جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

پنج ضلعی مرگ خبرنگاران درجهان


پنج ضلعی مرگ خبرنگاران درجهان
کمیته بین‌المللی دفاع از روزنامه نگاران کشورهای عراق،الجزایر، روسیه ، کلمبیا و بنگلادش راجزء پنج منطقه درجهان را ازجمله کشورهای اعلام کرده که فعالیت روزنامه نگاران در آنجا بسیار خطرناک است. بر طبق این گزارش ، در پنج سال اخیر تنها در این پنج کشور ۵۸روزنامه نگار کشته شده‌اند .
کمیته حفاظت از روزنامه نگاران در گزارشی دیگر اعلام کرد که تقریبا در ماه بیش از سه خبرنگار در سراسر جهان کشته می شوند و عراق خونین ترین مکان برای فعالیت رسانه ها است.
بیش از نیمی از روزنامه نگاران کشته شده در سال ۲۰۰۷ در عراق به قتل رسیده اند .
گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام می کند : " تا کنون درهیچ کشوری و هیچگاه این تعداد روزنامه نگار به قتل نرسیده اند. در عراق از آغاز حمله ی امریکا در سال ۲۰۰۳ تا به امروز ۲۰۷ تن از کارکنان رسانه ها کشته شده اند. نه در جنگ بیست ساله ی ویتنام نه در جنگ داخلی یوگسلاوی و نه در نسل کشی رواندا، کشته شدن این تعداد قربانی در میان همکاران رسانه ها سابقه نداشته است.
در گزارش جدید کمیته حفاظت از روزنامه نگاران) ( CPJ آمده است: ۵۸۰۰ روزنامه نگار طی ۱۵ سال گذشته به خاطر انجام وظایف خود کشته شدند. خونین ترین مکان برای روزنامه نگاران طی ۱۵ سال گذشته، کشور عراق بوده است و تاکنون ۷۸ روزنامه نگار در عراق کشته شدند و الجزایر با ۶۰ تن، روسیه ۲۴ تن و کلمبیا با ۳۷ تن در رتبه های بعدی قرار دارند. از زمان آغاز سال جاری میلادی، ۳۱ روزنامه نگار کشته شده اند که ۲۰ تن از آنان در عراق مشغول فعالیت بوده اند. مرگ ۴۷ روزنامه نگار طی سال ۲۰۰۵ میلادی تایید شده است که ۲۲ تن از آنان در عراق برای پوشش جنگ فعالیت می کردند. ۶۰ روزنامه نگار عراقی نیز از آغاز جنگ در عراق از مارس سال ۲۰۰۳ تاکنون کشته شده اند.
در سراسر جهان، قتل یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ و میر حین کار برای روزنامه‌نگاران است. ۷۰‌درصد تلفات روزنامه‌نگاران در این سال قتل محسوب می‌شود. بقیه ناشی از شرایط جنگ یا دیگر مأموریت‌های خطرناک بوده است.
کمیته حمایت از روزنامه‌‏نگاران»(CPJ) اعلام‌‏می کند که اتیوپی در صدر کشورهای ناقض آزادی مطبوعات است و کشورهای گامبیا, روسیه‌‏, جمهوری دموکراتیک کنگو به ترتیب رتبه‌‏های دوم، سوم و چهارم این فهرست را به خود اختصاص داده‌‏اند. کوبا در این فهرست مکان پنجم را دارد و پاکستان، آذربایجان و مراکش در رده‌‏های بعدی این فهرست قرار گرفته‌‏اند. کشور تایلند نیز در رده دهمین کشور ناقض آزادی مطبوعات جای گرفته است.
همچنین سازمان خبرنگاران بدون مرز گزارش وضعیت خبرنگاران در سال گذشته میلادی را منتشر کرد که بر اساس آن عراق مرگبارترین کشور تاریخ جهان برای فعالیت‌های خبری بوده است. براساس همین گزارش، در سال ۲۰۰۷ میلادی دست کم ۸۶ خبرنگار در سرتاسر جهان کشته شده‌اند که برای پنجمین سال متوالی این آمار با رشد رو‌به‌رو بوده است. این آمار با ۲۴۴ درصد افزایش از ۲۵ نفر در سال ۲۰۰۲ به این تعداد و بالاترین میزان خود از سال ۱۹۹۴ تاکنون رسیده است.
