روستاهای هدف گردشگری در فارس

● باغ جهان نما
باغ جهان نما از قدیمی ترین باغ های شیراز است که در ضلع شمالی چهار راه حافظیه و در ضلع شرقی خیابان حافظ واقع شده است و مساحت آن بیش از ۴۰۰۰۰ متر مربع است. این باغ در دوره های حکومتی آل مظفر و آل اینجو و تا زمان صفویه بسیار سرسبز و آباد بوده و جهانگردانی چون تاورنیه، شاردن، جان ملکم و ادوارد براون در سفرنامه های خود از آن نام برده اند. همچنین زرکوب شیرازی در شیرازنامه، محمدهاشم آصف رستم الحکما در رستم التواریخ، مهدی قلی خان هدایت در خاطرات و خطرات، فرصت الدوله شیرازی در آثار عجم و میرزا حسن فسایی در فارسنامه ناصری در ذکر زیبایی و آبادی این باغ از دوران آل اینجو تاکنون مطالبی نگاشته اند. پس از پایان حکومت افشاریان و تا زمان تشکیل حکومت زندیه، بر اثر کشمکش های داخلی، این باغ صدمات زیادی دید.
تا این که در سال ۱۱۸۵ ه. ق کریم خان زند دستور مرمت و تجدید بنای آن باغ را داد. پس از آن درون باغ عمارتی هشت ضلعی با نمای آجری همانند عمارت کلاه فرنگی باغ نظر (موزه پارس) ساخته شد و در چهار گوشه آن چهار شاه نشین با اتاق های دو طبقه بنا گردید. شاه نشین اصلی دارای سقفی مرتفع با مقرنس کاری ساده گچی است. در وسط عمارت هشت گوشه باغ نیز حوضی هشت گوشه از سنگ مرمر یکپارچه ساختند که در وسط آن فواره ای سنگی وجود دارد. در شرق و غرب ساختمان نیز دو حوض با فواره های سنگی در مقابل شاه نشین آن قرار دارد. دو خیابان طویل با جهت شمالی- جنوبی و شرقی- غربی در باغ ساخته شده که اطراف آن را درختان کاج و سرو کاشته اند. دو ورودی پلکان دارد در بخش های شمال شرقی و جنوب شرقی راه ارتباطی اصلی باغ به ساختمان را میسر می سازد. در سمت راست ورودی شمال شرقی راه پله ای پیچیده با خیز زیاد وجود دارد که به طبقه دوم و پشت بام متصل می شود. در دوره قاجاریه نیز این باغ یکی از باغ های آباد و پرشکوه محسوب می شد و محلی برای پذیرایی میهمان حکومتی بود. این باغ دارای چهار در بزرگ است که سه تای آن بر روی محورهای اصلی قرار دارند.
این سه در مستقیما دسترسی به کوشک میانی باغ را که در مرکز آن باغ قرار دارد، فراهم کردهف فرد را به درون باغ هدایت می کند. باغ مربع گونه است و عمارت هشت وجهی دوران زندیه در مرکز آن قرار دارد. دو محور عمود بر این بنا، باغ را به «چهار باغ» تقسیم کرده است. باغ جهان نما در سال ۱۳۸۱ پس از تصویب شورای توسعه فرهنگی استان فارس توسط سازمان مسکن و شهرسازی تملک شد و جهت احیا و نیز ایجاد باغ موزه ادبیات ایران و اتصال به مجموعه حافظیه در اختیار شهرداری شیراز قرار گرفت. فاز اول احیا و مرمت این باغ در ۲۰ مهرماه ۱۳۸۳ همزمان با یادروز حافظ به بهره برداری رسید و احیای مجموعه کامل ساختمانهای جنوبی و نیز ساختمان کلاه فرنگی و محوطه های آن ادامه دارد. این باغ در تاریخ ۲/۸/۱۳۵۱ با شماره ۹۲۸ د فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
● خانه زینت الملوک
بخشی از بنای زیبای تاریخی- فرهنگی خانه زینت الملوک شیراز پس از مرمت و بازسازی تبدیل به چایخانه سنتی می گردد.
در محله قدیمی بالاکفد شیراز که امروزه خیابان لطفعلی خان زند از آن می گذرد، در ضلع غربی نارنجستان قوام عمارتی زیبا بنا گردیده که متعلق به خاندان قوام بوده و به خانه ی زینت الملوک معروف است. این عمارت باشکوه به فاصله ی یک کوچه از نارنجستان قرار دارد و به وسیله یک راه زیرزمینی بدانجا مرتبط بوده است. این خانه که در واقع اندرونی قوام محسوب می شده از آثار دوره ی قاجار می باشد و ساخت آن در سال ۱۲۹۰ ه. ق توسط علی محمدخان قوام الملک دوم نوه ی حاج ابراهیم خان کلانتر آغاز گردید و در سال ۱۳۰۲ ه. ق به وسیله محمدرضا خان قوام الملک سوم به پایان رسید.
در ورودی بنا به طرز زیبایی معرق کاری شده و پس از گذر از یک هشتی با منظره ی مصفای حیاط روبرو می شویم که دارای یک باغچه ی زیبا و دو حوض می باشد، حوض بزرگ آن از شش قطعه سنگ یکپارچه تشکیل شده و کاشی های حوض کوچکتر دارای نقوش خورشید و فرشته می باشد.
این بنا دارای بیش از ۲۰ اتاق است یا گچ بری، آئینه کاری و نقاشیهای زیبا؛ در طبقه اول، اتاقها به یکدیگر راه دارند به گونه ای که بدون ورود به حیاط می توان از جنوبی ترین اتاق تا شمالی ترین آنها را پیمود؛ کاشیهای کف اتاق ها دارای نقوشی هستند که در مجموع طرح فرشی زیبا را به وجود آورده است.
در ضلع غربی، تالار اصلی ساختمان با آئینه کاری و نقاشی های زیبا بنا گردیده، در بخش هایی از آن و همچنین بخش هایی از اتاقها تصاویر زنان و کودکان اروپایی مشاهده می شود که گویایی تاثیرپذیری معماری قاجاری از معماری هند و اروپایی است. سرتاسر قسمت زیرین این خانه را یک زیرزمین بزرگ فرا گرفته که به وسیله ۴ راه پله به صحن حیاط راه می یابد؛ یک بخش از آن که به شکل زیبایی آجرکاری شده، در گذشته به عنوان اسلحه خانه و بخش دیگری که اتاقهای متعددی را داراست به عنوان محل نگهداری غذا مورد استفاده بوه و همچنین بخش میانی آن جایگاهی است جهت استراحت در فصل تابستان.
از سال ۱۳۷۳ این بنا در اختیار بنیاد فارس شناسی قرار گرفت که با همکاری سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی آن آغاز گردید، بخشی از زیرزمین آن در سال ۱۳۷۴ تبدیل به «نگارخانه ی فارس» شد که محلی برای عرضه ی آثار هنری هنرمندان این مرز و بوم می باشد و بخش دیگر آن نیز در آینده ای نزدیک پس از بازسازی کامل تبدیل به چایخانه سنتی خواهد شد تا پذیرایی میهمانان توریستی داخلی و خارجی باشد.

امین سیاردوست

منبع : مسافران