تجربه رنج

حالا دیگر بنیسیو دل تورو - در اولین سال دهه پنجم زندگی- با بردن جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن برای بازی در نقش ارنستو چه گوارا در فیلم استیون سودربرگ، فهرست غبطه برانگیز جوایز معتبر بازیگری اش را کامل کرد. در میان ۲۷ جایزه یی که تا چهل سالگی گرفته، هم مجسمه اسکار و گلدن گلوب نقش مکمل مرد و خرس نقره یی جشنواره برلین برای «ترافیک» هست، هم جایزه بازیگری جشنواره ونیز (همراه با عمر شریف برای «موسیو ابراهیم و گل های قرآن») برای «۲۱ گرم» و حالا هم جایزه فستیوال بزرگ کن... اما بنیسیو دل تورو، یکی از بزرگان بازیگری دو دهه اخیر سینما، برای اعتبار و اهمیت کارهای تماشایی اش نیازی به این فهرست جوایز ندارد. فیلم ها هستند و دیده می شوند و به توان و جذبه حضور این پورتوریکویی مقیم هالیوود گواهی می دهند.
دل تورو که نوجوانی را با بسکتبال گذراند و مدتی هم در رشته اقتصاد و بازرگانی درس خواند، بالاخره سر از مدرسه بازیگری و شاگردی استاد استادان - استلا آدلر - درآورد و مثل اغلب همتاهای این سال هایش با بازی در تلویزیون شروع کرد. شاخص ترین کارش در تلویزیون را حضور در اپیزودی از «میامی وایس» می دانند و شروع کارش در سینما با لقب جوان ترین شخصیت شریر سری فیلم های جیمز باند در ضعیف ترین فیلم این مجموعه - «جواز کشتن» - چندان به چشم نیامد. بازی های بعدی او در سینما هم تا پیش از درخشش در «ترافیک» و دست گرفتن مجسمه آکادمی چندان جلب توجه نکرده بود. شاید وقتی در این چند سال چهره خاص و بازی های درجه یکش در «ترافیک» و «۲۱ گرم» و «قاپ زدن» و «سین سیتی» نظرمان را جلب کرد و سراغ کارنامه اش را گرفتیم، یادمان آمد که قبلاً هم در «مظنونین همیشگی» جزء گروه پنج نفری مظنون های آن فیلم در کنار استیون بالدوین، کوین پولاک و گابریل برن هم حضور داشت، ولی زیر سایه درخشش کوین اسپیسی مانده بود؛ در «طرفدار» نقش رقیب وسلی اسنایپس را بازی می کرد و آن جا هم سایه سنگین رابرت دونیروی بزرگ حضورش را به حاشیه برده بود؛ در «تشییع جنازه» ساخته ابل فرارا عملاً شمایلی برای ابراز علاقه کارگردان به شخصیت های مشهور فیلم نوآر مثل جیمز کاگنی و ادوارد جی رابینسن و پل مونی بود و در «ترس و نفرت در لاس وگاس» هم در کنار جانی دپ نقش وکیل خیکی و خرابً نشئه جات را خیلی خوب از کار درآورده بود. (پدر و مادر دل تورو هر دو وکیل بودند. و او با این نقش ادای دین فجیعی به حرفه شریف والدینش کرد،) برای اینکه از حواشی هم دور نمانیم، می شود به حضورش در ویدئوکلیپ مشهور لاایسلا بونیتای مدونا اشاره کنیم که در زمان خودش طرفدارهای زیادی داشت.
دل تورو بازیگری در هر کدام از نقش هایش را به تجربه یکه و منحصر به فردی تبدیل می کند که شکلی از احوالاتی است که شخصیت هر کدام از فیلم ها از سر می گذرانند؛ شکلی از تجربه رنج و درد که هنوز هم نمونه یی ترین جلوه اش را در قالب شخصیت جک در «۲۱ گرم» به یاد می آوریم. یکی از پیچیده ترین شخصیت های سینمایی این سال ها که بنیسیو دل تورو با اجرای آن در کنار دو قطب دیگر ماجرا با بازی نائومی واتس و شان پن آبرو و اعتبار تازه یی برای بازیگری مدرن و پیشرو این سال های سینما دست و پا کرد. بازیگرانی از مکتب متد اکتینگ که همیشه بر این باور بوده و هستند که بازیگری در قالب هر شخصیتی باید مسیری را طی کند که آن شخصیت خاص در درام می گذراند؛ حتی اگر ناچار شوند برای خلق چنین شخصیتی و طی کردن چنین مسیری به دشواری هایی تن بدهند که دست کمی از تجربه های دردآور قهرمان یا ضدقهرمان های داستان نباشد. چیزی که سال های سال مایه بحث و جدل و مناقشه بوده و باعث مرزبندی های اساسی در عالم بازیگری سینما شده است. همان مرزی که بین لارنس الیویر و داستین هافمن در فیلم «دونده ماراتن» باعث شکل گیری یکی از معروف ترین خاطره های پشت صحنه سینما شد؛ جایی که الیویر با تماشای دشواری ها و دردسرهایی که هافمن متدیست برای به بار نشاندن نقش در پشت و جلوی دوربین از سر می گذراند، به طعنه یا نصیحت به او می گوید که پسر جان، بازی ات را بکن،
خاویر رودریگز پلیس مکزیکی وظیفه شناس فیلم «ترافیک»، یک تنه می خواهد جلوی هجوم محموله های مواد مخدر را بگیرد و به نظر می رسد که دل تورو هم قصد داشته تا یک تنه بار دراماتیک همه شخصیت های پرتعداد فیلم سودربرگ را به دوش بکشد. تفاوت آشکار حس و حال و اجرای او در این نقش با ستاره یی مثل مایکل داگلاس در همین فیلم نشان می دهد که دل تورو تا چه حد غرق در ماجراست و داگلاس فقط به یک اجرای حرفه یی و از پیش قابل حدس رضایت دارد. (پیش از دل تورو، سوفیا لورن و رابرت دونیرو و روبرتو بنینی سه بازیگری بودند که برای نقشی اسکار گرفتند که دیالوگ هایش به زبان انگلیسی نیست و ماریون کوتیلارد هم تازه به این جمع اضافه شده است.) استیون سودربرگ که یکی از تخصص هایش بازی گرفتن از طیف متنوع بازیگران سینماست، توانست با کشف این ویژگی دل تورو دو بار او را به اوج قله موفقیت و اعتبار در بازیگری سینما برساند؛ اسکار نقش مکمل مرد برای ترافیک و حالا هم جایزه بازیگری جشنواره کن برای اجرای نقش شخصیت مشهوری مثل ارنستو چه گوارا... اینکه جایزه بازیگری کن تا چه حد تحت تاثیر شخصیت و کاریزمای پایان ناپذیر دکتر«چه» است و چقدرش به قدرت و توانایی های منحصر به فرد بنیسیو دل تورو برمی گردد، فقط پس از تماشای فیلم قابل تشخیص است.

نیما حسنی نسب

منبع : روزنامه اعتماد