فقیه مجاهد و رسالت نسل سوّم حوزه

«ألّذین یبلّغون رسالات‌الله و یخشونه و لا یخشون أحداً إلاالله و کفیا بالله حسیباً» (احزاب/۳۹)
ما اوّلین کاروان جادّه علم نیستیم. قبل از ما کاروانیان بسیار از این راه گذشته‌اند. داستان‌ها و تجربه‌های تلخ و شیرین و حیات پر بار آنان برای ما بسیار کارساز و درس‌آموزاست. آنان در پرتو خورشید وحی و هدایت پیامبران عظیم‌الشأن، راه را شناختند و شیوه حرکت را آموختند. آزموده‌ها را دوباره آزمودن و تجربه‌های تلخ را تکرار کردن، عاقلانه نیست. باید به سراغ راه شناسان راستگو رفت و حاصل رنج و تلاش آنان را گرفت و با آگاهی و هوشیاری بیشتر گام در راه نهاد.
نسل جوان حوزه علمیه، نوجو و آرمان‌گراست و در مراحل متفاوت زندگی و حیات علمی‌اش، نمونه‌هایی می طلبد تا با استفاده از راه و رسم آنان، در فراز و نشیب زندگی طلبگی‌اش استوارتر گام بردارد.
عالمان ربّانی و فقیهان فرزانه و مجاهدان زمان و زاهدان وارسته تابلوهای راهند و الگوی ایمان، علم و آزادگی و هرکدام نورافکنی‌اند که ظلمت شب را می‌شکنند و گرد و غبار راه را فرو می‌نشانند و کاروانیان قبیله خورشید را از خطر رهزنان و تنگی راه و ریزش کوه و دست‌انداز و پیچ و خم‌های خطرناک آگاه می‌کنند و آفتاب وجودشان، انبوه بی‌شماری را به قلّه قدس می‌رسانند و از سرچشمه بقا بهره‌مند می‌کنند.
اگر قرآن کریم مکرّر از اسوه‌های برجسته تاریخ پیامبران سخن می‌گوید، ابراهیم(ع)، اسماعیل(ع)، نوح (ع)، هود(ع)، صالح(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع)، یوسف(ع)، ایّوب(ع)، و محمد (ص) و کردار مهاجران، انصار و حواریون را یاد‌آور می‌شود، برای این است که «بایدها» را در لباس «بودها» به مردم آموزش دهد.
روی سخن با نسل سوّم حوزه‌هاست که جنس نیاز زمان آنها با جنس نیاز گذشتگان متفاوت است. کسانی که در مسیر انجام رسالت آسمانی خویش نیازمند انواری تابناکند که با تأسّی به روش و سیره‌ و بهره‌گیری از اخلاق و سلوک رفتاری ایشان بر توان تبلیغی خود بیفزایند.
فقیه مجاهد آیه‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی(ره) یکی از آن انوار تابناک است که درخشید و طلاب فاضل و شاگردان ارزشمندی را تحویل جامعه اسلامی نمود. ایشان در دوران مبارزه علیه طاغوت و مظاهر ستم یکی از پیشتازان بودند و به پیروی از مبارزات امام راحل(ره) بارها توسط رژیم ستمشاهی دستگیر، بازجوئی ، زندان و شکنجه شدند و رنج و مشقّت تبعید را نیز در نقاط بدآب و هوا به جان خریدند. اگراز تمام کسانی که او را می‌شناختند، سؤال شود که بهترین خصوصیت او کدام بوده است، جملگی بر خلوص او انگشت تأکید می‌گذاشتند.
وی هیچگاه نسبت به مرجعیّت خود قدمی برنداشت و در طول ۱۱ سال مرجعیّت، ابداً حتّی یک بار نگفت، در فلان جا مقلّد من زیاد یا کم است و نپرسید رساله من چاپ شده یا خیر؟ البتّه نشر کتاب‌های تخصّصی خود را زیاد پیگیری می‌نمود، امّا درمورد رساله‌اش یک بار هم سؤالی نکرد. بعد از رحلت آیه‌الله‌العظمی مرعشی نجفی(ره)، به اصرار جمع زیادی از فضلا و مردم، او چندین سال امامت جماعت حرم مطهّر حضرت معصومه(س) را بر عهده داشت و مکرر می‌گفت: « برای من، این نماز که هزاران طلبه در آن شرکت می‌کنند و آن نمازی که قبلاً در مسجدی کوچک اقامه می‌کردم، هیچ فرقی ندارد.»