در سال ۱۹۹۴، ۱۰۳ خبرنگار کشته شدند که حدود نیمی از آنها در جریان نسل‌کشی رواندا و حدود ۲۰ نفر در جریان جنگ‌های داخلی الجزایر و عده‌ای نیز در یوگسلاوی جان خود را از دست دادند. در حالیکه عراق نیمی از آمار تلفات فعالان خبری در سال ۲۰۰۷ را به خود اختصاص داده است .
به طور کلی در سال ۲۰۰۷، ۸۶ خبرنگار و ۲۰ نفر از دستیاران و کمک‌های خبرنگاران (از جمله راننده و ...) کشته شده، ۸۸۷ نفر بازداشت، ۱۵۱۱ نفر مورد حمله فیزیکی یا تهدید قرار گرفته، ۶۷ خبرنگار ربوده شده و ۵۲۸ رسانه تحت سانسور واقع شده‌اند.
در سال ۲۰۰۷ هر روز دو روزنامه نگار بازداشت شده است.در سال ۲۰۰۷ در ۱۵ کشور جهان ۶۷ روزنامه نگار و دست اند کار رسانه ها به گروگان گرفته شدند. خطرناکترین منطقه در جهان همچنان عراق است که در آن از آغاز سال ۲۵ روزنامه نگار ربوده شده اند.
در سال ۲۰۰۷ تعداد روزنامه نگاران ربوده شده افزایش داشته است. در عراق و افغانستان گروگان گیری به امری رایج تبدیل شد و بسیاری از این روزنامه نگاران بدست ربایندگان خود اعدام شده اند.چین با ۳۳ و کوبا با ۲۴ روزنامه نگار زندانی بیش از چهار سال است که بزرگترین زندان روزنامه نگاران در جهان هستند.
در اول ژانویه ۲۰۰۸ در سراسر جهان ۱۳۵ روزنامه نگار در زندان بسر می برند. این آمار در سالهای اخیر تغییر چندانی نداشته است. روزنامه نگاران آزاد شده به سرعت با بازداشت شدگان تازه جایگزین می شوند.
در سال ۲۰۰۷ مجموعا ۸۸۷ روزنامه نگار از آزادی محروم شدند. بزرگترین تعداد دستگیر شدگان با ?۵ مورد دستگیری در پاکستان روی داد و سپس کوبا با ۵۵ روزنامه نگار زندانی بوده است.
در مورد فعالیتهای اینترنتی ۳۷ وبلاگ نویس دستگیر شده، ۲۱ نفر مورد حمله فیزیکی قرار گرفته و ۲۶۷۶ وب سایت بسته و تعطیل یا تعلیق شدند.
دولت هایی مثل چین، برمه و یا سوریه تلاش می کنند شبکه اینترنت را به شبکه بسته و در حد تبادلات داخلی و میان افراد دارای مجوز – اینترانت- تبدیل کنند. گزارشگران بدون مرز اعلام می دارد ، چین بزرگترین سانسورچی اینترنت است.
در سال ۲۰۰۷ در سراسر جهان دست کم ۲۶۷۶ سایت اینترنت و وبلاگ رسما مسدود و تعطیل شده است.شدیدترین سانسور در چین و به هنگام برگزاری هفدهمین کنگره حزب کمونیست دیده شد که ۲۵۰۰ سایت و وبلاگ و تالارها گفتگو ممنوع شدند.
بر اساس آمار این سازمان تا ۱ ژانویه ۲۰۰۸ دست کم ۱۳۷ خبرنگار در زندان بوده‌اند و دست کم ۸۸۷ خبرنگار در سال ۲۰۰۷ بازداشت شده‌اند که در این میان پاکستان با ۱۹۵ نفر بیشترین تعداد خبرنگاران بازداشت شده را دارا بوده است.
