من مرده‌ها را می‌بینم

وقتی او را از برکه یخ‌زده بیرون کشیدند، نفس نمی‌کشید، قلبش نمی‌زد و در مدتی که حدود نیم‌ساعت طول کشید، اثری از حیات در کالبدش دیده نمی‌شد؛ چنانکه او را مرده پنداشتند. اما بالاخره گروه امداد موفق شد تنفس و ضربان قلب پسرک سیه‌چرده را بازگرداند. ام. نایت شامالان که در آن زمان مانجو نلیاتو شامالان نام داشت، به عالم زندگان برگشت و مدعی شد که در زمان تجربه مرگ با ارواح مردگان ملاقات کرده و از آن پس، وسوسه پرداختن به مسائل ماوراء طبیعی هرگز دست از سر او برنداشت. چنین شد که پسر بچه فیلم «حس ششم» جمله‌ای را گفت که در حافظه تاریخ سینما برجا ماند: «من مرده‌ها را می‌بینم»... البته ماجرای تجربه مرگ شامالان بعدا قلابی از آب درآمد یا لااقل چنین وانمود شد که یک دروغ و حقه‌بازی بیش نبوده است.
این داستان را کانال تلویزیونی Sci-Fi در مستندی به نام «راز مدفون‌شده‌ی ام. نایت شامالان» که بیشتر آن سر صحنه فیلم «دهکده» گرفته شده بود در سال ۲۰۰۴ افشا کرد و شامالان که ظاهرا از افشای خصوصی‌ترین راز زندگی‌اش خشمگین و آشفته شده بود، از شرکت مادر آن کانال تلویزیونی، یعنی «ان‌بی‌سی- یونیورسال»، شکایت کرد و گفت دیگر با Sci-Fi همکاری نمی‌کند ولی مدتی بعد اعلام شد که کل این ماجرا یک «حقه» رسانه‌ای بوده است و داستان خصوصی آقای فیلمساز هم مثل همه فیلم‌هایش در مرز میان واقعیت و دروغ و توهم و راز و رمز باقی ماند. این نویسنده و کارگردان ۳۷ ساله که در خانواده‌ای با سوابق پزشکی و پیراپزشکی در پاندیچری از توابع چنای (مدرس) استان تامیل نادو هندوستان به دنیا آمد و از ششمین هفته زندگی به ایالت پنسیلوانیا در آمریکا رفت و بعد از تحصیل در مدارس مذهبی کاتولیک به دانشگاه نیویورک رفت تا هنر سینما را بیاموزد، از زمان فارغ‌التحصیلی در سال ۱۹۹۲ تاکنون ۸ فیلم بلند ساخته است.
البته تعداد فیلم‌هایی که او ساخته در واقع بسیار بیشتر از اینهاست. گفته می‌شود شامالان فقط تا پیش از ۱۷ سالگی بیش از ۴۵ فیلم کوتاه و بلند با دوربین سوپر هشت خودش تولید کرده که با انتشار دی‌وی‌دی هر یک از فیلم‌های عمده‌اش، یکی از آنها را هم به عنوان ضمیمه به بازار می‌فرستد. فیلم‌های شامالان چندویژگی مشترک دارند که- غیر از یکی دو مورد استثنایی- در همه آنها به چشم می‌خورد: مضامین ماوراء طبیعی و بحث ایمان، برخورد واقعگرایانه با مضامین ترسناک یا علمی- تخیلی، پیچش داستان در دقایق آخر و غافلگیری و رودست خوردن تماشاگر، زوایای غریب و منحصر به فرد دوربین، استفاده از کدهای رنگی در نماهای فیلم، استفاده از لوکیشن‌های ایالت پنسیلوانیا و به ویژه شهر فیلادلفیا و حضور لحظه‌ای و گذری فیلمساز در یکی از نماهای فیلم.
▪ دعا کردن با خشم (۱۹۹۲):
