یار مهربان

هر انسان جستجوگری با کتاب آشناست و آن را دوست خوب خود می داند و با آن انس دارد. کتاب و یا به عبارتی علم، نقش مهمی در زندگی ما بازی می کند. کتاب های خوب علم آدمی را افزایش می دهد و راه های روشنی را رو به بشریت باز می کند.
جهان هستی مملو از حقایق و عجایب شگفت انگیزی است. انسانها از آغاز خلقت در پی جستجوی حقایق به شیوه های مختلف بوده اند و از این طریق در جهت اعتلای علم بشریت کمک کرده اند.
اگر بخواهیم به عصر امروز نگاهی داشته باشیم متوجه می شویم که حقایق بسیاری هنوز وجود دارد که کشف نشده و بشر امروز در گرفتاری ها و معضلات گوناگونی قرار گرفته است.
اگر بخواهیم جامعه امروز را با گذشته مقایسه کنیم, پی به مشکلات فراوانی می بریم. یعنی علم ما هنوز جوابگوی بسیاری از مشکلات ما نیست. به نظر شما مشکل کجاست و چه راه حلی بایستی اندیشیده شود؟چگونه می توانیم به سؤالات خود پاسخ دهیم و راه حلی برای مشکلات پیدا کنیم؟
اگر بخواهیم اهمیت این مسأله برایمان شفاف تر شود بایستی نگاهی به وضع موجودمان بیندازیم و اگر با تأمل دقت شود اهمیت این موضوع برایمان آشکار خواهد شد. در این راستا بهتر است به چند نکته توجه شود:
اگر در زندگی افراد موفق و پیشرو روزگار دقت کنیم، می بینیم که آنها زندگی متفاوتی با سایرین دارند. یعنی آنها با علم و کتابخوانی انس خاصی دارند و این علم (یا به عبارتی روزی تقسیم نشده خداوند که بایستی دنبال آن برویم) جایگاه خاصی در زندگی آنها بازی می کند.
ما برای حل مشکلات و پاسخ به سؤالات و کشف حقایق نیاز به علم داریم، این علم درجاتی دارد و هر کسی با توجه به همت خود به آن دست می یابد. شاید بتوان گفت انسانی که از این رزق الهی محروم است در گردابی بزرگ غرق شده است، چون ساختار وجودی انسان به این گونه خلق شده که زندگی و پویایی او در جواب دادن به سؤالات و کشف حقایق می باشد.
اگر مبنای حیّ بودن زندگی را براساس علم آموزی بگذاریم، آن گاه معضل فرهنگ کتابخوانی برایمان حل خواهد شد. یعنی انسان زنده به دنبال کشف حل مشکلات خود و دیگران است و نسبت به آنها بی تفاوت نخواهد بود چرا که می داند پاسخ تمام سؤالات خود را می تواند از موجودیات جهان هستی استخراج کند.
در حال حاضر در رسانه ها مطرح می شود که فرهنگ کتابخوانی در بین مردم ضعیف شده و کمتر به خواندن کتاب پرداخته می شود. کسانیکه در پی حل این مشکل هستند بایستی قبل از آن جنبه روانشناسی این قضیه را هم در نظر بگیرند که چرا بایستی کتاب خوانده شود و کسانی که این فرهنگ را دارند چه کمکی به خود و دیگران می کنند. در واقع می توان گفت کسانیکه انس با کتاب دارند می توانند بهترین مروجان اصلی فرهنگ کتاب خوانی باشند.
نکته قابل توجه این است که محدوده کتاب خواندن، تولید علم و تولید فکر مشخص شود و از تولید فکر و تولید اندیشه و علم غافل نکند. بدلیل آنکه هر چقدر هم که کتاب بخوانیم باز سؤالاتی وجود دارد که ممکن است نتوانیم جواب آنها را از کتاب ها بدست آوریم.
انسان در مرحله کتاب خواندن، نقش تکاثر را دارد و علومی را در ذهن و حافظه خود ذخیره می کند اما بایستی به مرحله ای رسید که نقش کوثر و چشم را داشته باشد و از این ذخائر اولاً در جهت آب رسانی به خود و دیگران و ثانیاً در جهت تولید علم و اندیشه های جدید که حاصل تلاقی و قضاوت آرای مختلف اندیشمندان است گام بردارد.
نکته ی دیگری که شاید بایستی مسؤلان به آن توجه کنند، بحث مدیریت مطالعه است و ایجاد مراکزی که در این جهت تلاش نمایند. توضیح دقیق این مسأله در افق بالاتری به این نکته توجه دارد که جامعه نخبگان ما در این زمینه تلاش می کنند و مراکز پژوهشی و آموزشی فراوانی وجود دارد که در راستای این اهداف (کتابخوانی) گام بر می دارند. هر ساله مراکز مختلف پژوهشی آمار فراوانی از فعالیت ها و برنامه های پژوهشی خود را گزارش می دهند، اما مشکل اینجاست که این فعالیت های کتابخوانی مدیریت نمی شود. بنابراین نیاز به وجود مرکزی واحد در کشور به نام مدیریت پژوهش حس می شود که حاصل و ذخائر اطلاعات و مطالعات (آموزشی پژوهشی) در این مرکز واحد ذخیره شود چرا که در حال حاضر مطالعات و فعالیت های پژوهشی بیشتر در راستای رفع تکلیف انجام می شود و کمتر در جهت رفع مشکلات و معضلات مردم این مطالعات انجام می شود.
دنیا عرصه ی رقابت است و باید سعی کرد خود را به قله های اوج علم و دانش رساند تا بتوان هم خود و هم دیگران را از این چشمه های علم سیراب کرده و در جهت نجات بشریت امروز گام برداشت و دانست که علم نوری است که خداوند در دل هر کس که بخواهد قرار می دهد. توفیق دریافت این علم را از خداوند بخواهیم و بدانیم که سعادت بشریت در این راه قرار داده شده است نقش مروجان و مربیان را نیز نباید فراموش کنیم که آنها الگوهای خوبی در راستای فرهنگ سازی مطالعه و کتابخوانی می توانند داشته باشند. یک سخن مؤثر و مفید یک مربی می تواند نقش مهمی را در انسان ها بازی کند و آثار مفیدی را برجای می گذارد.
در بین تمامی کتب، بهتر است از بهترین کتاب، یعنی قرآن هم یاد شود. کتابی که چراغ روشن زندگی بشر است و دستورات سازنده برای انسان سازی را دارد.
اگر فرهنگ قرآن خوانی و کاربردی کردن آن در زندگی، جاری و ساری شود خود بهترین نمونه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی خواهد بود. نکته جالب اینکه اولین کلمه قرآن که بر پیامبر گرامی اسلامی وحی شده است کلمه خواندن است و این جا اهمیت این موضوع دو چندان می شود.
اگر چه در حال حاضر وضع موجود جامعه، معضل فرهنگ کتابخوانی را به بار آورده ولی می توان با سرمایه گذاری در نسل امروز افق های روشنی را در جهت رفع نیازها و کشف حقایق و حل مشکلات جامعه ی آینده ترسیم کنیم.
امید است که بشر امروز به شناخت وجودی خود بیشتر پی برد و گام های رسیدن به قله علم و دانش را به سلامت طی کند.

سمانه سادات صفویه