شرح صدر و فروتنی از دیگر خصایص مجاهد فقیه بود که تواضع و فروتنی در وجودش موج می‌زد و به قول اطرافیانش، آدم احساس می‌کرد در عین حال قائل شدن حریم، با او احساس بی تکلّفی و خودمانی می‌نمود. در جمع خانواده( برادرها و خواهرها) می‌گفت و می‌خندید و شوخی می‌کرد و با همه گرم می‌گرفت.
با کمال تأسّف، جنبه‌های عبادی او مانند وجود علمی‌اش، شناخته شده نیست. چرا که او از نمایان شدن این گونه مسائل دوری می‌کرد و فقط نزدیکان می‌دانستند که او به(نوافل) (نمازهای مستحبّی) تا آنجا که قوای جسمانی‌اش یاری می‌نمود، پای بند بود. امّا نکته شایان توجّه آن است که وی خدمت به مردم را عبادتی بزرگ می‌دانست. غیبت نمی‌کرد و از آن به جدّ پرهیز داشت. اگر کسی در حضورش لب به غیبت می‌گشود، به هر طریق ممکن از آن جلوگیری می‌کرد و حتّی اگر افراد خانواده نسبت به فردی حرفی می‌زدند، شدیداً با آنها برخورد می‌کرد.
روحیه طلبگی واقعی و ساده‌زیستی و بی‌تکلّفی او هم نزد عام و خاص زبانزد بوده است. فرزند ایشان می‌گوید: « آنچه از ابتدا تاکنون دیدم، این است که ایشان سعی در یک زندگی ساده و در سطح طلبه‌ها داشتند. ایشان سالهای طولانی پس از تأهّل، حتّی زمانی که تعداد فرزندانشان به ۵ نفر رسید، در منزل پدری و در دو اتاق زندگی می‌کردند.»
توجّه ایشان به بحث‌های قرآنی نیز فراوان بود. چنان که در روزهای پنجشنبه و جمعه معمولاً درس‌های رسمی حوزه‌ها تعطیل بود، موضوعات قرآنی را مطرح می‌نمودند و همواره در جلسات درس خصوصی عمومی می‌گفت: «یکی از آرزوهایم این است که بتوانم، یک دوره تفسیر قرآن بنویسم.»
عنایت ایشان به انقلاب، خطّ امام و رهبری نظام نیز یکی از ویژگی‌های برجسته‌‌ی ایشان بود. حضور در راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن و روز قدس، علی‌رغم کهولت سنّ و بیماری و شرکت در انتخابات‌ های مختلف در ساعات آغازین رأی‌گیری و صدور بیانیه‌های متعدّد در دعوت از مردم جهت شرکت در فرائض سیاسی از مؤلّفه‌های ارزشمند زندگی و حیات پربار ایشان است.
و اکنون به تعبیر مقام معظّم رهبری در پیام تسلیت به مناسبت ارتحال ایشان
«حوزه علمیه، یکی از استوانه‌های علمی و تحقیقی و یکی از استادان برجسته خود، و ملّت ایران، یکی از مراجع تقلید انقلابی، بیدار و پر تحرّک خود را از دست داد.»
بر نسل سوّم حوزه‌هاست که در مسیر ارزشمند و تأثیر گذار رسالت خویش به الگوهایی نظیر «فقیه مجاهد» اقتدا نماید.
روح بلندش شاد و راه پرافتخارش، پر رهبرو باد

علی‌اکبر سبزیان
مسئول مرکز مشاوره حوزه علمیه خراسان
فقیه مجاهد: تعبیر رهبر معظم انقلاب از آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی در پیام تسلیت به مناسبت ارتحال ایشان