مرگ ۸ خبرنگار در سومالی، سال ۲۰۰۷ را مرگبارترین سال یک دهه گذشته این کشور کرد. رسانه‌های خارجی معمولاً از اعزام خبرنگار به سومالی خودداری می‌کنند. در پاکستان ۶ خبرنگار، در سری‌لانکا ۳ نفر، در اریتره، فیلیپین، نپال، افغانستان و مکزیک نیز ۲ نفر کشته شدند در حالیکه مرگ یک خبرنگار در سال ۲۰۰۷ در کشورهای چین، برمه، قرقیزستان، ترکیه، سرزمین‌های اشغالی فلسطین، جمهوری دموکراتیک کنگو، زیمبابوه، آمریکا، هائیتی، برزیل، پرو و باراگوئه ثبت شده است.
آنها ناپدید یا کشته می شوند، ساعتش فرقی نمی کند، نیمه شب در یک منطقه خلوت ، در شلوغترین ساعت روز و در مقابل چشم صدها نفر رهگذر ، در خانه و در جلوی چشم خانواده اشان ، در تحریریه روزنامه وقتی که همه خبرنگاران حضور دارند ، از مهد تمدن اروپایی فرانسه تا پر مدعا ترین دولت آزادی بیان یعنی آمریکاگرفته تا جهنم روزنامه نگاران ، کلمبیا، عراق ، افغانستان و فلسطین اشغالی ، روسیه ، بنگلادش و....همه جا یکسان است.
انجمن روزنامه‌نگاران حرفه‌ای (SPJ) معتقد است حرفه روزنامه‌نگاری توجهات خاصی را می‌طلبد که باید روزنامه نگاران آنها را رعایت کنند ،چرابا رعایت این نکات کمترآسیب می بینند.این نکات به شرح زیرمی باشد.
▪ درستی اطلاعات دریافتی از کلیه منابع را بررسی کرده و با مراقبت های جدی، از اشتباهات غیر عمدی جلوگیری کنید. تحریف عمدی اطلاعات به هیچ وجه قابل‌قبول نیست.
▪ به افراد درگیر با موضوع خبر، برای پاسخگویی به اظهارات نادرست، باحوصله و پشتکار فرصت لازم را بدهید.
▪ منابع مورد استفاده را هر زمان که ممکن است، مورد شناسایی دقیق قرار دهید. همگان حق دریافت اطلاعات هرچه بیشتر از منابع قابل اعتماد را - در هرچارچوبی که امکان پذیر است - دارند.
▪ معمولا انگیزه‌های منابع را قبل از هر‌قول و قرار نامشخص، مورد تردید و سوال قرار دهید. به موقعیت هایی که هر قول و قراری برای مبادله اطلاعات به‌وجود می‌آورد توجه کنید تا بتوانید به آنها پایبند باشید.
▪ مطمئن شوید که تیترها، زاویه های خبری و نحوه پیشبرد موضوع، عکس‌ها، گرافیک‌ها و نقل‌قول‌ها منجر به تحریف خبر نمی شوند. ساده سازی نکنید و یا رویدادها را خارج از گستره و بافت اصلی‌شان ارائه نکنید.
▪ هرگز محتوای عکس‌های خبری را تحریف نکنید. افزایش روشنی و وضوح تکنیکی خبر معمولا قابل قبول است. مونتاژ تصاویر و فتو ایلاستراسیون ها را مشخص کنید.
▪ اگر افزایش وضوح عکس باعث گمراهی می شود، از آن اجتناب کنید. اگر این کار لازم است، مشخصا بگوئید که این کار را کرده اید.
▪ از مخفی‌کاری یا بکارگیری روش‌های محرمانه برای جمع آوری اطلاعات - به جز زمانی که روش‌های باز سنتی برای دسترسی همگان به اطلاعات اساسی،بازده نخواهد داشت- اجتناب کنید. اگر از چنین روش هائی استفاده کردید؛ در بخشی از خبر آنرا اعلام کنید.
