معجون ایرانی

در زمان های نه چندان دور در خانواده های ایرانی معجونی تهیه می شد که شاید فراهم کردن آن برای خانم ها در این زمانه کمی سخت باشد چرا جایی که می توان با بازکردن یک بسته کافی میکس و ریختن آن درون فنجان و مخلوط کردن با آب جوشی که داخل ماکروفر یا... داغ شده دم کردن این معجون مشکل به نظر می رسد. ولی ای کاش کمی به قبل بازمی گشتیم و سلا متی و نشاط را درون خانواده های آن زمان می یافتیم ولی می توانیم بامراجعه به عطاری هایی که رنگ و بوی خانه مادربزرگ ها را برای ما به ارمغان میآورد با تهیه کمی از گیاهان دارویی آرامش از دست رفته را به خانه هایمان برگردانیم.
جوشانده مورد نظر معجونی است که از ترکیب سنبل الطیب و گل گاوزبان به همراه لیموعمانی و در صورت تمایل مقداری بابونه شیرازی تهیه می شود که می تواند ضعف و خستگی اعصاب، تحریکات عصبی، تشویش، دلهره، اضطراب، افسردگی، تشنج، صرع، سرگیجه، لرزش دست ، دردهای عضلا نی، دردهای عصبی، میگرن، اختلا لا ت عصبی معده و روده سیاتیک و مالیخولیا را درمان کند. حال به بیان خواص و ساختار هر یک از این گیاهان می پردازیم:
● سنبل الطیب
ابتدا سنبل الطیب یا والریان گیاهی است از تیره «والریاناسه valerianacae» است که نام علمی آن «officinalis aleriama» می باشد و در پزشکی ریشه این گیاه مورد استفاده قرار می گیرد. سنبل الطیب که به آن «علف گربه» نیز گفته می شود از آن جهت که گربه علا قه وافری به خوردن آن دارد و هنگامی که آن را می بیند به دور آن می چرخد و با ولع خاصی آن را می خورد. سنبل الطیب دارای طبیعت گرم است. آرام بخش و خوابآور است و با خوردن آن می توانیم از دیدن خواب های پریشان جلوگیری نماییم.
دم کرده این گیاه درد قولنج معده و روده را برطرف می کند و در هضم و جذب غذا دستگاه گوارش را یاری می دهد. سنبل الطیب دم کرده در درمان بواسیر هم موثر است و جوشانده این گیاه انگل های روده را دفع می کند. دم کرده سنبل الطیب کلیه را فعال نموده و بر حجم ادرار می افزاید و سبب دفع آب زیادی بدن می شود. دم کرده سنبل الطیب، قند خون را کاهش داده و از تکرر ادرار در بیماران دیابتی جلوگیری می کند. غرغره با جوشانده سنبل الطیب با ضدعفونی دهان و دندان زخم های داخل دهان را برطرف می سازد.
برای ضدعفونی کردن چشم می توان به دم کرده این گیاه به همراه آب گشنیز به چشم قدرت بینایی بیشتر بدهیم و از پرخونی و قرمزی چشم جلوگیری کرده و با این روش موجب رشد مژه شویم.
سنبل الطیب بیماری یرقان و اختلا لا ت کبدی را نیز برطرف می سازد شست و شوی سر با جوشانده سنبل الطیب سبب تقویت موی سر شده و در مان کننده آسم و سرفه های مزمن نیز هست.
«۱۰ گرم سنبل الطیب با یک لیتر آب جوشانده می شود.»
● گل گاوزبان
گاوزبان، گیاهی دارویی از تیره گاوزبان Boraginaceac است که نام علمی آن «officinalis Borago» می باشد و در عربی به آن لسان الثور می گویند.
در پزشکی، ساقه، برگ و گل این گیاه که حاوی ازوتاب دوپتاسیم است استفاده می کنیم گل گاوزبان با طبیعت گرم به صورت دم کرده می تواند در درمان سرفه های حاد و مزمن برونشیت، التهاب برونش ها، تنگی نفس گریب، زکام، سرخک، مخملک، آبله مرغان و تب های عفونی بسیار موثر باشد.
کمپرس با جوشانده گل گاوزبان سبب از بین رفتن و اختلا لا ت آلرژیک پوستی می شود. پودر سوخته گل یا برگ گاوزبان نیز التیام دهنده زخم مخاط دهان و لثه است.
جوشانده گل گاوزبان در تب های امراضی ناشی از مخملک تب خال، کهیر، سرخک مصرف دارد که در این گونه موارد یک قاشق سوپ خوری گل گاوزبان را در یک لیوان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کرده و روزی ۳ الی چهار لیوان مورد مصرف قرار گیرد. جوشانده گل گاوزبان با بنفشه برای رفع خستگی و زکام مفید است.
لیمو عمانی که پرورش یافته لیمو ترش است و خشک کرده آن بسیار پرفایده است و کلیه خواص لیموترش را دارا است و می تواند به دم کرده گل گاوزبان رنگ و طعم مطلوبی بدهد.
گیاه بعدی که می تواند به دلخواه داخل این معجون استفاده شود بابونه نام دارد.
● بابونه
بابونه یا بابونج که گل گاو چشم و عین القط نامیده می شود گیاهی است معطر با گل های سفید زیبا و چتری که از تیره کاسنی است compositae که نام علمی آن chamomilla Matricaria است. بابونه دارای خواص بسیاری است که گوشه ای از آن به این شرح است:
دم کرده یا جوشانده گل بابونه در تقویت دستگاه گوارش می تواند چند برابر قرص های رنگارنگ معده اثر بخش باشد. چرا که در کنترل اشتها اختلا لا ت هاضمه، دل درد، نفخ شکم و دیگر ناراحتی های معده نقش درمان کننده دارد و همچنین جوشانده بابونه ورم مخاط و التهابات معده را درمان می کند.
دم کرده آن دستگاه تنفسی را درمان می کند سینه درد و تنگی نفس، دردهای ناشی از عادت ماهیانه را تسکین می دهد و در عضلا ت که بر اثر در رفتگی پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن حاصل شده با ماساژ با اسانس بابونه برطرف می شود. شست و شوی جراحات و سوختگی ها و خراش ها با جوشانده بابونه هم سبب تسکین درد زخم و هم موجب جلوگیری از ورود میکروب ها به داخل زخم ها می شود.
ضماد گل بابونه، درمان کننده اگزمای مرطوب و خارش بدن است. دم کرده بابونه خستگی ناشی از کار زیاد را برطرف می کند و در درمان سردردهای میگرنی و عصبی و ضعف اعصاب به طور سریع عمل می کند. دم کرده بابونه عمل هضم را تسهیل می بخشد و مبتلا یان به رماتیسم یا دردهای ناشی از بیماری های عصبی روغن بابونه را در جاهای دردناک بدن خود بمالند تا دردشان تسکین یابد. دم کرده آن به عنوان داروی ضدکرمک در اطفال مصرف می شود.
حال با آگاهی از خواص یک به یک این نوشابه های خانگی به راز سلا متی و شادمانی قابل وصف نسل گذشته خود پی می بریم. هنگامی که عطر دم کرده این دارو در خانه پخش می شود طراوت را به همراه خود میآورد این دم کرده را با کمی نبات میل کنید و از آن لذت ببرید; نوش جان.

نویسنده : زهرا غفاری

منبع : روزنامه مردم سالاری