اینترنت

در آستانه ورود بشر به قرن بیست و یکم و آغاز هزاره سوم، ارتباطات فرامرزی فصل تازه ای از نظام ارتباطی را در جهان رقم زده اند و در واقع جهان وارد عصر حاکمیت کامپیوترها شده است. در این عصر یکی از اهرم های مهم برای دستیابی به توسعه و پیشرفت، به دست آوردن آسان اطلاعات و دانش روز می باشد. در کشور ما در زمینه بهره گیری از امکانات و دانش انفورماتیک گام های مهمی برداشته شده است. اما در مقایسه با توسعه شتابناک علوم ارتباطات و انفورماتیک در جهان تا رسیدن به مرحله برتر دسترسی به جریان اطلاعات مورد نیاز؛ باید تلاش های بیشتری به عمل آوریم.
کارشناسان جهانی با اشاره به محدودیت هایی که بر سر راه تبادل اطلاعات کامپیوتری در برخی از کشورها ایجاد شده، به وجود آوردن این قبیل محدودیت ها را با توجه به فن آوری های نوین، در آینده محکوم به شکست می دانند و بر این باورند که هر کشوری باید خود را برای استفاده بهینه از روش ها و شبکه های کامپیوتری از جمله شبکه جهانی اینترنت مجهز کند. در واقع برای گروه هایی از اقشار جامعه اینترنت نامی کم و بیش آشنا و اما در عین حال مبهم و اسرارآمیز است، نامی که دانستنی های پراکنده درباره آن همواره در طول چند دهه اخیر رو به افزایش بوده است و توسعه و تحول سریع آن موجب گردیده است که اطلاعات در این باره به سرعت کهنه شود. حال این سوال مطرح می شود که اینترنت چیست؟
اینترنت مجموعه ای از هزاران شبکه یارانه ای است که تعداد زیادی از رایانه ها را در یک شبکه پیچیده و بزرگ و قابل اطمینان به یکدیگر مرتبط می نماید. مدیریت هر شبکه به صورت مستقل صورت می گیرد و نیازی به هیچ توافق عمومی به جز پروتکل یا قوانین اینترنت نیست. اینترنت به خودی خود واقعیت مستقلی نیست و تنها از ترکیب تشکیلات مستقل دیگر موجودیت یافته است. اما اینترنت چگونه به وجود آمد:
در اواخر دهه ۶۰ میلادی وزارت دفاع امریکا تشخیص داد که دولت امریکا به شبکه های کامپیوتری ملی خود بسیار وابسته است و این سوال مطرح شد که اگر دشمن به شبکه های کامپیوتری ملی ما آسیب برساند چه اتفاقی می افتد؟ در آن روزها اگر در یک شبکه بزرگ یکی از شبکه های کوچک از کار می افتاد، کل شبکه بزرگ از کار می افتاد. بنابراین اگر کامپیوترهای وزارت دفاع در واشنگتن با یک بمب از کار می افتادند یا خراب می شدند یا یک برنامه نویس خرابکار آنها را از کار می انداخت، کامپیوترهای دفاعی کلرادو و کالیفرنیا هم از کار می افتادند. بنابراین کل سیستم های دفاعی از کار می افتاد.
پس هر یک از کامپیوترهای این شبکه عظیم باید خوب کار می کرد تا کل شبکه هم به خوبی کار کند، بنابراین وزارت دفاع امریکا یک نوع جدید از شبکه های بزرگ را طراحی کرد که حتی اگر یکی از بخش های آن از کار می افتاد، باز هم می توانست به کار خود ادامه دهد، آنچه این شبکه عظیم را به هم ارتباط می داد، مجموعه ای از قوانین ارتباطی یا به اصطلاح پروتکل بود که آنها را ICP/IP نامیدند.
این شبکه آنچنان خوب و قابل اعتماد کار می کرد که شرکت های دولتی دیگر و نیز شرکت های وابسته به دولت، حتی آنهایی که هیچ کاری با وزارت دفاع نداشتند نیز در شبکه های خود از آن استفاده کردند.
