشترکان فعال شود، اما با این حال باز هم خبری از سرویس GPRS همراه اول تا پایان فصل سرما نبود و به‌این ترتیب مشترکان بزرگ‌ترین اپراتور کشور بدون تجربه استفاده از یک سرویس جدید در سال ۸۶ به استقبال نوروز رفتند. هرچند که در آخرین روزهای سال یک خبرگزاری دولتی از ارائه‌این سرویس در آخرین روزهای سال ۸۶ خبر داده بود، اما باز هم سال ۸۶ بدون ارائه سرویس‌های جدید برای مشترکان چند ده میلیونی همراه اول به پایان رسید.
● سالی که نکوست ...
در حالی که بسیاری از مشترکان همراه اول همچنان در انتظار استفاده از این سرویس در نخستین ماه‌های سال هستند، اما این بار باز هم آخرین اظهار نظر یک مدیر طراز اول وزارت ارتباطات جریانات جدیدی را پیش روی سرویس نفرین شده GPRS همراه اول قرار داد. این بار وفا غفاریان در نخستین روزهای کاری سال ۸۷ در گفت‌و‌گو با سیتنا (وب‌سایت وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) از نامشخص بودن زمان ارائه‌این سرویس توسط همراه اول خبر داد و تاکید کرد که تاخیر در ارائه ‌این سرویس به هیچ وجه تقصیر شرکت مخابرات نیست!
غفاریان، عدم حمل تجهیزات خریداری شده از سوی شرکت خارجی را دلیل اصلی تاخیر در ارائه‌این سرویس عنوان می‌کند و می‌گوید: دلیل اصلی این تاخیر، کوتاهی شرکت فروشنده خارجی در حمل به موقع تجهیزات فوق به‌ایران است. او همچنان تاکید می‌کند که شرکت مخابرات ایران، به صورت مداوم پیگیر این موضوع بوده و تا زمانی که‌این تجهیزات نصب نشود، امکان ارائه‌این سرویس‌ها وجود ندارد.
وی، در پاسخ به‌این سوال که آیا زمان جدیدی برای ارائه سرویس‌های ارزش افزوده اعلام خواهد شد یا خیر، تاکید کرد: تا زمانی که تجهیزات مربوطه در اختیار نباشد، به زمان‌بندی‌ها نمی‌توان اعتماد کرد.
رییس هیات‌مدیره شرکت مخابرات ایران، در خصوص علل و دلایل احتمالی فروشنده خارجی تجهیزات سرویس‌های GPRS و MMS برای تاخیر در ارسال کالاهای فوق، می‌گوید: شرکت فروشنده دلیل خاصی ذکر نکرده، اما عملا نیز تجهیزات را حمل نکرده است.
پیش از این قرار بود پیمانکار اجرای این پروژه یعنی صاایران ظرف مدت سه ماه تعهدات خود را در این خصوص نهایی کند، اما این بار غفاریان به حمایت از صاایران به موبنا می‌گوید: تاخیر در پروژه GPRS همراه اول به دلیل تاخیر در واردات تجهیزات خارجی بوده و قصور از پیمانکار داخلی نیست.این دومین باری است که صاایران به عنوان برنده مناقصات میلیاردی شرکت ارتباطات سیار در زمان‌بندی ارائه خدمات خود بدقولی می‌کند، اما نکته قابل تامل در این بخش آنست که هیچ کدام از مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از وزیر گرفته تا مدیران و مشاورنش قصوری را متوجه ‌این شرکت نمی‌دانند.
● نتیجه
وزارت ارتباطات پیش از این نیز در قرداد توسعه شبکه ارتباطی مشکل مشابهی با پیمانکاران خود موسوم به GCها داشت که ‌این مشکل همچنان ادامه داشته و با طولانی شدن به تدریج از حافظه رسانه‌های گروهی پاک شده است. جا دارد در این بخش نهادهای نظارتی بر عملکرد اجرایی مناقصاتی از این دست توجه بیشتری داشته باشند؛ چرا که بدون تردید تعلل در اجرای پروژه‌هایی این چنین علاوه بر به بار آوردن خسارت‌های مالی بیشمار حقوق مشترکان ۲۵میلیونی اپراتور اول را نیز پایمال می‌کند.

نویسنده : م.ر.بهنام رئوف

منبع : تراشه