جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

تاثیر اقلیم بر خصوصیات مورفولوژیکی و کانی‌شناسی بعضی از خاک های تشکیل شده از مواد مادری آهکی در مناطق جنگلی شمال ایران


تاثیر اقلیم بر خصوصیات مورفولوژیکی و کانی‌شناسی بعضی از خاک های تشکیل شده از مواد مادری آهکی در مناطق جنگلی شمال ایران
به منظور مطالعه تاثیر دما و بارندگی در تشکیل و تکامل خاک در مناطق جنگلی دامنه شمالی البرز مرکزی، سه ناحیه مشخص اقلیمی یودیک - مزیک، زریک - مزیک و یودیک - ترمیک مورد شناسایی قرار گرفت و در هر ناحیه یک واحد فیزیوگرافی کوه با مواد مادری آهکی انتخاب گردید. سپس جهت تعیین خصوصیات ماکرو و میکرو مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی رس خاک، نیمرخ های لازم در موقعیت ها و جهت های مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی نشان داد که در ناحیه یودیک - مزیک، خاک ها عمیق با اپی پدون مالیک می‌باشند و مقدار کمی پوشش رسی (آرجیلان) در سطح دیواره های حفره ها تجمع یافته‌اند. با افزایش عمق خاک بر مقدار پوشش رسی افزوده می‌شود. کانیهای رسی مونت موریلونیت، ایلیت، ورمیکولیت، کلریت و کائولینیت به ترتیب کانی های غالب افق های مختلف خاک این منطقه آب و هوایی می‌باشند. در ناحیه زریک - مزیک، خاک ها عمیق، میزان ماده آلی در افق سطحی کم و مقداری آهک به صورت کریستال های ریز (کلیستان) در دیواره حفرات تجمع یافته است. کانی های ایلیت، کلریت، ورمیکولیت و کائولینیت به ترتیب کانیهای غالب همه افق های این خاک ها می‌باشند. اما در ناحیه یودیک - ترمیک، به دلیل رطوبت و حرارت مناسب، آهک و رس شسته شده و پوسته های رسی از نوع فریآرجیلان به میزان کم در دیواره های داخل حفرات از افق سطحی شروع شده و در عمق ۷۸ سانتی‌متری به حداکثر می‌رسند. در عمق پایین‌تر از ۹۷ سانتی‌متری آهک های شسته شده از نوع کلسیت در داخل حفرات تجمع یافته‌اند. کانی های ایلیت، ورمیکولیت، مونت موریلونیت، کلریت و کائولینیت به ترتیب کانیهای غالب این خاک ها بوده‌اند. میزان نسبی رس مونت موریلونیت از سطح به عمق افزایش می‌یابد.
محمدعلی بهمن یار
علی ابطحی
منبع : پایگاه اطلاعات علمی


همچنین مشاهده کنید