از سوی دیگر برخی از سازمان ها به ویژه سازمان های علمی و آموزشی نیز نتوانستند در مقابل این پدیده نوظهور که می توان آن را الگویی از یک جامعه الکترونیک دانست بی تفاوت بمانند و متقاضی اتصال به اینترنت شوند.
در توصیف اینترنت و ویژگی های آن از مفاهیمی مانند شبکه شبکه ها، تار عنکبوت الکترونیک، فضای مجازی یا سایبرنیک، وب جهانی و … استفاده کرده اند. اگر چه نامگذاری ها متفاوت هستند، ولی همگی در این نکته اتفاق نظر دارند که اینترنت انقلابی با همان درجه اهمیت چاپ می باشد و هیچ کس نمی تواند در جهان معاصر موجودیت آن را نادیده بگیرد. پروژه توسعه اینترنت یک پروژه بین المللی است و هدف آن اتصال و ارتباط انسان ها با یکدیگر از همه نوع و از همه طبقات و از تمام نژادهای سیاه و سفید، زرد و سرخ و تمام اقشار جامعه از غنی و فقیر و برای همه مقاصد است که بشریت به آن می اندیشد.
مالکیت در اینترنت به هیچ موسسه، فرد یا گروهی تعلق ندارد، شرکت های بسیار زیادی هر یک بخش هایی از آن را در اختیار دارند، شرکت های بزرگی مانند MCI ارتباطات کابلی و تلفنی و سایر شیوه های ارتباطی دیگر را تحت پوشش خود دارند و در واقع چنین شرکت هایی هستند که ستون فقرات این شبکه عظیم را تشکیل می دهند، البته اگر بخواهیم بهتر توضیح دهیم، باید بگوییم که نه یک شرکت بلکه ده ها کمپانی، این شبکه را پشتیبانی می کنند. اگر بخشی دچار مشکل گردد، بخش های دیگر به طور مستقل کار خود را انجام می دهند. اما این که اینترنت تحت مالکیت و نظارت کاملی نیست هم حسن به شمار می رود و هم عیب. حسن است چون هیچ کس نمی تواند فرد یا موسسه ای را از ورود به آن منع کند و در واقع دستاوردهای این پدیده که سبب رشد و شکوفایی در زمینه های علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و هنری فرد یا جامعه گردد، محروم کند. عیب است چون هر کس می تواند هر آنچه را که می خواهد، مطلوب یا نامطلوب وارد شبکه کند و با اخبار مسموم و غیراخلاقی اذهان را بیالاید و از این طریق روح و اندیشه را به بند بکشد و درون آن را بی هویت کند. یکی از مهم ترین مسایل در رابطه با اینترنت امنیت است، در حال حاضر همیشه این خطر وجود دارد که مستندات خصوصی یک شرکت در شبکه در دسترس افراد خارج از سازمان یعنی سارقان رایانه ای قرار گیرد که این امر مستلزم راهکارهایی است برای حل مشکلات امنیتی در اینترنت.
به هر حال تکلیف ما با اینترنت، با این جهانی که همه جا هست و هیچ جا نیست، چیست؟ آیا می خواهیم به شهر الکترونیک نزدیک شده و شهروند آن باشیم؟
در هر صورت تصور می شود که سیر طبیعی تحولات بشری ما را به این سو خواهد کشید، پس چه بهتر که خود را برای زیستن در چنین عصری آماده کنیم، زیرا آینده مختص کسانی است که خود را برای آن آماده کرده باشند و ما نه فقط برای خودمان بلکه برای کسانی که بعد از ما خواهند آمد باید چاره اندیشی کنیم و هرچه بیشتر با استفاده از توانایی های شگرف بزرگراه های اطلاعاتی به برنامه ریزی برای آینده پرداخته و خود و جامعه را برای مقابله با چالش های در حال ظهور عصر اطلاعات یا تمدن انفورماتیک در سطوح ملی و بین المللی آماده کنیم.

زهرا زمانی

منبع : روزنامه جوان