پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

موصل؛ آخرین پایگاه القاعده در عراق


موصل؛ آخرین پایگاه القاعده در عراق
ارتش عراق حملات سنگینی را با عنوان غرش شیر برای پایان دادن به حضور القاعده در موصل شروع کرده است . موصل که مهمترین شهر سنی نشین عراق است در ماه های اخیر و پس از رانده شدن نیروهای القاعده از استان های الانبار، دیاله و صلاح الدین به پایگاه این نیروها تبدیل شده است و ارتش عراق امیدوار است که با این عملیات ضربه سختی به آن ها وارد کند .
در موصل شورایی از عشایر سنی متحد با آمریکا تحت عنوان « شورای نجات » و با عضویت ۱۳۰۰ نیروی عشایری تشکیل شده است . این شورا متشکل از سران عشایر « الشمر »، « جبور»، « طی»، « عشایر ایزدی » و « کرکریه » است که در پاکسازی استان از وجود عناصر القاعده همکاری خواهند کرد. از حدود یکسال گذشته تاکنون شوراهای نجات الانبار، دیاله، صلاح الدین و حومه بغداد برای مبارزه با تشکیلات القاعده تشکیل شده است. مسوولیت شورای نجات موصل کنترل امنیتی مسیر حدفاصل « رمادی » مرکز استان الانبار به « موصل » مرکز استان نینوا و نیز نقطه مرزی « ربیعه » نقطه تلاقی سوریه با عراق و از گلوگاه های نفوذ عناصر القاعده به عراق است .
البته در ماه های اخیر این فقط موصل نبوده که محل فعالیت القاعده بوده است بلکه در مجموع مناطق ذیل تا حدودی همچنان ناآرام بوده اند :
۱) استان موصل به مرکزیت شهر موصل (واقع در ۳۹۵ کیلومتری شمال بغداد):
۲) استان دیاله به مرکزیت بعقوبه (واقع در ۶۰ کیلومتری شمال شرق بغداد) و شهرهای مقدادیه در ۴۵ کیلومتری شمال شرق بعقوبه
۳) استان تمیم به مرکزیت کرکوک (۲۵۵ کیلومتری شمال بغداد )
● مثلث ناآرام سابق
این در حالی است که مرکز اصلی ناآرامی ها و حملات در سه سال و نیم گذشته تا ماه های اخیر دو استان نا آرام بغداد و الانبار بوده اند. استان الانبار به مرکزیت شهر رمادی واقع در ۱۱۰کیلومتری غرب شهر بغداد است . از طرف دیگر برخلاف ماه های گذشته، نشانی از حملات و بمب گذاری ها در شهرهای شیعه نشین جنوب عراق و نیز مناطق سنی نشین غرب بغداد یعنی فلوجه و رمادی و مرزهای سوریه دیده نمی شود.بررسی مصداقی حملات ضدآمریکایی و نیز ضد دولتی نشان می دهد که تمامی مناطقی که در مثلث جدید فعالیت القاعده قرار گرفته اند به شدت ناآرام و بی ثبات هستند .
مجموع ناآرامی های فوق الذکر نشان می دهد که القاعده پس از کاهش فعالیت در غرب عراق در حال منتقل کردن ثقل عملیات خود به منطقه جبل حمرین و مناطق اطراف موصل بوده است . ارتفاعات جبل حمرین در شمال بغداد به سمت مناطق کردنشین و نیز موصل قرار دارند و از شمال غرب به سوی جنوب شرقی قرار گرفته اند .
قرائن و شواهد نشان می دهد پس از آن که اعضای شبکه القاعده در بسیاری از مناطق غرب عراق به ویژه بغداد، تحت فشار ارتش آمریکا و نیروهای عشایری متحد آمریکا قرار گرفته اند به سوی مناطق شرقی و شمالی این کشور عقب نشینی کرده اند. در واقع پس از تشدید برخورد ها با اعضای القاعده در استان های الانبار و بغداد، این افراد به سوی مناطق شرقی و شمالی عراق و به طور خاص به سوی ارتفاعات جبل حمرین و موصل فراری شده اند .
این منطقه به دلیل بافت کوهستانی آن، امکان جنگ و گریز را به عناصر القاعده می دهد. مجموع اخبار منتشره درباره اوضاع غرب عراق نشانگر آن است که دامنه ناآرامی ها در این مناطق سنی نشین کمتر شده است.
ارتش آمریکا مدعی است در حالی که در ماه آوریل در منطقه غرب عراق ۱۸۳۰ بمب در کنار جاده ها منفجر شد، این رقم در ماه گذشته به ۹۰۰ مورد رسیده است و مجموع حملات شورشیان ۵۵ درصد کاهش یافته و در بعضی مناطق به کم ترین حد از تابستان ۲۰۰۵ رسیده است.
