امید به حل معمای چندین ساله

آیا سندی که قرار است حزب الله لبنان در مورد رون آراد در چارچوب تبادل اسرا ارائه کند، می تواند به حل این معمای ۲۰ ساله کمک کند؟ منابع اطلاعاتی اسرائیل معتقدند این جنبش به واقع در تلاش است تا اطلاعاتی از سرنوشت این خلبان اسیر جمع آوری کند.
از ماه مه ۱۹۸۸ یعنی حدود ۲۰ سال پیش رون آراد مفقود شد. در طول دو دهه اسرائیل مسوولیت سرنوشت آراد را متوجه ایران می کند که تهران با اصرار می گوید اطلاعی از سرنوشت وی ندارد. بسیاری از مقامات عالی رتبه جهان که با مقامات ایرانی دیدار داشته اند این موضوع را مطرح کرده اند اما بی نتیجه مانده است. در اکتبر ۱۹۸۶ در خلال حمله به اهدافی در منطقه صیدا در لبنان هواپیمای رون آراد دچار نقص فنی و منفجر شد و با ابتکار او هر دو سرنشین، هواپیما را ترک می کنند. بالگرد اسرائیلی کبری یکی از خلبان ها را نجات داد اما آراد توسط سازمان امل اسیر شد. یک سال پس از اسارت، دستگیرکنندگان آراد سه نامه دست نوشته او و یک عکس به اسرائیل فرستادند اما به صلیب سرخ اجازه ملاقات ندادند. از سپتامبر ۱۹۸۸ هیچ نشانی از زنده بودن خلبان اسیر دریافت نشد و وقتی مذاکرات برای آزادی او با شکست مواجه شد تمام آثار او هم از میان رفت. از آن زمان حجم زیادی از اطلاعات متناقض در مورد سرنوشت و محل او منتشر شد. کماندوهای گشتی فرماندهی کل در پایان دهه ۸۰ در تلاش برای آزادی رون آراد چندین لبنانی را ربودند که به عنوان «برگ برنده» در قبال آزادی یا دادن اطلاعی از رون آراد معرفی شدند. در بین آنها مصطفی دیرانی و عبدالکریم عبید مسوول ارشد حزب الله بودند که در سال ۲۰۰۴ در قبال آزادی حنان تننبام و جسد سه سرباز اسرائیلی به لبنان بازگردانده شدند.
در این سال ها تلاش های بسیاری برای معلوم شدن سرنوشت آراد شده و مقامات مسوول و همچنین بازرگانان هم برای دادن اطلاعاتی درباره او تلاش کردند که بی فایده بوده است. طی این سال ها اراذل زیادی هم ظاهر شدند که در مقابل پول وعده اطلاعات دادند اما هیچ چیز معلوم نشد و علامت سوال همان طور که بود باقی ماند.
طبق یکی از نظریات رون آراد در شب سوم مه ۱۹۸۸ در خلال حمله چتربازان علیه حزب الله به روستای میدون کشته شده است. احتمالاً اسیرکنندگان وی در خلال جنگ یا هنگامی که آراد قصد فرار داشته به او تیراندازی کرده و او را کشته اند. در فوریه ۱۹۹۲ به دنبال ترور عباس موسوی رهبر حزب الله، این جنبش اعلام کرد رون آراد اعدام شده است. در اکتبر ۱۹۹۷ مقامات دست اندرکار مساله آراد ادعا کردند ظاهراً او زنده نیست. اسرائیل این ادعاها را رد کرده و مدعی شده آراد زنده و در بازداشت ایران است. ابهامات در مورد سرنوشت او در سال ۲۰۰۲ زیادتر شد؛ آن زمان که نخست وزیر آریل شارون اعلام کرد در ضمن تلاش برای بازگرداندن آراد یکی از ماموران اطلاعات کشته شده و علاوه بر آن ادعا شده که او «به علت صدمه یی که در هنگام فرار از زندان دیده چند بار معالجه شده است.» در آستانه مبادله اسرا با حزب الله در ژانویه ۲۰۰۴ وزیر خارجه ایران کمال خرازی گفت رون آراد در ایران نیست و ما هیچ نقشی در سرنوشت وی نداریم.
