ژاپن، کشور کمرباریک‎ها!

ژاپن، کشوری که به داشتن مشکل چاقی در جهان مشهور نیست، امروز یکی از بزرگترین کشورهایی است که در سطح ملی، مبارزه با چاقی را- به‌منظور لاغر کردن شهروندانش- آغاز کرده است.
طبق یک قانون ملی که از ۲ ماه پیش در ژاپن شروع به اجرا شد؛ اداره‌های دولتی و شرکت‌ها موظفند اندازه‎گیری دور کمر کارمندان ۴۰ تا ۷۴ ساله را به‌عنوان بخَشی از معاینات سالانه خود قرار دهند که ‎این برابر با اندازه‎گیری دور کمر ۵۶ میلیون ژاپنی یعنی حدود ۴۴ درصد از کل جمعیت است.
در این برنامه، استانداردهایی که برای دور کمر مردان درنظر گرفته شد، ۳۳.۵ اینچ و محدوده تعیین شده برای دور کمر زنان، ۳۵.۴ اینچ بود؛ این مرزها در سال ۲۰۰۵ میلادی، توسط فدراسیون بین‎المللی دیابت به‌عنوان راهنمایی برای تشخیص عوامل خطر برای ژاپنی‎ها درنظر گرفته شد.
به افرادی که دور کمرشان از این محدوده تجاوز کند و علائم ‎بیماری‎های مربوط به اضافه ‎وزن را نشان دهد، ۳ ماه رژیم کاهش وزن داده می‎شود و اگر بعد از ۳ ماه موفق نشوند، موظفند به‌مدت ۶ ماه، دوره‌های آموزش تغذیه صحیح را بگذرانند.
دولت ژاپن در راستای رسیدن به هدف کاهش اضافه وزن جمعیت به میزان ۱۰ درصد طی ۴ سال آینده و ۲۵ درصد طی ۷ سال آینده، شرکت‎هایی که این معاینه در برنامه بهداشتی‎ آنها قرار ندارد را جریمه مالی خواهد کرد.
وزارت بهداشت ژاپن بر این عقیده است ‎که مبارزه با چاقی از گسترش بیماری‎هایی چون دیابت و حملات قلبی پیشگیری می‎کند و همچنین پیشگیری از افزایش اندازه دور شکم در افراد، هزینه‌های سنگین مراقبت‎های بهداشتی را در جوامع کهنسال کاهش می‎دهد.
در ژاپن، کشوری که تقریباً همه مردم آن زیر پوشش خدمات درمانی و مراقبت‎های بهداشتی محل کار خود قرار دارند؛ به موجب طرحی که افراد ۷۵ سال به بالا را ملزم به پرداخت هزینه بیشتر بابت خدمات بهداشت عمومی می‎کرد، موجی از خشم و انتقاد شدید در پارلمان ژاپن را به سمت نخست‎وزیر یاسوفاکودا جاری کرد و این اولین مخالفت در برابر نخست‎وزیر، در تاریخ پس از جنگ ژاپن بود.
منتقدان عقیده دارند که قوانین دولت به‎خصوص معیارهایی که برای دور کمر مردان درنظر گرفته؛ خیلی شدید و محدود‎کننده است و براساس آن بیش از نیمی از مردان، دارای اضافه‎وزن محسوب می‎شوند و به موجب آن هزینه دریافت دارو ودرمان، بیش از حد مورد نیاز شده و درنتیجه قیمت و هزینه مراقبت‎های بهداشتی بالا می‎رود.
بنا به عقیده برخی از اساتید علوم پزشکی در ژاپن، نیازی به کاهش وزن در مردم این کشور به‎هیچ وجه احساس نمی‎شود و اینگونه سخت‎گیری‎ها نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
به گفته آنها اگر این قوانین در آمریکا اجرا می‎شد سودمند بود زیرا بسیاری از مردم آمریکایی وزنی بالغ بر ۱۰۰ کیلوگرم دارند ولی ژاپنی‎ها لاغرتر از آن هستند که باعث نگرانی مقامات بهداشتی کشور شود.
البته قضاوت این محققان درمورد آمریکایی‎ها اندکی بدبینانه‎تر از واقعیت است. نتایج تحقیقی که توسط مرکز ملی آمارهای بهداشتی انجام شده نشان داد که متوسط اندازه دور شکم در آمریکایی‎های قفقازی‎الاصل، حدود ۳۹ اینچ بود یعنی ۱ اینچ کمتر از آستانه تعیین شده توسط فدراسیون بین‎المللی دیابت برای این افراد که برابر با ۴۰ اینچ است.
البته زنان این قوم نتایجی به این خوبی نشان ندادند؛ متوسط دور شکم در آنها ۳۶.۵ اینچ بود؛ یعنی حدود ۲ اینچ بالاتر از آستانه ۳۴.۶ اینچ که برای آنها درنظر گرفته شده بود. تفاوت موجود در آستانه‌های تعیین شده، نشانگر تفاوت قد و نوع جثه این افراد با زنان و مردان ژاپنی است.
مبارزه با چاقی شکمی چند سال پیش در ژاپن آغاز شد یعنی زمانی که وزارت بهداشت این کشور شروع به پیشگیری از بیماری خاصی با نام« سندرم متابولیک» کرد. این بیماری، مجموعه عواملی است که خطر بیماری‎های قلبی-عروقی و دیابت را بالا می‎برد.
این عوامل شامل چاقی شکمی و قند، چربی و فشار خون بالاست. این عوارض باعث شروع حرکت ملی مبارزه با اضافه وزن در ژاپن شد.
وقتی این قانون در رسانه‌های ژاپن اعلام شد، نگرانی در مراکز ملی بهداشتی بالا رفت. در آماگاساکی، شهری در غرب ژاپن، دست‎اندرکاران بهداشتی فشار سختی رابه‌منظور اندازه‎گیری دور شکم، یعنی چیزی که دولت آن را معاینه ضروری و ویژه نامیده بود، گذاشت؛
در این شهر دور شکم دست‎کم ۶۵ درصد افراد ۴۰ تا ۷۴ ساله زیر پوشش بیمه درمانی، باید اندازه‎گیری می‎شد که دسترسی به این هدف بسیار مشکل بود.
در این طرح ملی، بسیاری از شهروندان ژاپنی که از هیکلی متناسب و شکمی صاف و بدون چربی برخوردار بودند، تنها به دلیل ۰.۱ اینچ اختلاف از مرز اعلام شده در کمال ناباوری در گروه افراد دارای اضافه‎وزن محسوب شدند.
به تازگی اما شهردار یکی از شهرهای استان«مای» در ژاپن، فعالیت‌های ضد‌چاقی شکمی را در این شهر خاتمه داده است. دلیل این حرکت، مرگ شهروندی ۴۷ ساله با دور شکمی برابر با ۳۹ اینچ بود که در حین دویدن دچار حمله قلبی شده و جان خود را از دست داد.
البته هنوز در شهرهای دیگری همانند «گیم» در استان آماگاساکی گروه‌هایی دیده می‎شوند که با انجام رقص و آواز، خطرات ناشی از شکم بزرگ را یادآوری و مردم را تشویق می‎کنند که به‌منظور پیشگیری از سندرم متابولیک، معاینات لازم را انجام دهند.
به کار بردن شعار مبارزه با متابو(مخفف سندرم متابولیک) به جای مبارزه با اضافه‎وزن باعث شده که دست‎اندرکاران بهداشتی بهتر بتوانند افراد را به کاهش وزن تشویق کنند زیرا هیچ فردی دوست ندارد در «گروه متابو» شناخته شود.
بزرگ ترین شرکت تولیدکننده رایانه در ژاپن نیز اعلام کرده که اگر نتواند به اهداف تعیین شده در راستای کاهش چاقی شکمی برسد، متحمل ۱۹ میلیون دلار جریمه نقدی خواهد شد.
بنابراین، این شرکت تصمیم گرفته به‎وسیله اندازه‎گیری دور شکم کارمندان بالای ۳۰ سال و همین طور برگزاری دوره‌های آموزشی مبارزه با متابو، جلوی پیشرفت آن را بگیرد.
برخی از متخصصان عقیده دارند که این توصیه‌های بهداشتی دولت به قدری شدید است که برآورده ساختن آن غیرممکن خواهد بود.به عقیده آنها هدف اصلی دولت از این حرکت، واگذار کردن هزینه‌های بهداشت و درمان به بخش خصوصی است.
برخی دیگر نیز تاکید کردند که بهتر بود اولویت نخست به پیشگیری از استعمال دخانیات داده می‎شد. ژاپن دربین کشورهای پیشرفته بیشترین میزان مصرف سیگار را دارد و از دست‎اندرکاران قدرتمند صنعت دخانیات در جهان است.
به گفته این منتقدان، سیگار یکی از دلایل اصلی بروز بیماری متابولیک است. بنابراین اگر دولت بابت این بیماری نگران است باید به‌عنوان اولویت اول، مردم را از سیگار کشیدن بازدارد.
بنا به عقیده بسیاری از صاحب‎نظران ژاپنی، دولت نباید بابت اندازه دور کمر، اینگونه جنجال و سخت‎گیری‎های شدید را اعمال کند.

ترجمه پروانه حجت

منبع : روزنامه همشهری