نگاهب به پشت صحنه فیلم «حیران» به تهیه کنندگی رخشان بنی اعتماد و بازی باران کوثری

ساعت شش صبح همراه چند نفر از عوامل پلیس مرزبانی، عازم لوکیشن فیلم برداری «حیران»، نخستین فیلم بلند «شالیزه عارف پور» می شویم. عوامل فیلم در پاسگاه اسماعیل آباد مستقر شده اند نقطه ای در ٧٥ کیلومتری جاده سرخس -مشهد.
جایی که قرار است آخرین سکانس های فیلم «حیران»، جلوی دوربین برود. در خبرها خوانده بودم که «رخشان بنی اعتماد»، تهیه کنندگی این اثر را به عهده دارد و البته به کارگردان فیلم هم مشاوره می دهد. ضمن این که دخترش (باران کوثری) نیز بازیگر اصلی این فیلم است. با دانستن همین چند نکته، اشتیاقم برای تهیه گزارش پشت صحنه این فیلم بیشتر شده بود. می خواستم بدانم حال و هوای «حیران»، تا چه اندازه به آثار «بنی اعتماد» نزدیک است. این که چرا خودش «حیران» را کارگردانی نکرده یا چرا برای نخستین بار تهیه کننده یک فیلم شده است؟ بی تردید برایم بازی «باران کوثری» نیز از نکات جذاب این فیلم بود. بازیگری که بهترین بازی هایش را، در فیلم های مادرش ارائه داده است. («خون بازی» و «گیلانه»)
مطمئن بودم که حضور در پشت صحنه فیلم های «رخشان بنی اعتماد»، تجربه جذاب و دلچسبی است. کارگردان مطرحی که منتقدان برای تعریف مختصات سینمایش، از پسوند «قابل احترام» استفاده می کنند.در طول راه به سرنوشت شخصیت های آثار بنی اعتماد فکر می کردم. به این که طوبای «زیر پوست شهر»، سرانجام می تواند خانواده از هم پاشیده اش را جمع و جور کند یا نه؟ این که «فروغ» «بانوی اردیبهشت»، چگونه با پسر جسور و پرسشگرش کنار می آید؟ این که «سارا»ی «خون بازی»، عاقبت توانست اعتیادش را ترک کند یا نه و...
□□□
خودروی پلنگی رنگ مرزبانی، روبه روی پاسگاه «اسماعیل آباد» توقف می کند. ساختمان پاسگاه تنها بنایی است که همچون جزیره ای کوچک در دل بیابانی وسیع، محصور شده است. گروه فیلم برداری از ساعت ها قبل -یعنی نخستین لحظات طلوع آفتاب- کارشان را آغاز کرده اند. «رخشان بنی اعتماد» با فاصله زیادی از محل فیلم برداری روی صندلی نشسته است. وی دورادور بر کار تمام افراد گروه تولید نظارت دارد. «شالیزه عارف پور» کارگردان «حیران» هر از چند گاه به سمت «بنی اعتماد» می آید و از او، راهنمایی و مشورت می خواهد.«باران کوثری» در این فیلم نقش یک دختر شمالی به نام «ماهی» را بازی می کند. این نکته را، بدون دانستن خلاصه داستان هم می شود فهمید. او با یک روسری سبزرنگ و گریمی متفاوت، شکل و شمایلی شبیه به زنان مازندرانی پیدا کرده است. در این سکانس قرار است پلان جر و بحث «باران» با فرمانده پاسگاه فیلم برداری شود. «باران» چادری پر گرد و خاک به سر کرده و چهار زانو جلوی پاسگاه نشسته است. فرمانده پاسگاه از ماهی (باران) می خواهد که از آن جا بلند شود. «ماهی» النگوها و گوشواره هایش را درمی آورد و به طرف پلیس مرزبانی می گیرد و می گوید: «فقط همین هارو دارم». پلیس از این که «ماهی» به او پیشنهاد رشوه داده ناراحت شده و پرخاش می کند. پلان درآوردن النگو، چند بار تکرار می شود. «ماهی» می خواهد النگویی را که وسط انگشتانش گیر کرده، به زور دربیاورد اما نمی تواند. «شالیزه عارف پور» از او می خواهد که این کار را، با آرامش و مکث بیشتری انجام دهد.
