سندرم قبل از قاعدگی

● PMS چیست و چه کسانی به آن مبتلا می شوند ؟
PMS مخفف ( premenstrual Syndrom ) یا سندرم قبل از قاعدگی ( عادت ماهانه ) می باشد . به نحوی که شخص مبتلا به PMS ممکن است انواع وسیعی از علائم را که ظاهراً مرتبط با هم نیستند احساس کند . به همین دلیل تشخیص آن مشکل است . علیرغم وجود علائم بسیار ، هر خانم مبتلا به PMS معمولاً علائمی خاص خود به صورت دوره ای دارد . محققین اظهار می کنند که ۴۰ درصد زنان در سن باروری به PMS مبتلا می شوند . در مورد بسیاری PMS دلیل مشخصی ندارد اما ممکن است پس از تولد فرزند ، بستن لوله های رحم ، برداشتن رحم ، شروع و یا قطع مصرف قرصهای ضدبارداری یا درپی یک استرس به عنوان شوکی برای سیستم غدد درون ریز ظاهر شود . PMS ارثی است . ممکن است با بالا رفتن سن شدت آن بیشتر شود . از آنجا که در این دوران بانوان به درک و همدلی همسران و اطرافیان نیاز دارند و این نیاز می تواند در روابط بین فردی و شغلی افراد تأثیر گذار باشد ، از این رو پرداختن به این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
● علائم PMS کدامند ؟
علائم از خانمی به خانم دیگر متفاوت است و به صورتهای مختلف ظاهر می شود . از خفیف به متوسط و تا حد ناتوانی گسترش می یابند . از مهمترین علائم مرتبط به PMS می توان به موارد زیر اشاره نمود : افسردگی ، کسالت ، خستگی ، زودرنجی ، عصبانیت ناگهانی و احساس خارج از کنترل بودن ، علائم دیگر شامل میگرن یا انواع سردرد ، مشکلات سینوسی ، ورم ، آکنه ، احساس اجبار برای غذاخوردن ، ویار به خوردن شیرینی یا غذاهای پرنمک و شور ، درد مفاصل ، احساس بی عرضگی ، کمردرد ، مشکلات چشمی ، افزایش وزن ، اختلالات روده ای و غش . به علاوه فکر یا اقدام به خودکشی ، ضعف تمرکز ، بدگمانی ، گریه و خشونت را نیز می توان به این علائم اضافه نمود .با لحاظ نمودن گزارش های خانمها از وضعیت منحصر به فرد خود بیش از ۱۰۰ نشانه PMS مشاهده شده است . کلید تشخیص PMS مشاهده تعدادی از علائم مشخص فوق نمی باشد ، بلکه ظاهر شدن ادواری علائم بطور ماهانه ملاک تشخیص PMS می باشد .بهر حال تحقیقات انجام شده علائم گسترده سندرم قبل از قاعدگی ( PMS ) را شناسایی نموده است .
این نشانه ها در طبقه بندیهای زیر مشاهده شده اند :
▪ سیستم عصبی :
ـ سردرد
ـ میگرن
ـ صرع
ـ سرگیجه
ـ غش
▪ ارتوپدی :
ـ کمردرد
ـ دردمفاصل
ـ خشکی مفاصل
▪ عضلانی :
ـ کشیدگی عضلات
ـ ورم
ـ درد شکمی
ـ گرفتگی عضلات ( گرفتگی ماهیچه پا )
▪ روانشناختی :
ـ بی حوصلگی
ـ گریه
ـ تنش
ـ احساس ناامیدی
ـ وحشت
ـ خستگی
ـ پرخاشگری
ـ عصبانیت
ـ کسلی و بیحالی
ـ افسردگی
ـ اقدام به خودکشی
ـ سوءرفتار با فرزند
ـ خودزنی
ـ اعتیاد و یا سوء مصرف مواد .