▪ هرگز سرقت ادبی نکنید.
▪ خبرهای مربوط به تنوع و تکثر و عظمت تجربه‌های انسانی را – حتی زمانی که آن چندان با اهمیت نیست- مطرح کنید.
▪ ارزش‌های فرهنگی خودتان را در نظر بگیرید و از اینکه آنها را به دیگران تحمیل کنید، بپرهیزید.
▪ از برخوردهای قالبی و کلیشه‌ای با نژاد، جنس، سن‌، مذهب، قومیت، موقعیت جغرافیایی، جهت‌گیری جنسیتی، معلولیت‌ها، قیافه افراد، یا موقعیت اجتماعی افراد اجتناب کنید.
▪ از تبادل آزاد دیدگاه‌ها، حتی دیدگاههایی که مخالف و متناقض با دیدگاه شماست، حمایت کنید.
▪ صدای کسانی را که صدایشان شنیده نمی‌شود تقویت کنید؛ به گونه‌ای که منابع رسمی و غیر رسمی اطلاعات بتوانند به طور برابر در حوزه خبرسازی موثر باشند.
▪ بین خبر رسانی و مدافعه گری، تفاوت قایل شوید. تحلیل و تفسیر را بطور مشخص اعلام کنید تا واقعی‌تها و بافت حاکم بر آن‌ها بد جلوه داده نشود.
▪ تفاوت خبر و آگهی باید تشخیص داده شود و از برخوردهایی که مرزهای بین این دو را مخدوش می‌کند پرهیز کنید.
این وظیفه را به رسمیت بشناسید تا این امر تضمین شود که امور مربوط به مردم در یک فضای باز دنبال می‌شود و اطلاعات و سوابق مربوط به حکومت قابل بررسی است.
یادآوری میکنم درکشورمان ،بر اساس گزارشی که اخیراًاز گزارش نهایی طرح سرشماری از شاغلان و فعالان عرصه مطبوعات و خبرگزاری‌ها منتشرشد هم اکنون نزدیک به ۸ هزار نفر در ۱۹۰۰ نشریه کشوراشتغال دارند.
براساس نتایج گزارش نهایی این طرح هزار و ۹۱۳ نشریه در حال حاضر در کشور منتشر می‌شود که ۷ هزار و ۷۳۳ نفر در آنها به کار اشتغال دارند.
این گزارش همچنین حاکی است ۲۱۹ خبرگزاری و نماینده خبری، هزار و ۱۷۰ دفتر نمایندگی و پخش مطبوعات و ۴ هزار و ۳۳۱ روزنامه فروش اکنون در کشور فعالند.
براساس گزارش نهایی طرح سرشماری شاغلان مطبوعات بعد از تهران با هزار و ۸۷ نشریه و ۲ هزار و ۷۶۳ روزنامه‌نگار، استانهای خراسان رضوی، قم، آذربایجان شرقی و اصفهان به ترتیب با ۹۰، ۶۵، ۶۴ و ۶۲ بیشترین تعداد نشریه و شاغلان مطبوعاتی را دارند.
البته استانهای فارس، خوزستان، کرمانشاه و مازندران نیز به ترتیب با ۴۸۷، ۳۴۹، ۲۳۴ و ۲۲۴ روزنامه‌نگار در شمار استانهایی هستند که مشاغل مطبوعاتی در آنجا رونق بالایی دارد، اما استان قم با وجود داشتن ۶۵ نشریه تنها ۱۲۹ شاغل مطبوعاتی د ارد.درپایان به این نکته بسنده می کنم که هرساله در روز جهانی آزادی مطبوعات ما تعهد خود را به حق آزادی عقیده و بیان که در ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر لحاظ شده، تجدید می‌‏کنیم واین نکته یادمان باشد،خبرنگاران مظنونین همیشگی نیستند.
نویسنده: موسی کاظم زاده
منبع : باشگاه تحلیل‌گران جوان آریا


همچنین مشاهده کنید