«ماهی» نوزاد کوچکی را در آغوش گرفته و او را تکان می دهد. هم زمان که نوزاد شروع به گریستن می کند، گروه صدابرداری نیز برای ضبط صدای گریه نوزاد شروع به کار می کنند. مادر واقعی نوزاد که احساس می کند آفتاب سوزان بیابان، برای فرزندش زیان دارد او را به داخل پاسگاه می برد. «باران» در این مدت، پلان های مربوط به نوزاد را با یک عروسک هم اندازه او تمرین می کند. برای برداشت مجدد، سراغ نوزاد می روند. دیالوگ های درست گفته شده و درآوردن النگو و گوشواره هم با موفقیت انجام می شود. «شالیزه عارف پور» راضی به نظر می رسد. کات می دهد و بازیگران، خودشان را برای پلان بعد آماده می کنند.
□□□
سراغ «باران کوثری» می روم و از او درباره ویژگی های نقشش در فیلم «حیران» می پرسم. با این که خیلی خسته است، می پذیرد که در لابه لای پلان ها به سوالاتم پاسخ دهد. می گوید: داستان این فیلم درباره مهاجران افغانی و ازدواجشان، با زنان ایرانی است. «ماهی» که دختری روستایی است با جوانی افغانی به نام «حیران» آشنا شده و با وجود مخالفت خانواده، با او ازدواج می کند. پیوندی که پیامدهای تلخی به همراه دارد.
باران کوثری با اشاره به این که نقشش را در «حیران» بسیار دوست دارد می گوید: «ماهی» نقش بسیار خوب و متفاوتی است. ماجرای فیلم، در طول دو سال می گذرد و داستانش خیلی فراز و نشیب دارد و برایم جذاب است. شخصیت «ماهی» مراحل مختلفی را پشت سر می گذارد. این ویژگی نیز باعث گسترده تر شدن حوزه فعالیت بازیگر می شود. «ماهی» دختری ١٧- ١٦ ساله است و کاملا مشخص نیست که در کجای مازندران، زندگی می کند. به همین دلیل در بازی ام خیلی روی لهجه تاکید نکردم.
«رخشان بنی اعتماد» تهیه کننده و مشاور فیلم نامه «حیران» نیز در گفت وگو با خراسان می گوید: «حیران» نخستین تجربه تهیه کنندگی من است. فیلم نامه خانم «عارف پور» را، سال پیش خواندم و آن را پسندیدم. فیلم نامه مضمون اجتماعی پررنگی دارد و بی این که شعار بدهد، بر مخاطب تاثیر می گذارد. رابطه عاطفی که محمل پیشبرد قصه است، به خوبی در فیلم نامه پرداخت شده است. «عارف پور» پیش تر در چند فیلم دستیار من بوده است. ایشان همه ویژگی هایی که یک فیلم ساز برای شروع کار حرفه ای اش باید داشته باشد، دارد.»
□□□
سه اتوبوس با مرزنشینان افغانی، مقابل پاسگاه توقف کرده اند. این اتوبوس ها افغانی های فاقد برگه تردد را، به کشور خودشان منتقل می کنند. در این پلان «ماهی» عکسی را به مسافران نشان داده و از آن ها می خواهد، همسرش را پیدا کنند. «ماهی» در اتوبوس سوم، همسرش «حیران» را می بیند.لحظه مواجهه «حیران» و «ماهی»، یکی از حسی ترین و تاثیرگذارترین لحظات فیلم است. «باران کوثری» به تنهایی بازی اش را تمرین می کند. در حالی که عروسکی را در آغوش دارد، قطعه عکسی را به مسافران نشان داده و نام «حیران» را تکرار می کند. «عارف پور» به او یادآوری می کند که در برخی نماها، باید مکث کرده و فاصله بین دو اتوبوس را، بدود. «ماهی» پس از یافتن همسرش از خود بی خود می شود و اشک می ریزد. «باران کوثری» پس از تمرکزی چند، بغض می کند و اشک هایش جاری می شود. او آن چنان در نقش فرو می رود که تا دقایقی پس از پایان فیلم برداری همچنان گریه می کند. این اتفاق در هنگام تمرین و صدابرداری هم تکرار می شود. اما هر بار چند نفر به طرف باران کوثری رفته و او را آرام می کنند.
