سرگذشت اتو

اتو طی بیش از ۱۰۰ سال از یک وسیله ساده فلزی که خیلی سنگین و استفاده از آن سخت بوده تکامل یافته است. البته گاهی اتوهای شیشه ای یا سایر مواد هم ساخته می شد. پیش از اینکه خشک کن های گرمایی اختراع بشوند، اتو این وظیفه را هم برعهده داشت. میکروب ها و باکتری های موجود در لباس را می کشت و کپک را رفع می کرد. بیش تر اتوهای مدرن از فلز و پلاستیک ساخته می شوند و چند ویژگی مانند بخار، کنترل دما و خاموش کننده خودکار دارند.
شاید هزاران سال باشد که بشر با وسیله ای چروک های لباسش را باز کند اما بیش تر اوقات فقط ثروتمندان بودند که لباس هایشان چنین مرتب و آراسته بود. چون استفاده از چنین وسیله ای سخت و پرزحمت بود، فقط طبقه اشراف توانایی استخدام کردن فردی را فقط به همین منظور خاص داشتند. حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح یونانی ها اتوی پلیسه کننده را برای لباس های نخی شان به کار می بردند. اتوی پلیسه کننده غلتک سوزن مانندی بوده است که حول محوری می چرخید و آن را پیش از استفاده گرم می کردند.
در دوران امپراتوری روم باستان، رومی ها اسباب و وسایل مشابه اتوهای امروزی داشتند. یکی از آنها دستگاه پرس دستی بود که با این پارو یا چکش فلزی تخت به لباس ها ضربه می زدند و به این ترتیب چروک ها از بین می رفت. وسیله دیگر دو تخته چوبی تخت بود که بین آچاری چوبی قرار می گرفت. پارچه های نخی را بین دو تخته می گذاشتند و با پیچاندن آچار فشار بیش تری به آن وارد می کردند و پارچه اتو می شد.
چینی های باستان هم چندین نوع اتوی بدوی داشتند که اتوی ماهیتابه ای یکی از آنها بود و آن را روی لباس حرکت می دادند تا چروک ها باز شود.
تقریبا تا قرن دهم میلادی وایکینگ های اهل اسکاندیناوی هم اتوهای ساده ای از جنس شیشه داشتند. وایکینگ ها تخت کننده ای به شکل قارچ داشتند که آن را کنار بخار نگه می داشتند و گرم می کردند و بعد آن را روی لباس می کشیدند.
اما آنچه ما انسان های قرن ۲۱ به نام اتو می شناسیم وسیله ای است که اروپایی ها از قرن چهاردهم از آن استفاده می کنند. اتوی تخت از یک صفحه آهن با دسته فلزی تشکیل شده بود. برای اینکه اتو داغ شود، آن را روی آتش نگه می داشتند یا کاملا در آتش می گذاشتند. وقتی اتوی تخت را روی یک پارچه می گذاشتند باید آن را با دستگیره برمی داشتند. یک تکه پارچه نازک بین لباس و اتو می گذاشتند تا دوده های روی اتو لباس را کثیف نکند. با اتوی تخت اتوکاری می کردند تا خنک شود. در آن زمان خیلی از مردم چند اتوی تخت داشتند و وقتی با یکی کار می کردند بقیه را گرم می کردند تا اتوکاری برای گرم کردن آن قطع نشود.
تقریبا در قرن پانزدهم پیشرفتی در ساخت اتوی تخت حاصل شد. در این زمان جعبه داغ که به اتوی جعبه ای هم معروف است ساخته شد که درون آن سوراخ بود. این اتو فلزی بود و کف تخت و یک دستگیره داشت. داخلش زغال داغ، آجر، تکه های فلز یا چیز دیگر داغ می گذاشتند. با این اختراع نیاز به پارچه اضافی بین اتو و لباس از بین رفت چون دیگر اتو لباس را کثیف نمی کرد.
هم اتوی تخت و هم اتوی جعبه صدها سال استفاده می شدند اما بیش تر ابداعات مربوط به اتو در قرن نوزدهم اتفاق افتاد. وقتی قالبگیری آهن در اوایل قرن نوزدهم انجام شد بعضی مشکلات اتوهای تخت مرتفع شد. با ظهور کوره های قالبگیری آهن اتوهای تخت را روی آن ها گرم می کردند که خیلی تمیزتر از آهن بود. در سال های دهه ۱۸۲۰ میلادی اتوی تخت را با قالبگیری درست کردند. این اتوها را اتوی ملول می نامیدند چون ۶/۵ کیلو وزن داشتند و حرکت دادن آن ها خیلی سخت بود.