با این وجود ژنرال هرتلینگ فرمانده نیروهای آمریکایی در شمال عراق اعلام کرده که با وجود کاهش خشونت در عراق، خشونت در شمال این کشور از دیگر مناطق آن بیش تر شده زیرا نیروهای القاعده و سایر گروه ها برای اجتناب از برخورد با نیروهای آمریکایی، به شمال عراق رفته اند وشبکه های القاعده هنوز در تمام شهرهای مهم شمال عراق فعالند.
بخش عمده ای از راهبرد آمریکا در برخورد با القاعده در مناطقی نظیرالانبار به مسلح کردن عشایر سنی و تطمیع سران عشایر مربوط است که در چارچوب طرح ایجاد شورای نجات الانبار اجرا شده است .
در چارچوب این طرح و با وجود نظر مخالف دولت مالکی، آمریکا هزاران تن از عشایر عرب سنی را مسلح کرده و سلاح و مهمات و تدارکات و پول در اختیار آنان قرار داده است . در این طرح که آمریکا بر آن نام « جنبش بیداری » نهاده است، ۷۰ هزار عراقی به دعوت شیوخ قبایل برای مبارزه با القاعده مشارکت کرده اند. اساس این طرح بر جلب اعتماد سران عشایر و تطمیع آنان است .
نکته مهم تر آن است که عشایر عرب سنی عراق با القاعده به تدریج اختلاف و تضاد منافع پیدا کرده اند . هنگامی که نظریات و اقدامات افراطی القاعده توسط عشایرالانبار رد شد، القاعده با هدف قرار دادن « افراد کلیدی » از جمله شیخ های با نفوذ قبایل و نیز جاده ها، پل ها و دیگر زیر ساخت های کلیدی، شروع به یکسری عملیات قتل و ارعاب کرد که باعث گرایش عشایر به سوی آمریکا شد .
در این چارچوب ستار ابوریشه به عنوان بنیانگذار شورای نجات الانبار بعد از یک سال مبارزه موفق علیه القاعده و پاکسازی و امنیت این استان از وجود عناصر القاعده تابستان گذشته در یک عملیات تروریستی در رمادی جان باخت.اکنون ۲۱ هزار مامور عشایری در قالب پلیس جدید، یعنی تقریبا دو برابر نسبت به سال ۲۰۰۶ در خیابان ها حضور دارند .
به علاوه در حدود ۰۰۰ر۵ نفر دیگر استخدام می شوند تا یک نیروی پلیس قوی عشایری ۰۰۰ر۲۷ نفری تشکیل شود. در کنار مسلح کردن عشایر، آمریکا تلاش کرده تا طرح های بازسازی و عمرانی را نیز در مناطق سنی نشین عراق اجرا کند و اعتماد سنی ها را که به دولت مالکی اعتماد ندارند جلب کند.
در این چارچوب تیم های بازسازی استانی در مناطق سنی نشین فعال شده اند. این تیم ها، ترکیبی از پرسنل نظامی و کارشناسان غیر نظامی از وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای دولتی ایالات متحده، هستند. توازن بین عملیات نظامی و فعالیت های بازسازی هدف این اقدامات است .
اکنون خشونت تا حد زیادی فروکش کرده است، تیم های بازسازی استانی در حال انتقال از مسوولیت های نظامی به مسوولیت های غیرنظامی و کمک به برقراری ارتباط مجدد دولت هستند. تیم های بازسازی استانی در خرداد ماه کار بازسازی ساختمان های اداری دولت در رمادی را به پایان رساندند و اکنون عملا هر شهر بزرگ و کوچکی در استان الانبار یک شورای شهر و یک شهردار در حال فعالیت دارد.
علاوه بر این، این طرح هم اکنون در بغداد و حومه آن بیش از سایر نقاط اجرا می شود . فرماندهان نظامی آمریکایی مدعی هستند که موفقیت این طرح که بر به کار گرفتن نیروهای مردمی در مبارزه با شورشیان تاکید دارد، بسیار بیش از موفقیت طرح های میدانی دولت منتخب عراق بوده است.علاوه بر این آمریکا قصد دارد طرح عملیاتی خود در استان سنی مذهب « الانبار » که سال گذشته بر مبنای استفاده از نفوذ سران قبایل شهربرای مبارزه با القاعده به اجرا درآمد، را به تدریج به سایر نقاط این کشور تعمیم دهد.
علاوه بر ایجاد شورای مشابهی در استان سنی نشین موصل در شمال کشور، آمریکا در اطراف بغداد نیز تلاش کرده تا شیعیان مخالف دولت مالکی را نیز در چارچوب این تاکتیک به کار گیرد. اکنون حدود ۱۵هزار شیعه در قالب ۲۴ گروه مردمی و ۱۸ گروه مختلف در شهر بغداد با آمریکایی ها همکاری دارند.
محمدرضا سرمست
منبع : روزنامه سرمایه


همچنین مشاهده کنید