آنالیز یورو

شب های فوتبال به آخر رسید. یورو ۲۰۰۸ که در ابتدا در سطحی نازل آغاز شد، در انتها چنان به پایان رسید که مجموعه ای از صحنه ها و بازی های به یادماندنی بر جا گذاشت و هر کس به فراخور حال خود از آن سیراب شد.
۱) فوتبال خاصیت عجیبی دارد. ملت ها را شاد و غمگین می کند، مردم را به خیابان ها می کشاند و سیاستمداران را به واکنش وا می دارد. فستیوالی عظیم که باید سرشار از زیبایی ها باشد. در شب های یورو ۲۰۰۸ شاهد بزرگترین تفاوت فوتبال اروپا و خودمان بودیم. فوتبال در بالاترین سطحش ابزاری است برای اشاعه دوستی ها و به وجود آوردن لحظات خوش. فوتبال جوانمردانه ترین میدان مبارزه کشورهاست. مبارزه ای که در انتهای آن دوستی ها قوت می گیرد و حریفان در آغوش یکدیگر قرار می گیرند. هیچکس تهمتی نمی زند. هیچکس به داور خرده نمی گیرد، هیچکس به تیم حریف توهین نمی کند و برد و باخت را در ابعاد غیر فوتبالی نمی بیند. فوتبال هنوز هم یک بازی است و شاید اکنون بتوان گفت بازی بزرگان.
۲) مربیان حاضر در جام چهره های متفاوتی از خود نشان دادند. همیشه رفتار مربی در طول بازی و در کنار خط مورد بحث بوده است. فاتح تریم را با جنب و جوش و آستین های بالا زده اش نمی توان فراموش کرد. وی عرق می ریخت و فریاد می کشید و با طول موج فریادهایش موج حملات ترکیه را شکل می داد. یوآخیم لو که جنتلمنی مبارزه جو به نظر می آمد. اسکولاری که در بازی آخر سپر انداخت و لبخندی در گوشه لبش نقش بست که پیش از آن در صورتش غریبه بود. شاید فریادها و نارضایتی های او پس از قرارداد با چلسی از بین رفته بود؛ ۲ بازی که در آرایش ۳-۳-۴ خود تدافعی ترین تیم جام را با ۸ عنصر دفاعی به میدان فرستاد و دومه نش که عینک سیاهش را هیچ گاه از چشم برنداشت و فان باستن، گویی که سنگ شد. از میان تمام این تفاوت های رفتاری سؤال بزرگی پیش می آید؛ آیا واقعاً سبک و روش خاصی را می توان توصیه کرد؟ مربی باید آرام باشد یا پرجنب وجوش؟ کدام یک از این گونه رفتارها تأثیرگذار است؟ در هر ۲ مورد نمونه های بسیار موفق و همین طور ناموفق وجود دارد و من تصور می کنم ساختار اجتماعی و فرهنگی آن تیم می تواند تعیین کننده باشد.
۳) جنبه های اخلاقی این جام هم قابل توجه بود. اهمیتی که مربیان و بازیکنان برای رسانه های گروهی قائل می شدند باید درسی باشد برای دیگران. از سوی دیگر رفتار بازیکنان و تماشاچیان و تقسیم شادی ها و غم هایشان پس از بازی جلب توجه می کرد. تماشاچی تا آخرین لحظه دست از حمایت برنمی داشت و در انتها بدون در نظر گرفتن نتیجه بازی، تیم خود را در میان می گرفت. گل هایی را دیدم که حاصل از خودگذشتگی بازیکنان بود. پاس گل تورس، دیوید ویا و یا کلوزه به پودولسکی در حالی که خودشان می توانستند به گل برسند. امیدوارم بازیکنان ما این صحنه ها را دیده باشند. در بازی اتریش - آلمان هم شاهد جدال و بحث فوتبالی ۲ مربی بودیم که در نهایت در همان زمین فوتبال خاتمه پیدا کرد و به هیچ وجه به ترور شخصیت و توهین و غیره کشیده نشد و با دست دادن ۲ مربی به اتمام رسید.