▪ بینایی :
ـ ورم ملتحمه
ـ آب ریزش چشم
ـ سیاهی دور چشم
ـ تاری دید
▪ شنوایی :
ـ گرفتگی صدا
ـ بیماریهای گوش و بینی و حلق
ـ خارش گلو
ـ ‌التهاب لوزه
▪ دستگاه ادرار :
ـ التهاب مجاری ادرار
ـ التهاب مثانه
ـ تکرر ادرار
ـ ورم ( جمع شدن آب )
▪ معدی روده ای :
ـ میل شدید به غذا
ـ درد شدید
ـ ورم شکمی
▪ سینه ها :
ـ درد سینه ها
ـ بزرگی سینه ها
ـ فیبروکیستیک ( کیست سینه ) .
▪ دستگاه تنفس :
ـ آب ریزش بینی
ـ سرماخوردگی
ـ برونشیت
ـ آسم
ـ تورم مجاری تنفسی
▪ خون شناسی :
ـ بیماریهای پوستی
ـ دانه های پوستی
ـ کورک
ـ کهیر
ـ تبخال
● شیوه های مقابله با این سندرم
برای خانمهایی که احساس ابتلا به سندرم قبل از قاعدگی دارند ، یا فکر می کنند که ممکن است روزی این مشکل را پیدا کنند ، اطلاعات و اقدامات زیر پیشنهاد می گردد :
▪ زمان PMS :
اگر چه علائم این مشکل از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است ولی بطور کلی چهارالگوی رایج به شرح زیر وجود دارد :
۱) علائم ۵ تا ۷ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز و با آغاز خونریزی پایان می یابد .
۲) علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه ( زمان تخمک گذاری )‌ شروع می شود و تقریبآً دو هفته و یا تا زمان شروع خونریزی به طول می انجامد .
۳) علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز می شود و تا ۳ هفته بعد ادامه می یابد و در واقع تا پایان زمان خونریزی خاتمه پیدا می کند .
۴) علائم به مدت چند روز هنگام تخمک گذاری ( دو هفته قبل از عادت ) آغاز می شود ، سپس از شدت آن کاسته می شود و چند روز قبل از شروع خونریزی دوباره ظاهر می شود .
خانم مبتلا به PMS حداقل ۵ روز در ماه از علائم بیماری راحت است و این بیماری همیشگی نیست . اکثر خانمها فقط حدود ۷-۵ روز در ماه از این مشکل رنج می برند .بهترین راه برای تشخیص PMS جدول بندی علائم خاص خود شما بر روی تقویم به مدت ۲ ماه است . جهت کنترل این که آیا علائم ثبت شده با زمان عادت شما ارتباط دارد یا خیر ، لازم است شما علائم و نشانه هایی که در خود تجربه می کنید جدول بندی نمائید . دانستن اینکه شما مبتلا به PMS هستید یا خیر ، احساس بهتری در شما ایجاد می کند . اگر شما نیز مبتلا به PMS می باشید اینکه شما تنها فردی نیستید که به PMS مبتلا شده است و این که PMS یک اختلال زیست شناختی است و نه جسمی ، می تواند موجب آرامش شما شود .
● درمان PMS چیست ؟
با وجود اینکه علت PMS ناشناخته است ، اما قابل درمان میباشد .
توصیه های پیشنهادی برای درمان عبارتند از :
▪ استراحت کافی
▪ ورزش روزانه
▪ حذف مصرف نمک ،‌ شکر ، کافئین ، الکل
▪ مصرف ویتامین ها بخصوص ویتامین ب - ۶( B۶ )
بسیاری از مبتلایان به PMS پایین آمدن موقت قند خون خود را گزارش داده اند . خوردن شش وعده غذایی کوچک در روز بسیار مناسب تر و مفیدتر از صرف سه وعده غذایی می باشد . در این دوره مصرف کربوهیدراتهای مرکب مانند میوه جات تازه ، سبزیجات ، غلات و پروتئینها ( بخصوص مرغ و ماهی ) توصیه می شوند .