اتوهای ملول هم مانند اتوهای تخت روی کوره گرم می شدند اما معمولا یکنواخت گرم نمی شدند، همچنین دسته آن ها هم گرم می شد که موجب بروز مشکلاتی برای استفاده کننده می شد. مری پاتز آمریکایی در ۱۸۷۰ این مشکل را حل کرد. او قالبی مقوایی درست کرد و آن را با گچ پاریسی پر کرد. این قالب دور بدنه اتو قرار می گرفت و آن را خنک تر و از طرفی اتو را داغ تر نگه می داشت. پاتز همچنین دسته چوبی جداشدنی فنرداری برای اتوی ملول درست کرد.
وقتی که در اواخر سال های قرن نوزدهم گاز در خانه های آمریکا در اختیار مردم قرار گرفت اتوهای گازی ساخته شدند که اولین آنها در سال ۱۸۷۴ ثبت شده است. هر خانه ای خط گاز داشت و اتوی گازی به لوله خط گاز وصل می شد. این اتو یک سوزاننده داشت که گاز در آن جریان می یافت.
وقتی سوزاننده را با کبریت روشن می کردند اتو گرم می شد. این اتو زیادی داغ بود و گاهی گاز آن نشت می کرد اما وزن آن ها کم تر از اتوهای ملول بود. پس از این نوع اتوهایی با سایر سوخت ها به بازار آمدند. این اتوها با روغن، گازوییل، پارافین و سایر سوخت ها گرم می شدند.
اتوی برقی در سال های دهه ۱۸۸۰ اختراع شد. در این زمان برق در بیش تر خانه ها در دسترس بود. نخستین اتوی برقی را هنری دبلیو سیلی در ۱۸۸۲ به ثبت رساند. اتوی اختراعی او با سیم های جداشدنی به برق وصل می شد. برق سیم پیچ های داخلی اتو را گرم می کرد اما اتوی سیلی مانند خیلی از اتوهای الکتریکی اولیه سیم برق نداشت. اتو روی یک پایه گرم می شد. مشکل مهم اتوی سیلی این بود که خیلی آرام آرام گرم می شد و پس از استفاده خیلی زود سرد می شد و باید مدام آن را گرم می کردند.
با تحویل قرن فناوری ساخت اتو پیشرفت قابل ملاحظه ای کرد و اتو در خانه های آمریکا به وسیله ای متعارف بدل شد. در ۱۹۰۳، سیم اتوها مستقیما به همان جا که آن ها را می فروختند وصل می شدند. کنت ریچاردسون یک کف صفحه ای اختراع کرد که پیشرفت مهمی محسوب می شد که کف اتوها از کجا و چطور گرم بشوند. لبه اتوی او گرم تر از مرکز بود و نقطه داغ به حساب می آمد.
در ۱۹۲۰، جوزف مایر با افزودن یک کنترل گر خودکار دما از جنس نقره اتو و سیم را متحول کرد. ترموستات خیلی زود به ویژگی استاندارد اتو بدل شد. نخستین اتوهای بی سیم در سال ۱۹۲۲ ساخته شدند اگرچه از آن ها استقبالی نشد. نخستین اتوهای بی سیم موفق در ۱۹۸۴ ساخته شدند.
در ۱۹۲۶ اتوی بخار را شرکت الدک به بازار عرضه کرد. پیش از آن استفاده کننده روی لباس خشک آب می پاشید یا لباس را وقتی هنوز تر بود اتو می کردند. اتوی بخار یک محفظه آب داشت که آب گرم شده در آن به بخار تبدیل می شد و از حفره های کوچک صفحه کف بیرون می آمد. از اتوی بخار هم تا سال های دهه ۱۹۴۰ استقبالی نشد.
ادوارد شرایر در ۱۹۳۸ راه حلی برای مشکل زنگ زدن کف اتوها پیدا کرد. او آلیاژی تولید کرد که زنگ نمی زد و چکه نمی کرد. اتوهایی که می شد در آن ها حالت های بخار یا خشک را انتخاب کرد در دهه ۱۹۵۰ و نخستین اتو که خودکار خاموش می شد در ۱۹۸۴ عرضه شد.
اتوهای امروزی در کف پوشش نچسب دارند که ابداع آن به سال ۱۹۹۵ برمی گردد. بیش تر اتوها بدنه پلاستیکی دارند و سوراخ های بیش تر کف که اجازه عبور بیش تر بخار را می دهد از مزایای اتوی خوب محسوب می شوند.
در ۱۹۹۶ فقط در آمریکا بین ۱۳ تا ۱۴ میلیون اتو از انواع مختلف به فروش رفته است.

منبع:http://www.madehow.com
نوشین دیانتی

منبع : روزنامه سرمایه