۴) یورو ۲۰۰۸ از جنبه های فیزیکی هم قابل توجه بود. اگرچه مقدار میانگین دوندگی و جابجایی بازیکنان در قیاس با جام جهانی کمی پایین آمده بود اما سطح درگیری شدیداً افزایش یافت. دوئل های بازیکنان در توپ های هوایی و زمینی، سرعت بالای گردش توپ که لازمه آن داشتن سرعت بالای بازیکنان در جابجایی، تصمیم گیری و اجرای تکنیک است و فشردگی تیم ها همگی بیانگر لزوم برخورداری از شرایط ویژه بدنی است. از تمام این مسائل مهمتر تکنیک های ریکاوری و نقش تیم پزشکی است. بازیکنان در دور مقدماتی در فاصله ۱۰ روز مسافتی بیش از ۳۰ کیلومتر را دویده اند و بارها در درگیری های بدنی شرکت کرده اند. آماده کردن و رفع خستگی بدنی بازیکنان و تنظیم تمرینات و شدت و حجم آنها و استفاده از تمرینات متنوع مانند شنا و دوچرخه سواری از جمله نکات مهم تورنمنت های اینچنینی است. در این میان کادر پزشکی، ماساژورها و متخصصان تغذیه نقش انکارناپذیری دارند.رساندن بالاک به بازی فینال و یا استفاده از زلاتان ابراهیموویچ از نقاط روشن پزشکی ورزشی در این دوره بود.
۵) تکنیک بازیکنان و سطح مهارت آنها در بسیاری از مواقع تعیین کننده نتایج و موفقیت یا عدم موفقیت تیم ها بود. خوشبختانه امروزه شاهد شکوفایی مجدد زیبایی های فوتبال و موفقیت تیم هایی بودیم که از لحاظ مهارتی در سطح بالایی قرار داشتند و مانند دوره گذشته صرفاً فیزیکی و درگیرانه (یونان) بازی نمی کردند. توانایی بازیکنان در بازی با توپ و در فضای فشرده و تحت فشار قابل توجه بود. ارسال پاس های بلند بسیار رایج تر از دوره های قبل و سطح مهارت بازیکنان در اینگونه پاس ها به شکل کاملاً محسوسی افزایش یافته بود. تیم هایی مانند ایتالیا چوب عدم آمادگی مهاجمان خود را خوردند و تیم هایی مانند اسپانیا از آمادگی آنها بیشترین بهره را بردند.
تکنیک های بالا و مهارت ها در حرکاتی مانند First touchو First time pass و forward running with the ball که بسیار تأثیرگذار هستند، نمود پیدا می کرد. استفاده از متدهای جدید و بیومکانیک در درگیری مدافعان و جدال آنها برای تصاحب توپ از دیگر پیشرفت های تکنیکی فوتبال در این دوره بود.
۶) آیا تاکتیک های نوینی در یورو ۲۰۰۸ به کار گرفته شد؟ من معتقدم به عنوان یک ماهیت دینامیک و سیال، فوتبال همواره در حال تغییر و تحول است. گاهی این تغییرات بنیادی و گاهی تنها پیشرفت در جزئیات می باشد. به هر حال دومین موضوع تاکتیکی که در این دوره کاملاً مشخص بود روش های مقابله با دفاع بسته compact defense و استفاده از پاس های بلند و بازی ترکیبی (combination play) با استفاده از پاس های کوتاه، تک ضرب و سریع، فوتبال را گامی به جلو برد. استفاده از پاس های عرضی در محوطه پنالتی و بهره بردن از coridors با پاس های زمینی از دیگر موارد بود و البته تکامل در تاکتیک های transition و ترکیب آن با Fast breack Attack که جای بحث بسیار دارد. امروزه تاکتیک های دفاعی در ضربات ایستگاهی و همچنین تکنیک مدافعان باعث شد ضربات ایستگاهی نسبت به دوره های پیشین و جام جهانی کمتر تأثیرگذار باشد، اگرچه آلمان ها به لطف همین روش به فینال رسیدند. به هر صورت یورو ۲۰۰۸ با تمام آموخته هایش به پایان رسید و فدراسیون ما هیچ اقدام عملی برای بررسی و تحقیق، بهره بردن از آن نکرد. آنچه آموخته شد بر اساس سطح توانایی و فرصت مربیان و به صورت کاملاً شخصی است که جای دریغ دارد. شاید در جواب بتوان گفت بودجه فدراسیون اجازه چنین حرکاتی را نمی دهد اما تنها راه، اعزام مربیان نیست شاید کمیته آموزشی می توانست با تشکیل کارگروه های متعدد و ارتباط مناسبی با فدراسیون های دیگر و یوفا و فیفا حداقل از این حالت سکون خارج شود و وظایف خود را تنها به برگزاری کلا س های A ،B ،C که معلوم نیست خروجی واقعی آن چیست ( حتی در همین کلاس ها هم معیارهای واقعی در نظر گرفته نمی شود) محدود نمی کرد.

آرتا منهاجی

منبع : روزنامه ابرار ورزشی