از باشگاه ها تا تیم ملی

لیگ برتر هفتم اندک اندک به پایان خود نزدیک می شود و دو هفته دیگر قهرمان و همچنین تیم های سقوط کننده به لیگ دسته اول معرفی خواهند شد. هفتمین دوره مسابقات لیگ برتر یا لیگ حرفه ای نیز با مشکلا ت خاصی روبه رو بود که بررسی و کنکاش در مورد این نارسایی ها و ضعف ها را باید به پایان لیگ موکول کرد. در میان مشکلا ت ریز و درشت لیگ حرفه ای در ایران برخی معضلا ت هستند که هر سال پررنگ تر خود را نشان می دهند و انگار نباید به امید روزی نشست که این نارسایی ها و مشکلا ت به پایان برسند. یکی از مهمترین معضلا ت و البته پدیده های مذموم و ویران کننده لیگ برتر که متاسفانه در فصل جاری نیز به شکل قدرتمند تر خود را عیان ساخت، حضور «دلا ل ها» در بدنه بعضی باشگاه ها و همچنین تاثیرات آنها حتی در تصمیم گیری های فنی و اجرایی این باشگاه هاست. پدیده ای که رفته رفته به یک اپیدمی در تمامی رده های سنی و باشگاه های کشور تبدیل می شود و البته گاه با عناوین دهان پرکن «مشاور» یا «مدیر برنامه» مورد استفاده قرار می گیرد. البته پدیده دلا لی در فوتبال ایران تنها مختص به باشگاه ها نیست و متاسفانه این پدیده نادرست و غیر حرفه ای در عرصه تیم های ملی رده های سنی مختلف نیز دیده می شود.
● بازیکنان درجه چندم تیتر نخست برخی رسانه ها!
تنها چند روز پس از سقوط تیم فوتبال شیرین فراز کرمانشاه به لیگ دسته اول، سرمربی این تیم شهرستانی دلا لا ن را از عوامل اصلی سقوط این تیم به دسته پایین تر قلمداد کرد و به این ترتیب دوباره تلنگری به جامعه فوتبال همچنین متولیان فدراسیون، باشگاه ها و همچنین تیم های ملی زده شد تا خطر این پدیده مذموم و ویرانگر را حس کنند. واقعیت این است که مراکز یا به عبارت بهتر آژانس های نقل و انتقال بازیکنان فوتبال (و سایر رشته های ورزشی) در سراسر دنیا وجود دارند و البته با رعایت یک سری ضوابط و قواعد قانونی و تعریف شده به جابه جایی بازیکنان دست می زنند. اما در فوتبال ایران این اقدام بدون هیچ قاعده و قانون مداری خاصی انجام می شود و در این بین دلا لا ن به تنها چیزی که نمی اندیشند، آینده بازیکنان و باشگاه های آنهاست. به این ترتیب که دلا لا ن با برقراری ارتباطات خاص با مدیران و مربیان یک باشگاه بازیکنان مورد نظر خود را وارد یا خارج می کنند و در این راه به مبالغ هنگفت نیز می رسند. دلا لا ن برای سهولت در اجرای برنامه های خود عموما دست به دامان برخی رسانه ها نیز می شوند و بسیار دیده شده که یک بازیکن یا حتی مربی درجه چندم مدتی به تیتر نخست رسانه های مورد نظر تبدیل می شود که این حربه برای جلب اعتماد مدیران باشگاه های مبدا و مقصد یک بازیکن است و در واقع نوعی سوپاپ اطمینان برای دلا لا ن و همچنین عوامل داخل دراین ماجرا مثل برخی مدیران و مربیان محسوب می شود.