اولین فیلم شامالان که با پول قرض گرفته شده از خانواده و دوستان در آخرین سال دانشجویی ساخته شد، در جشنواره تورنتو به نمایش درآمد و نگاه‌ها را به این دانشجوی با استعداد و خوش آتیه معطوف ساخت. شامالان خود نقش اصلی این فیلم شبیه اتوبیوگرافیک را بازی کرد و فیلم را در چنای هندوستان ساخت. او در این فیلم جوانی است که به زادگاهش بازمی‌گردد تا پدرش را ببیند و در آنجا می‌آموزد که هنگام دعا کردن نباید بی‌احساس باشد و در می‌یابد که خشم بهتر از همه عواطف به کارش می‌آید.
▪ کاملا بیدار (۱۹۹۵):
بحران ایمان، پیرنگ مرتبط با رخدادهای ماوراء طبیعی و پیچش پایانی داستان در این فیلم درباره جست‌وجوی یک پسربچه برای یافتن خدا بعد از مرگ پدربزرگش حضور دارند. فیلم را شرکت تازه تاسیس میراماکس با بودجه ۷ میلیون دلار و حضور بازیگرانی مثل رزی اودانل، دنیس‌لیری، جوزف کراس و جولیا استایلز تهیه کرد اما وقتی بعد از سه سال روی پرده رفت، فقط ۲۸۸ هزار دلار برگرداند.
▪ حس ششم (۱۹۹۹):
موفق‌ترین اثر شامالان که بیش از ۶۰۰ میلیون دلار فروش داشت با بودجه ۴۰ میلیون دلاری ساخته شد. بروس ویلیس در این فیلم روان‌شناسی است که با هیلی جوئل اوزمنت در نقش یک پسربچه در محاصره ارواح روبه‌رو می‌شود. حس ششم نامزد شش جایزه اسکار نیز شد.
▪ ناشکستنی (۲۰۰۰):
درامی درباره تنها بازمانده یک تصادف قطار که متوجه می‌شود ابرقهرمان است با بازی بروس‌ویلیس و ساموئل ال.جکسن. فیلم با بودجه ۷۳ میلیون دلار ساخته شد و به زحمت خرج تولیدش را درآورد.
▪ نشانه‌ها(۲۰۰۲):
مل‌گیبسن در نقشی که وامدار «اسلحه مرگبار» اوست، سوگوار مرگ همسرش است و در رویارویی با مهاجمان فضایی ایمانش را باز می‌یابد. فروش ۴۰۸ میلیون دلاری این فیلم که با بودجه ۷۲ میلیون دلار ساخته شد، شامالان را تثبیت کرد و بیشترین رقم فروش افتتاحیه را برای گیبسن در مقام بازیگر به ارمغان آورد.
▪ دهکده (۲۰۰۴):
یواکین فونیکس، ویلیام هارت، سیگورنی ویور، آدرین برودی و برایس دالاس هاوارد در یک روستای کوچک و دروغین از جهان خارج بریده‌اند. این فیلم آغازگر شکست هنری و تجاری شامالان شد.
▪ بانویی در آب (۲۰۰۶):
پل جیاماتی در نقش سرایدار یک پانسیون، برایس دالاس هاوارد را کشف می‌کند که نام او «داستان» است و از دنیای پریان آمده و ورود هیولاهایی از همان دنیا باعث مرگ یک منتقد می‌شود. یک افتضاح هنری و تجاری که فیلم را نامزد ۴ جایزه «تمشک طلایی» و برنده دو جایزه بدترین کارگردان و بدترین بازیگر نقش دوم مرد (هر دو برای شامالان) ساخت
▪ اتفاق (۲۰۰۸):
مارک والبرگ، زویی دشانل و جان لگوییزامو در مواجهه با مرض مرگباری که از طریق هوا منتشر می‌شود و انسان‌ها را به خودکشی دسته جمعی وامی‌دارد... ببینیم و تعریف کنیم.

ساسان گلفر

منبع : روزنامه کارگزاران