جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


زندگی با بتهوون


زندگی با بتهوون
به نظر شما آیا راهی برای تقسیم بندی آهنگسازان وجود دارد؟در یک دسته بندی کلی شاید بتوان آنها را به دو گروه آهنگسازان «قبل از بتهوون» و آهنگسازان «بعد از بتهوون» تقسیم کرد. در حقیقت بتهوون در تاریخ موسیقی یک نقطه عطف به شمار می آید.
زیرا آهنگسازان قبل از او همه برای درباریان و اشراف زادگان آهنگ می ساختند و در واقع می توان گفت آنها همان قطعه ای را می نوشتند که از ایشان درخواست می شد. قطعاتی که با ارکستر دربار نواخته می شدند. اما بتهوون دیدگاه تازه ای به وجود آورد و اگر بگویم که هیچ آهنگسازی تا آن زمان، به این اندازه خود را وقف آهنگسازی نکرده است، دور از حقیقت نیست.
بتهوون از نظر موقعیت اجتماعی شرایط نامناسبی داشت و شکست های عاطفی زیادی هم خورد و در ۳۰ سالگی، زمانی که فهمید کاملاً ناشنوا شده، زندگی اش بیشتر شبیه به جدال با مرگ شد. از آن پس بتهوون بیشتر به موسیقی اش اجازه داد که از هیجاناتش، خشم ها و سرخوردگی هایش صحبت کند. در آن زمان هم که بتهوون داشت با مرگ دست و پنجه نرم می کرد در آثارش هنوز صحنه های گذرایی از آرامش، شادی و زیبایی موجود بود.
از محبوبترین آثار او می توان به ۴ سونات پیانو، کوارتت زهی، سونات ویولن ویتزر و سونات ویولن بهار و سمفونی ۹ اشاره کرد. بتهوون ۱۰ سونات ویولن نوشته که وقت بسیار فراوانی را برای آنها صرف کرده است. او این قطعات را برای سازهایی که بهتر از همه می دانسته، نوشته است. در سونات های اولیه بیشتر ملودی را پیانو می نوازد و نقش ویولن تنها همراهی کننده آن است.
این آثار شبیه میراثی است که برای او از موتسارت و هایدن باقی مانده. در کارهای بعدی نقش ویولن رفته رفته بیشتر می شود تا آنجا که در سونات ویولن اپوس ۴۷ که آن را به عنوان کرویتزر می شناسیم ویولن ملودی اصلی را نواخته و پیانو تنها با آن همراهی می کند.
سونات فرمی از موسیقی است که معمولاً برای یک یا دو نوازنده نوشته شده است و شاید بتوان آن را جزء موسیقی مجلسی به شمار آورد.این فرم موسیقی از قرن هفدهم در ایتالیا به وجود آمد که ساختاری پلی فونیک (چند صدایی) داشت و بیشتر به عنوان مقدمه و درآمدی بر یک اثر آوازی و اپرا بود. سونات معمولاً از ۳ یا ۴ موومان تشکیل شده است که سرعت آنها به تناوب آهسته و تند است. به وجود آورنده این فرم موسیقی کارل فیلیپ امانوئل باخ است.
در قرن هجدهم سونات و سوئیت فرق چندانی از لحاظ ساختمان با هم نداشتند. بتهوون مفاهیم جسورانه ای را وارد این فرم از موسیقی کرد و حتی می توان گفت فرم جدیدی از سونات را به وجود آورد.
▪ سونات بهار بتهوون علاقه خاصی به طبیعت داشت و از حضور در جنگل یا زیر آسمان پرستاره بسیار لذت می برد.
او بر خلاف شهرتش، بسیار انسان احساساتی و مهربانی بود. لئونارد برنشتاین درباره بتهوون می گوید: «بتهوون توانایی خارق العاده ای در تشخیص جای مناسب نت ها دارد و کاملاً می داند که با نت بعدی چه باید بکند.»سونات بهار را او در سال ۱۸۰۱- ۱۸۰۰ نوشت. این سونات در واقع شماره ۲ سونات ویولن اپوس ۲۳ است که در اثر یک اشتباه اکنون ما آن را به عنوان سونات اپوس ۲۴ می شناسیم.این اثر حتی بعد از یک بار شنیده شدن، هم به خوبی در ذهن می ماند.موسیقی آن پر است از احساس نشاط و تازگی و امیدواری، چیزی که باعث شد این سونات را بهار بنامد. خود بتهوون روی این قطعه هیچ نامی نگذاشته بود، اما احتمالاً به خاطر ملودی آن این نام را برایش انتخاب کردند.این پنجمین سونات ویولن بتهوون است و احتمالاً یکی از معروف ترین و پرطرفدارترین آنها.
در این قطعه اولین دفعه است که ویولن ملودی اصلی را می نوازد و پیانو با آن همراهی می کند.زیبایی این سونات، سونات ویولن اپوس ۲۳ را تحت الشعاع خود درآورد اثری که به همان اندازه زیبا است و موومان های اعجاب آور دارد.بیشتر ملودی های این اثر ساده، سریع و روان است. اما موومان های خارق العاده ای هم وجود دارند که به شنونده یادآوری می کند، خالق این اثر بتهوون است.
▪ سونات کرویترزاین سونات از نظر محبوبیت پس از سونات بهار قرار دارد.
در این قطعه دیگر ویولن بیشترین نقش را دارد و پیانو به یک همراهی کننده تبدیل شده است. این سونات قطعاً یکی از ویرتوزیته ترین قطعاتی است که برای ویولن وجود دارد. بتهوون در اصل آن را برای یک ویولونیست آفریقایی- لهستانی به نام بریجتاور نوشته است و اولین اجرای آن هم با همان ویولنیست است.
بتهوون برای اولین اجرای این اثر تنها قسمت ویولن را کامل نوشت و خودش قسمت پیانو را با طرح هایی که در ذهنش بود اجرا کرد.
حال شاید بپرسید چرا به سونات «بریجتاور» نمی گویند؟زیرا خیلی زود بعد از اولین اجرا بتهوون با بریجتاور دعوایش شد و احتمالاً بر سر یک زن و اسم او را از صفحه اول این قصه حذف کرد و سپس تصمیم گرفت آن را به رودلف کرویترز ویولونیست معروف فرانسوی آن دوره، تقدیم کند. بنابراین نام او را روی اثرش گذاشت.کرویتزر هم اعلام کرد این سونات «به طرز نامعقولی غیر قابل فهم است.» و هیچ گاه آن را اجرا نکرد.آن سوفی موتر به همراه لامبرت ارکیس تمام اجراهای سال ۱۹۶۸ خود را وقف ۱۰ سونات ویولن بتهوون کردند. آنها توانستند به منابع اصلی این آثار دسترسی پیدا کنند و اجرای دقیقی از آنها کردند.در آن سال آنها تور رسیتال در سراسر جهان برپا کردند و به اجرای این آثار پرداختند، سپس به همراه یک فیلم مستند با نام «زندگی با بتهوون» را ضبط و روانه بازار کردند.اجرای این دو از این سونات ها دقیقاً مانند اجراهای پیشین از این آثار نیست و اگر قبلاً اجراهای دیگری از این سونات ها شنیده باشید، شاید از طرز جمله بندی، تمپوی آزاد و ویبراسیون های موتر، تعجب کنید.
هستی نقره چی
منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی گفتگوی هارمونیک


همچنین مشاهده کنید