● دلا لی های مختلف
نفوذ و رسوخ دلا لها در باشگاه های فوتبال (و البته در سایر رشته ها) اگر چه محسوس نیست و خود آنها نیز هیچ علا قه ای به شناساندن خود به جامعه فوتبال ندارند، اما ردپای آنها در برخی باشگاه ها به وضوح دیده می شود. برای اثبات این مدعا تنها کافی است به این نمونه توجه کنید تا مشخص شود دلا لها چه بلا یی بر سر فوتبال ما درآورده و میآورند: شنیده شد در لیگ برتر امسال یکی از باشگاه های شهرستانی، سرمربی تقریبا موفق خود را در اقدامی عجیب برکنار کرد تا این مربی تنها پس از چند روز بیکاری سراز باشگاه دیگری درآورد. علت ماجرا نیز این بود که چون این مربی با دلا لها همکاری نکرده و پورسانت چند بازیکن خارجی این باشگاه ها را دراختیار دلا لا ن قرار نداد، مدیر عامل باشگاه مذکور فورا اقدام به برکناری این مربی می کند! هر چند که این مربی نیز بلا فاصله و از طریق دلا ل های دیگر راهی تیم دیگری شد! البته کار به اینجا ختم نمی شود و در عرصه فوتبال ایران دلا لی های دیگری نیز وجود دارد که چون به صورت آشکار خود را نشان نمی دهند، نمی توان آنها را به مردم شناساند. با این حال کسانی که در داخل خانواده فوتبال قرار دارند، به خوبی می دانند که انواع واقسام دلا لی در جای جای این فوتبال وجود دارد و متاسفانه هر روز بر دامنه آن نیز افزوده می شود. مثلا می گویند یکی از مربیان صاحب نام فوتبال در ازای بازی کردن بازیکنان تیمش از آنها پول دریافت می کرده که این مبلغ از بازی به صورت فیکس، یک نیمه و حتی چند دقیقه در نوسان بوده است!
● تیم ملی هم در امان نیست
متاسفانه عرصه فوتبال باشگاهی ایران آلوده به نفوذ دلا لها شده و این پروسه هر سال کاملتر و فراگیرتر می شود. با این حال بحث دلا ل بازی تنهامختص به باشگاه های فوتبال نیست و تاسف برانگیزتر این که در عرصه فوتبال ملی نیز ردپای دلا لها مشاهده می شود. می گویند در زمان حضور یکی از مربیان خارجی در تیم ملی یکی از اعضای کادر فنی به واسطه حضور دلا لها روی نیمکت تیم ملی می نشست و جالب این که این مربی که البته ایرانی هم نبود، در تصمیم گیری های فنی تیم ملی هیچ نقشی نداشت! اما چون پای دلا لها و برخی افراد حاضر در تیم ملی در میان بود، این مربی غیر ایرانی مدتها در تیم ملی حضور داشت و به شرایط مالی خوبی نیز رسید. جالب تر این که مربی پس از تیم ملی ایران دیگر در هیچ تیم ملی و حتی باشگاهی دیده نشد!
● ترانسفر بازیکنان هم با نظر عوامل پشت پرده
عرصه فوتبال باشگاهی و حتی ملی تنها جولا نگاه تاخت و تاز دلا لا ن نیست. بلکه آنها در ترانسفر کردن بازیکنان ایران به کشورهای خارجی نقش به سزایی دارند و معمولا در کار خود نیز موفق هستند! آخرین نمونه این اتفاق را بخوانید: شایع شده بود چندی پیش چند دلا ل برای انتقال یک بازیکن از یک تیم شهرستانی به کشورهای عربی اعلا م کردند نام این بازیکن در فهرست بهترین بازیکنان فوتبال آسیاست و این بازیکن حتی شانس کسب عنوان برترین فوتبالیست سال قاره آسیا را هم دارد اما این خبر شایعه ای بیش نبود نام بازیکن مذکور حتی در لیست ابتدایی کاندیداهای بازیکن برتر قاره کهن هم دیده نمی شد. با این حال چون دلا لا ن این بازیکن نیاز به بازارگرمی داشتند، با کمک برخی رسانه ها نسبت به انتشار این خبر اقدام کردند تا به این طریق به مبلغ پیشنهادی تیم های عربی بیفزایند که به هر حال این اتفاق نیفتاد.