● اقدامات ضروری در سندرم پیش از قاعدگی
قبل از اقدام درمانی و یا مصرف دارو و یا به موازات این اقدامات به توصیه های زیر عمل نمائید :
▪ در مورد مشکل PMS با همسر خود صحبت کنید ؛ و نیز در صورت ضرورت و امکان با خانواده ، دوستان و همکارانتان در میان بگذارید . شما به همدلی و حمایت این افراد نیاز دارید ، تا اینکه شما را راهنمایی نمایند که « احساساتتان را کنترل کنید » این دقیقاً چیزی است که ممکن است شخص مبتلا به PMS نتواند انجام دهد . فرزندان شما به ویژه دختران نیز بهتر است بدانند که PMS چیست چرا که هم برای خودتان مفید است و هم مراعات شما را خواهند نمود .
▪ صحیح و مرتب غذا بخورید . تغذیه مناسب همراه با کاهش چربیها و افزایش کربوهیدراتهای مرکب ، در طول قاعدگی و حتی پس از تخمک گذاری ( ۱۴ روز قبل از شیوع قاعدگی ) از اهمیت زیادی برخوردار است . این امر برای ایجاد تعادل در قند خون و جلوگیری از سرگیجه در شما بسیار حیاتی است . تغییر در وضع هورمونی ، شما را مستعد واکنشهای مربوط به تأثیرات پایین بودن قند خون ، مانند زودرنجی ، میگرن ، وحشت ، گریه و عصبانیت شدید می کند . بنابراین هرگز بیش از ۴ تا ۵ ساعت گرسنه نمانید . حتی یک غذای سبک هنگام خواب ممکن است لازم باشد .
▪ به طور منظم ورزش کنید . نیم ساعت فعالیت بدنی به طوریکه با افزایش ضربان قلب و عرق کردن همراه باشد راه خوبی است تا احساس طراوت نمائید . به طور مرتب ۳ بار در هفته ( ۱۲ بار در ماه )‌ ورزش کنید .
▪ نمک را از وعده های غذایی خود حذف کنید . از آنجائیکه نمک موجب نگهداشتن آب در بدن می شود با کاهش نمک ، ورم کاهش می یابد ، پس به غذای خود نمک نزنید ، و از مصرف غذاهای پرسدیم نیز پرهیز نمائید .
▪ از ویتامینهای مکمل استفاده کنید . ویتامینهایگروه ب ، به خصوص B۶ ، باعث کاهش ورم می شوند و نیز اثر ضدافسردگی دارند و به نظر می رسد میل شدید به مصرف کربوهیدراتها را کاهش می دهد ،‌ میزان پیشنهادی برای این منظور ، مصرف روزانه یکعدد قرص B کمپلکس ( حاوی ۵۰ میلی گرم B۶ ) می باشند .
▪ سبوس را به رژیم غذایی خود بیافزایید . بعضی خانمها در طول دوره قاعدگی و یا چند روز اول عادت ماهیانه دچار یبوست می شوند . سبوس آب را به خود جذب و به عمل دفع کمک می کند . برای تآمین آن از سبوس گندم یا برنج مثل نانهای سبوس دار می توانید استفاده نمائید .
▪ مصرف کافئین را کاهش دهید . کافئین نه تنها در قهوه بلکه در چای ، کولاها ، سوداهای رژیمی و شکلات نیز موجود است .
▪ گروهی از این مواد در تشکیل کیست سینه مؤثرند . خانمهایی که مصرف این مواد را کاهش می دهند در این دوران درد کمتری در سینه خود حس می کنند .