در طول سال های ناپدید شدن آراد چندین کمیته برای ارائه ارزیابی جدیدی از وضعیت او تشکیل شده است. در سال ۲۰۰۲ کمیته ویژه یی برای ارزیابی وضعیت او با ریاست قاضی وینوگراد تشکیل شد. این کمیته که تمام اطلاعات جمع آوری شده در خصوص آراد را بررسی کرد بیان داشت هیچ دلیلی برای تغییر ارزیابی وضعیتی که می گوید آراد زنده است، وجود ندارد. این قاطعیت با نظر مشورتی این کمیته به ریاست آریل گارو سرتیپ ضدجاسوسی مخالف است که اعلام کرد رون آراد مرده است. در سال ۲۰۰۵ امان (سازمان اطلاعاتی اسرائیل) یک گزارش سری به آریل شارون داد که در آن ادعا شده بود رون آراد تا سال ۲۰۰۳ یقیناً در ایران بازداشت بوده ولی اکنون زنده نیست. ظاهراً بنا به دلایل سیاسی شارون چنین گزارشی را قبول نکرد.
با توجه به تمام این امور آیا حزب الله می تواند اکنون به اسرائیل جوابی در خصوص سرنوشت رون آراد بدهد؟ حتی رسانه ها در لبنان هم معتقدند این سازمان نتایجی واقعی در دست ندارد. خیلی ها معتقدند اگر نصرالله دارای اطلاعاتی واقعی از سرنوشت خلبان اسیر بود در گذشته با آن دست به معامله می زد و سمیر قنطار را در مبادله اسرای ۲۰۰۴ آزاد می کرد.
● ناپدید شدن در بازرسی فالانژها
در چارچوب مبادله اسرا با حزب الله، اسرائیل قصد دارد به دبیرکل سازمان ملل، مدارک و تصاویر هوایی ارائه کند که به ناپدید شدن چهار دیپلمات ایرانی در لبنان مربوط است. از دو دهه پیش موساد این مساله را پیگیری می کند و پرونده یی در مورد دیپلمات های مفقود تشکیل شده که شامل مدارک و تصاویر هوایی است. اطلاعات اسرائیل در خصوص این دیپلمات ها قبلاً گزارش شده و نزد دولت های لبنان و سوریه هم موجود است. با این وجود احتمال اینکه اسرائیل بتواند چیزی به این مساله بیفزاید ضعیف است. چهار دیپلمات ایرانی در چهارم جولای ۱۹۸۲ از سفارت ایران در دمشق به سمت بیروت حرکت کردند. آنها به دستور سفیر ایران در دمشق موسی فخر روحانی به راه افتاده بودند. این چهار نفر را چند محافظ از طرف سازمان امنیت سفارتخانه ها از نقطه مرزی المصنع میان سوریه و لبنان تا بیروت همراهی کردند. دیپلمات های ایرانی در یک ماشین بودند که کنار آنها اتومبیل محافظت لبنانی بود. اتومبیل دیپلمات ها را تقی رستگار راننده دائم سفارت ایران که تابعیت دوگانه ایرانی- لبنانی داشت هدایت می کرد. به همراه او محسن موسوی کاردار ( معاون سفیر ایران در لبنان) و احمد متوسلیان وابسته نظامی ایران در لبنان و کاظم اخوان مدیر دفتر خبرگزاری ایران در لبنان بودند. دو اتومبیل در محور دمشق- بیروت حرکت می کردند که بخشی از آن تحت کنترل نیروهای ارتش اسرائیل بود. در ورودی بیروت اتومبیل ها در بازرسی البرباره متعلق به فالانژیست های مسیحی متوقف شدند. از اتومبیل لبنانی خواسته شد به حرکتش ادامه دهد اما ایرانی ها دستگیر شدند و از آن به بعد اثری از آنها نیست. اتومبیل آنها به شمال بیروت منتقل و پس از چندی در شهر طرابلس پیدا شد.
