خواف و شهرهای آن (شهرهای جدید بر مدار شهرهای قدیم)

بررسی علل ماندگاری و پایداری شهرهای قدیم در فرآیند رویدادها و حوادث طبیعی و اجتماعی در سه دوره «ایرانشهری»، «اسلامی» و «جدید» مساله اصلی این پژوهش است. برای پاسخ به این مساله فرضیه هایی معین طرح شده اند و از رویکردهای نظری رایج در جامعه شناسی شهر استفاده شده است. نظریه ساختی – موقعیتی «هوفر» و نظریه ارزش های تمدنی «بمات» در تعریف شهر مورد توجه بوده اند. از رویکرد «شیوه های تولید آسیایی»، نظریه مذهبی «دوکولانژ» و نظریه مکان مرکزی «کریستالر» برای تبیین واقعیت استفاده شده است. در روش تحقیق در یک بررسی طولی به اسناد و آثار تاریخی مراجعه شده است و علاوه بر مشاهدات مستقیم نگارنده، و عنایت به رویکردهای تئوریک، تحلیل ثانویه گزارش های معتبر در عرصه ملی و بین المللی دستمایه این کار بوده اند. تلاش شده است که ارزش ها و کارکردهای تمدنی سه دوره مذکور در رشد و شکوفایی شهرهای قدیم و بازآفرینی آنها در عرصه جدید مورد ارزیابی قرار گیرد. علاوه بر آن این پژوهش به باز تولید اطلاعات منحصر به فردی درباره چند شهر باستانی و زنده شرق ایران همچون «زوزن»، «سلومک»، «سنگان» و «خرگرد» می پردازد که تاکنون مطالب بسیار اندکی درباره برخی از ابنیه تاریخی آنها منتشر شده است. در نهایت این تحقیق حاکی از آن است که با رفع انسداد و موانع تاریخی و بین المللی و اشاعه ارزش های توسعه تمدن غربی، شهرهای جدید بر مدار همان شهرهای قدیم بنیانگذاری شده اند و با فراهم آمدن زیرساخت های جدید چشم انداز توسعه درخشانی برای آنها تصور می شود.

غلام حیدر ابراهیم بای سلامی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی