جنایت، تضمین یک تهدید

سال ۱۳۶۷ بود، ۸سال پیش از آن تاریخ، جنگی به نظام نوپای جمهوری اسلامی‌تحمیل شده بود تا سدی در برابر صدور آن به کشورهای منطقه ایجاد کند.
این سد که با اشغال بخش‌هایی از خاک ایران در جنوب و غرب کشور توسط عراق ایجاد شده بود نه‌تنها شکست بلکه بازی باخت ایران، با بیرون راندن نیروهای مسلح و حمایت شده عراق از خاک ایران و تسخیر جزیره فاو مهم‌ترین جزیره نفتی عراق توسط رزمندگان ایرانی به برد تبدیل شده بود.
اما قدرتهای جهانی تصمیم گرفته بودند به این بازی که با برد ایران خطرناک شده بود پایان دهند و شرایط را حداقل مساوی کرده و یا به برد سیاسی عراق تبدیل کنند.
از این به بعد بود که آمریکا مستقیما وارد صحنه نظامی‌و سیاسی جنگ شد و با هدف قراردادن هواپیمای مسافربری ایران که منجر به کشته‌شدن ۲۹۰ مسافر بی‌گناه شد جنایتی را ثبت کرد که در تاریخ بی‌سابقه بود.
آمریکا در همان حال که نیروهای نظامی‌اش را وارد خلیج فارس کرده بود و به مقابله با نیروی دریایی ایران می‌پرداخت که حاصل آن زدن ناوچه‌های نیروی دریایی بود به همراه متحدانش قطعنامه‌ای هم به شورای امنیت سازمان ملل بردند. ایران بر سر مفاد آن مذاکره می‌کرد ولی حاضر نبود همه شرایط آن را که عادلانه نبود بپذیرد. ایران جنگ را برده بود و در شرایط برتر قرارداشت و طبیعی بود که حاضر نشود بردش به باخت یا مساوی تبدیل شود. در همین زمان مین‌های کاشته شده دریایی در خلیج فارس که حاصل جنگ بود با چند نفتکش برخورد کردند. نفتکش‌ها به آتش کشیده شدند. آمریکا به چند سکوی نفتی ایران حمله برد. امنیت صدور نفت با تهدید مواجه شد.
قدرتهای دارای حق وتو در سازمان ملل وارد معرکه شدند. فشار به ایران برای پایان جنگی که آغازگر آن نبود بیشتر شد. چند روز قبل از زدن هواپیمای مسافربری ایران در آسمان خلیج فارس توسط ناووینسنس آمریکا، علی‌اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی قطعنامه به سرمی‌برد. به او گفته شده بود که ایران باید قطعنامه ۵۹۸ را بپذیرد. ۲ خواسته ایران (مشخص شدن آغارگر جنگ و دیگری تامین غرامت‌های جنگی ایران) به شکلی که قدرتهای بزرگ می‌خواستند در قطعنامه گنجانده شد.
خواستهایی که پس از پایان جنگ هم عملی نشدند و ایران این را می‌دانست و نمی‌توانست به راحتی به قطعنامه‌ای که ۸ سال تجاوز و خرابی جنگ عراق علیه ایران را نادیده می‌گرفت، بپذیرد. ولایتی تازه از جلسه سازمان ملل به ایران آمده بود که حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران انجام شد. احتمالا آمریکا به این نتیجه رسیده بود که برای به زانو درآوردن ایران باید حادثه وحشتناکی رخ دهد تا نظام اسلامی‌را وادار به گذشتن از همه حقوقش پس از برد در جنگی نابرابر و تحمیلی کند. این حادثه وحشتناک چیزی نبود جز زدن هواپیمای مسافربری با ۲۹ مسافر بیگناه غیرنظامی. تقریبا یک هفته بعد از این جنایت علنی، امام رسما قطعنامه را پذیرفت و همه مسئولیت‌های آن را برعهده گرفت و از آن به نوشیدن جام‌زهر تعبیر کرد.
● جنایت آشکار
حمله موشکی به یک هواپیمای مسافربری ایران از سوی آمریکا، نه در قاموس دمکراسی می‌گنجید و نه حقوق بشر. اما فرمانده ناو وینسنس که قطعا می‌دانست به چه چیزی حمله می‌کند مدال افتخار گرفت. دنیا در محکوم کردن این جنایت تردید به خرج داد و در یک کلام آب از آب تکان نخورد. اکبر‌ هاشمی‌رفسنجانی روز جمعه ۱۷ تیر در خطبه‌های نماز جمعه به این جنایت هولناک اشاره کرد و آن را ناشی از پستی و زبونی دشمن دانست اما به گونه ای سخن گفت که دشمنان مطمئن باشند جمهوری اسلامی‌قطعنامه را می‌پذیرد تا آنها جنایت خونین تری را علیه مردم غیرنظامی‌ایران سازماندهی نکنند و بدین‌گونه این حادثه در تاریخ جنگ‌های دنیا برای مقابله با پیروزی نظامی‌کشوری تازه انقلاب کرده که قدرت‌های بزرگ با آن مشکل داشتند ثبت شد.
● شرح حادثه
هواپیمای ایرباس ۳۰۰۰ متعلق به هواپیمای جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیش‌بینی شده قرار بود این هواپیما با شماره پرواز ۶۵۵ با ۲۹۰ سرنشین (۱۵۶مرد، ۵۳ زن، ۵۷ کودک، ۲ تا ۱۲ساله و ۸ کودک زیر ۲ سال و ۱۶ خدمه پروازی که ۳۶ نفر از این جمع دارای ملیت‌های یوگسلاو، پاکستانی، هندی و عرب بودند) در ساعت ۱۰ صبح به مقصد دوبی پروازکند.
● ساعت ۹ صبح؛ خلیج فارس
تعدادی از قایق‌های تندروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مشغول گشت‌زنی در جنوب قشم بودند، با تهاجم نیروهای آمریکایی مواجه شدند. رزمندگان اسلام بلافاصله به مقابله با نیروهای آمریکایی مستقر در ناوها پرداختند.
در جریان این درگیری چند فروند هلی‌کوپتر آمریکایی بر فراز قایق‌های تندرو به پرواز درآمده و به سوی آنها شلیک کردند. نیروهای سپاه، همزمان ضمن مقابله با ناوهای آمریکایی به آتش هلی‌کوپترها نیز پاسخ داده و در این درگیری یک فروند هلی‌کوپتر آمریکایی مورد هدف قرارگرفته و به قعر آبهای خلیج فارس سقوط کرد.
● ساعت ۱۰صبح ؛ بندرعباس
هواپیمای جمهوری اسلامی ایران پرواز۶۵۵ با ۱۵دقیقه تاخیر در ساعت۰۵/۱۰ دقیقه از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پروازکرد، مدت پرواز تا دوبی ۳۰ دقیقه و حداکثر۱۴ هزارپا تعیین شد. در ساعت ۱۷/۱۰دقیقه، هواپیمای ایرباس ۳۰۰۰ به پروازدرآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج گیری تا ارتفاع ۱۲هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به‌طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات تماس داشت.
● همان دقایق؛ خلیج فارس
ناو جنگی آمریکایی وینسنس که در تاریخ هفتم خرداد از بندر سان‌دیه‌گو وارد خلیج‌فارس شده بود، به قصد یک ماجراجویی هوایی به آبهای مرزی ایران نزدیک شد. ایچنرمارک قلب این رزم ناو به شمار می‌رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدف‌های پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به‌طور همزمان و کنترل آتش آنها بود، همچنین این رزم‌ناو به موشکهای زمین به هوا با برد ۸کیلومتر نیز مجهز بود.
چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس‌۳۰۰۰ به منطقه کنترل هوایی امارات ، در محلی به نام مولبیت ،خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به ۱۴هزار پایی صعودکند.
● ساعت ۲۲: ۱۰ ؛ خلیج‌فارس
در این لحظه ناو وینسنس که خود را به بهترین و نزدیکترین موقعیت رسانده بود به دستور ناخدا‌‌ ویل راجرز فرمانده ناو، موشک استاندارد۲ را به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شد و در طوفانی از دود و آتش به پهنه آبهای نیلگون خلیج فارس فرو رفت. با عدم‌اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس در تماس با دوبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شد ولی آنها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تامین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط هواپیما، هلی‌کوپترها و شناورها به موقعیت ۲۶و۴۲ عرض شمالی و ۵۶ درجه و۳ دقیقه طول شرقی منتقل شدند.
پس از این جنایت هولناک، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف‌۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرارداده‌اند. اما پس از مشخص شدن نوع هواپیما، آمریکایی‌ها سعی کردند تا به نحوی وانمود کنند که در این مورد مرتکب اشتباه شده‌اند. اما شواهد بعدی نظر آنان را کاملا رد کرد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس در خارج از دالان هوایی پرواز می‌کرده و رزم ناو آمریکایی نیز هفت بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرده است !
● این ادعابه دلایل زیر غیرقابل‌قبول بود:
۱) قطعات متلاشی شده هواپیما و اجساد سرنشینان آن درسطح وسیعی از آبهای سواحل جنوبی جزیره هنگام ، درست در داخل آب‌های ایران پراکنده شده بودند. این محل درست در زیر مرکز دالان هوایی بین‌المللی بندرعباس دوبی (آمبر۵۶) قرار دارد و نشان می‌دهد که هواپیما درست در مسیر پیش‌بینی شده در حال پرواز بوده است. چهار سال بعد روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: ناو وینسنس در آبهای فلات قاره ایران بوده است نه در آب‌های بین‌المللی و پنتاگون در آن زمان براین حقیقت سرپوش گذاشته است.
همچنین دریاسالار ویلیام کراو رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در دوره زمامداری ریگان در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی تاکید کرد: ناو وینسنس بدون هیچ دلیل روشنی با وجود برخورداری از توپها و موشک‌های دور برد به کرانه آبهای ایران آمده بود. این نشان دهنده آن است که ناو برای انجام عملیات آماده شده بود.
۲) هواپیمای مسافربری ایرباس ازنظر حجم، شکل، اندازه وتوانایی پرواز کاملا با هواپیمای اف‌۱۴متفاوت است.
۳) با توجه به رادارهای ارتباط کلامی و ناوبری هر هواپیمای بازرگانی و مسافربری، ناو آمریکایی می‌توانست به راحتی با شنیدن مکالمات خلبان به ماهیت هواپیمای مسافربری پی ببرد.
۴) مقامات ناوآمریکایی ادعا کرده‌اند که سه اخطار روی باند نظامی فرستاده‌اند ولی پاسخی دریافت نکرده‌اند. مسلما اخطار نظامی ارسال شده به گوش خلبان ۶۵۵ نرسیده است ولی سه اخطار روی باند غیرنظامی(اضطراری )را هیچ منبع غیرنظامی دریافت نکرده است و از آنجا که کلیه خلبانان منطقه همیشه در این باند به گوش هستند این ادعایی واهی بیش نبود.
خدمه پرواز ‌٦٥٥ «ایران ایر» در حالی عهده‌دار وظایف خود شدند که همگی از جمله شهید «محسن رضائیان»، خلبان هواپیما، گواهی‌نامه معتبر بین‌المللی داشتند که از طرف اداره بازرسی و استاندارد پرواز هواپیمایی کشوری، به نمایندگی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری صادر می‌شود. از سوی دیگر هواپیمای ایرباس نیز تمام چک‌های پروازی را در موعد مقرر گذرانده بود، بنابراین خدمه پروازی و هواپیما، هر دو در وضعیت مناسب و شایسته‌ای برای پرواز بودند.
● موضع دوگانه
مقامات آمریکایی که در سال ۱۳۶۲سرنگونی یک هواپیمای مسافربری کره جنوبی توسط شوروی را بربریت نامیدند و خواستار تحریم بین‌المللی خطوط هواپیمایی شوروی سابق شدند. پس از ارتکاب جنایت حمله به هواپیمای مسافربری ایران سعی کردند با توسل به تبلیغات کذب و طرح ادعاهای بی‌اساس فاجعه را کوچک و کشتار۲۹۰ انسان بی‌گناه را که در نوع خود در تاریخ بی‌سابقه بود، امری عادی جلوه دهند.
در شهریور۶۲ یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷شرکت هواپیمایی کره جنوبی (ک.ال.ال ) در حالی که با۲۶۹ مسافر از مسیر عادی خود منحرف شده بود و حدود۵۰۰ کیلومتر مسافت را زمانی نزدیک به دو ساعت در داخل خاک شوروی سابق طی کرده بود، به‌دلیل بی‌توجهی به اخطارهای مکرر هواپیماهای شکاری این کشور توسط سیستم دفاع موشکی شوروی سرنگون شد. در این ماجرا رونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا گفت که هیچ چیزی نمی‌تواند توجیه‌کننده سرنگون ساختن یک هواپیمای غیرمسلح باشد. وی اعلام کرد شوروی با حمله به یک هواپیمای مسافربری، دست به یک عمل تروریستی زده است.
تبلیغات وسیع آمریکا در این خصوص دست‌کم برای مدت ۶ماه ادامه داشت. شورای امنیت درباره این واقعه و جهت محکوم کردن عمل شوروی سابق چهار بار تشکیل جلسه داد و متحدین اروپایی آمریکا درباره این موضوع شدیدا عکس‌العمل نشان دادند. اما در فاجعه ایرباس ایرانی که مهم‌ترین مورد نقض حقوق هواپیمایی یک کشور، در تاریخ محسوب می‌شود فرمانده ناو وینسنس به خاطر جنایتش نشان لیاقت گرفت، محافل سیاسی غرب در مقابل این فاجعه سکوت اختیار کرده و یا آن‌را در چارچوب اخبارکذب پنتاگون ارزیابی وتحلیل کردند. ۲۰سال از فاجعه‌ای سخت که قلب هر انسانی را به درد می‌آورد گذشته است و ملت ایران همچنان سوگوارکودکان و زنانی است که در این حادثه ضد‌بشری جان باختند.
اکنون نیز شرایطی بر ایران حاکم است بر آن اساس ایران حاضر نیست از حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای خود چشم پوشد. اما در آن طرف همه قدرت‌های جهانی علیه این خواسته مشروع ایستاده‌اند. در همین حال اخبار مربوط به احتمال حمله نظامی‌آمریکا و یا اسرائیل به ایران روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این پرسش را به وجود می‌آورد که آیا باید برای یک جنایت ضد‌بشری دیگر آماده شویم و یا شرایط، با ۲۰ سال گذشته تفاوت کرده و اولتیماتوم‌ها با جنایت علیه مردم غیرنظامی‌تضمین نمی‌شوند؟

زهرا ابراهیمی

منبع : روزنامه همشهری