▪ در صورت امکان استرس ها را کاهش دهید . قبل از دوره عادت کارها را آسان بگیرید . اگر کار می کنید سعی کنید ملاقاتهای مهم خود را برنامه ریزی نموده و آنها را برای زمان دیگری در ماه تنظیم نمائید . در منزل ، میهمانی های بزرگ شام یا برنامه های آخر هفته سنگین ترتیب ندهید . برای دعا و عبادت ، استراحت و چرت زدن ، گوش دادن به موسیقی ، مطالعه کردن یا قدم زدن و یا گفتگو با یک دوست زمانهای لازم را پیش بینی نمائید .
▪ روابط زناشویی برخورداری از روابط زناشوئی مطلوب به کاهش میزان تنش کمک می نماید .
● چند دستور برای رژیم غذائی
روزانه شش وعده غذا بخورید این برنامه شامل سه وعده غذای اصلی به علاوه غذای سبک ساعت ۱۰ صبح ، عصرانه و غذای سبک قبل از خواب می شود . اگر تا کنون برنامه غذایی شما به جز این بوده است آن را ترک کنید و فقط وعده های غذائی کوچک بخورید . پیشنهاد ما این است که خانمهایی که نمی خواهند وزن خود را کاهش دهند یا نیاز به کاهش وزن ندارند کالری مصرفی خود را به ۱۵۰۰کالری ( رژیم سبک ) در روز کاهش دهند و خانمهایی که نیاز به کاهش وزن دارند کالری مصرفی خود را به ۱۰۰۰ کالری ( رژیم متوسط ) در روز محدود نمایند .
سایر توصیه های غذائی :
▪ از مصرف چربیهای اشباع نشده خودداری نمائید .
▪ نمک - هر چه کمتر بهتر - نوشیدنیهای آماده و گازدار درصد نمک بالایی دارند .
▪ از مصرف کافئین ، قهوه ، چای ، کولا ، شکلات خودداری نمائید . ( مصرف قهوه بدون کافئین ضرری ندارد )
▪ مصرف سبزیجات پهن برگ ( مانند کاهو ) و نیز غلات را افزایش دهید .
▪ مصرف گوشت قرمز را به حدود ۱۰۰ گرم در روز و مجموع پروتئین مصرفی را به حدود ۱۲۰ گرم برای رژیم های غذایی ۱۰۰۰ کالری یا ۲۰۰ گرم در رژیم های غذایی ۱۵۰۰ کالری کاهش دهید برای تأمین پروتئین ، ماهی ، گوشت سفید و غلات مناسب هستند . مصرف تخم مرغ ، پنیر ، شیر ، ماست و کره باید محدود شوند .
▪ مصرف کربوهیدراتهای مرکب نظیر غلات و سبزیجات را افزایش دهید .
▪ تا جائیکه ممکن است مصرف قند را کاهش دهید . از مصرف آب نبات ، شکلات ، شیرینی و بستنی خودداری نمائید و در عوض از میوه های تازه بیشتر استفاده کنید .
همچنین از مصرف غذاهای زیر پرهیز نمائید :
▪ غذاهای آماده و کنسروی
▪ چیپس
▪ چوب شور
▪ سوسیس
▪ ماهی ساردین
▪ حبوبات
▪ چغندر
▪ ژامبون و کالباس
▪ شلغم
▪ ترشی کلم
▪ گوشت های دودی
▪ سس خردل
▪ سس مایونز
▪ سس گوجه فرنگی
▪ سس سویا
▪ ترشیجات
▪ زیتون
مواد قابل مصرف :
▪ لبنیات :‌ فقط شیر بدون چربی
▪ تمام میوه جات و سبزیجات مفید هستند .
و می توان از آنها به عنوان وعده های سبک غذایی استفاده کرد .
▪ گوشت سفید ، بوقلمون ، گوشت گوساله ، گوشت بره .
▪ ماهیها : اکثر ماهیهای تازه قابل مصرف و مفید هستند .
اگر با وجود رعایت توصیه های فوق هنوز دچار ناراحتی بودید حتماً با پزشک خود مشورت نمائید . این مشکل درمان دارویی مؤثری نیز دارد .

منبع : پزشکان بدون مرز