● همکاری برخی مدیران با دلا ل ها
دلا ل بازی آن هم به شیوه رایج و مرسوم فوتبال امروز ما اصلا درست نیست. اما اینکه چرا دلال ها در برخی باشگاه ها و حتی تیم های ملی رسوخ کرده اند، بدون شک به ضعف برخی مدیران باشگاه ها و متولیان فوتبال بازمی گردد. متاسفانه به دلیل اینکه فوتبال ما عموما دولتی است و مدیران باشگاه ها تنها در یک دوره زمانی محدود صندلی ریاست یک باشگاه را در اختیار دارند، نوعی عدم اطمینان از آینده و همچنین نتیجه گرایی در ساختار مدیریتی فوتبال کشورمان و به ویژه در عرصه باشگاهی ظهور کرده است. به این ترتیب که چون در فوتبال دولتی ما مدیران باشگاه ها مکررا تغییر می کنند و از این جهت یک مدیر نمی تواند تضمینی برای آینده خود ترسیم کند، ناخودآگاه به سمت و سوی همکاری با دلا لا ن پیش می رود که نتیجه آن اگر چه سرازیر شدن پول های هنگفت به جیب این قبیل مدیران و همچنین دلا لا ن است، اما نابودی استعدادهای فوتبال و از بین رفتن شایسته سالا ری را در پی دارد که نتیجه آن هم ضعف و رکود فوتبال کشورمان در عرصه های باشگاهی و ملی است.
● باید امیدوار بود، اما...
واقعیت این است که فوتبال مستعد و پرافتخار ایران در سالیان اخیر و در کنار سایر مشکلا ت خاص خود نیز گرفتار پدیده دلال بازی شده و هر روز که می گذرد نیز تعداد دلا لا ن و فعالیت آنها بیشتر می شود اتفاقی که بیرون ماندن بازیکنان و مربیان شایسته در مقابل رشد غیرواقعی فوتبالیست ها و مربیان ضعیف را به دنبال دارد. با این حال تاکنون برای مقابله و مبارزه با این پدیده شوم و غیر حرفه ای راهکار اساسی اندیشیده نشده و تنها به صورت موردی و جزئی در مورد دلا لها صحبت شده است. در حالی که به نظر می رسد مبارزه با دلا ل بازی باید یکی از اولویت های باشگاه ها، فدراسیون فوتبال و همچنین سازمان تربیت بدنی باشد. چرا که این افراد و جریانات چون خوره بر جان فوتبال افتاده اند و آن را از درون نابود می کنند. شاید در آینده و تا سال ۲۰۰۹ که کنفدراسیون فوتبال آسیا تمامی تیم های باشگاهی در سراسر قاره آسیا را ملزم به رعایت قوانین و ضوابط فوتبال حرفه ای کرده، شاهد برخورد و مقابله با دلا ل بازی باشیم. چرا که AFC باشگاه های حاضر در عرصه آسیا و به خصوص باشگاه های فوتبال کشورمان را موظف کرده تا نسبت به ثبت در شرکت ها اقدام کنند. در این شرایط تمامی اجزای یک باشگاه به صورت یک شخصیت حقوقی تحت نظارت کنفدراسیون فوتبال آسیا در میآیند و در این حالت دیگر باشگاه ها نهادی غیر محسوس اما فعال به نام بخش دلا لی نخواهند داشت و به این ترتیب احتمال کاهش حضور دلا لها در فوتبال کشورمان وجود دارد. از سوی دیگر ملزم شدن باشگاه ها به عقد قرارداد با ۱۶ بازیکن حرفه ای هم می تواند دست دلا لها برای تزریق بازیکنان درجه چندم به باشگاه ها را کوتاه کند. با این حال این احتمالا ت تنها در حد دلخوشی است و حتی در صورت اجرائی شدن این قوانین نمی توان به قطع شدن دست دلا لا ن از باشگاه های فوتبال کشورمان صددرصد امیدوار بود چرا که به هر حال آنها برای گریز از این ضوابط باز هم ترفندهای جدید خلق می کنند و مجددا به اقدامات مخرب خود ادامه می دهند و بازهم این سوال در ذهن می ماند که دلا لها تا کی به نقش منفی و ویرانگر خود در عرصه فوتبال باشگاهی و ملی ایران ادامه می دهند و چه زمان داستان دلا ل بازی در فوتبال کشورمان به پایان می رسد؟ اما آنچه مسلم است این سوال قطعا به زودی با پاسخ مناسب و قانع کننده ای روبرو نخواهد بود!

نویسنده : جواد منتخبی

منبع : روزنامه مردم سالاری