سمیر جعجع فرمانده شبه نظامیان و حزب راستگرای لبنان ( قوات لبنانی ) پس از گذشت سال ها در سال ۲۰۰۶ اعتراف کرد که قوات لبنانی دیپلمات ها را به قتل رسانده اند. جعجع ادعا کرد «قوات لبنانی چهار دیپلمات را دستگیر کرده و بعد از مدت کوتاهی اعدام کردند» و گفت کسی که دستور قتل آنها را داده فرمانده قبل از او ایلی حبیقه بوده که چند سال پیش ترور شد. روبرت حاتم محافظ و دستیار شخصی ایلی حبیقه ملقب به کبرا در کتابش که در تاریخ ۱۹۹۹ منتشر شد هم کلامی مشابه گفته جعجع دارد.
بنا به گفته جعجع و همچنین یکی از گزارش ها، دیپلمات ها در زمینی دفن شدند که پس از مدتی در آنجا ساختمانی احداث شد و از این رو دستیابی به جسد آنها امکان ناپذیر است. بنا به اطلاعاتی که موساد در دست دارد این چهار نفر کشته شده و در منطقه بندری بیروت در شمال پایتخت لبنان دفن شده اند.
ایرانی ها این گفته ها را قبول نمی کنند و ادعا دارند چهار نفر در ماه مه ۱۹۹۰ در یک عملیات سری با کشتی به اسرائیل منتقل شده اند.
اخیراً مجتبی فردوسی پور کاردار ایران در لبنان با نسیم نسر که پس از محکومیت جاسوسی برای حزب الله در اسرائیل زندانی بود و تازه آزاد شده دیدار کرد. پس از این دیدار کاردار ایران ادعا کرد بنابر مدارکی که زندانیان آزادشده لبنانی و فلسطینی به ایران داده اند، دیپلمات ها هنوز زنده و در زندانی در اسرائیل به سر می برند. ایران تا امروز به اطلاعات موثقی که ثابت کند چهار دیپلمات در قید حیات نیستند، دست نیافته است. این جمله را به تازگی علی حسینی سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است. در هرحال ایرانی ها این موضوع را در طول این سال ها رها نکرده اند. در فوریه ۲۰۰۴ وزیر خارجه ایران کمال خرازی به همراه خانواده دیپلمات ها به بیروت آمد. این کار مستقیماً بعد از مبادله اسرا بود که طبق آن حنان تننبام و جسد سربازان ربوده شده در مزارع شبعا بازگردانده شد. در ایران امیدوار بودند در مرحله دوم مبادله، اطلاعات جدیدی در خصوص سرنوشت دیپلمات ها به دست می آید و خرازی اسرائیل را متهم به زندانی و پنهان کردن دیپلمات ها کرد. خانواده دیپلمات ها هم در مورد سرنوشت آنها خوشبین هستند. پسر کاردار ایرانی مفقودشده ادعا می کند؛ «می دانیم آنها زنده و در اسرائیل هستند و روشن است که اسرائیل می خواهد آنها را با رون آراد مبادله کند.»
خانواده دیپلمات ها فشار زیادی به دولت ایران وارد می کنند. حدود یک ماه پیش پدر احمد متوسلیان فوت کرد. رئیس جمهور ایران احمدی نژاد در تشییع او حاضر شد و این کار بر اهمیت موضوع دیپلمات ها برای مقامات ایرانی دلالت می کند. یک سال پیش یک بازی رایانه یی در ایران ساخته شد که بخش اصلی آن ماموریت آزادی دیپلمات ها از اسارت اسرائیل بود. این بازی با استقبال عمومی زیادی مواجه شد.

ترجمه؛ بهمن بهساز
منبع؛ معاریو (به نقل از القدس العربی)

منبع : روزنامه اعتماد