□□□
نقش (حیران) مرد جوان افغانی را، «مهرداد صدیقیان» بازی می کند. همان بازیگری که در فیلم «اتوبوس شب» (کیومرث پوراحمد) خوش درخشید و نامزد بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. اواز این که در این فیلم با مجموعه ای از بازیگران پیشکسوت همچون خسرو شکیبایی، ژاله صامتی، فرهاد اصلانی، باران کوثری و... همبازی شده خوشحال است.
سرگرد خاتمی، مسئول مرکز فنی و هنری فرماندهی انتظامی خراسان رضوی، به بازیگران نقش پلیس آموزش های لازم را می دهد. او به عنوان بازیگر و کارشناس انتظامی، در فیلم «حیران» حضور دارد. «خاتمی» می گوید: «یک کارشناس انتظامی علاوه بر تهیه لباس و تجهیزات نظامی و هماهنگی، بر فیلم برداری در مکان های پلیسی مثل پاسگاه ها برای مطابقت برداشت ها با فیلم نامه تصویب شده نیز نظارت می کند.
کنترل رفت و آمد خودروها، نیز با نظارت کارشناس انتظامی انجام می شود. در لحظه فیلم برداری سر و صدای خودروهای عبوری مزاحم کار می شود. بنابراین باید به گونه ای برنامه ریزی کرد که کار ایست و بازرسی با فیلم برداری تداخل پیدا نکند.»
□□□
آخرین پلان های پاسگاه مرزی گرفته می شود و گروه، برای رفتن به تهران آماده می شوند. به گفته «شالیزه عارف پور»، با فیلم برداری چند سکانس باقی مانده در تهران مرحله فیلم برداری پروژه «حیران» به اتمام می رسد.
عارف پور (کارگردان حیران) می گوید: هم زمان با فیلم برداری «سپیده عبدالوهاب» کار تدوین را انجام می دهد. عارف پور تاکنون دستیار و برنامه ریز کارگردانانی چون «رخشان بنی اعتماد»، «محمدرضا هنرمند» و «علیرضا رئیسیان» بوده است.
وی همچنین پیش از این، فیلم های مستند «زیر پوست باران»، «گل در تاریکی»، «درون من» و فیلم کوتاه «سایه ماه» را کارگردانی کرده است. از او درباره زمان اکران «حیران» می پرسم. می گوید: ممکن است «حیران» تا پیش از جشنواره بیست و هفتم فجر اکران شود. البته این موضوع به خیلی مسائل بستگی دارد و چندان قابل پیش بینی نیست.
عوامل تولید فیلم حیران عبارتند از: نویسندگان فیلم نامه: شالیزه عارف پور، نغمه ثمینی، مشاور کارگردان: رخشان بنی اعتماد، مدیر فیلم برداری: حسین جعفریان، طراح صحنه: امیر اثباتی، طراح گریم: مهرداد میرکیانی، تدوین: سپیده عبدالوهاب، صدابردار، ساسان نخعی ، مدیر تولید، نوا روحانی، عکاس: گلاره کیازند، تهیه کنندگان: رخشان بنی اعتماد و جهانگیر کوثری با مشارکت بانک اقتصاد نوین و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی.

احسان رحیم زاده

منبع : فیلم‌نگار